2024 లోక్‌సభ ఎన్నికలు 2024 LS polls

 

 

2024 లోక్‌సభ ఎన్నికలలో 47 కోట్ల మంది మహిళలతో సహా 96 కోట్ల మంది పౌరులు ఓటు వేయడానికి అర్హులు

 

రానున్న లోక్‌సభ ఎన్నికల్లో భారతదేశం అంతటా 12 లక్షలకు పైగా పోలింగ్ బూత్‌లు ఏర్పాటు చేయనున్నారు.

 

ఎన్నికల సంఘం గణాంకాల ప్రకారం 18 నుంచి 19 ఏళ్ల మధ్య వయస్సు లో  ఓటు హక్కు కలిగిన వారు 1.73 కోట్ల మంది.

 

18వ లోక్‌సభ సభ్యుల ఎన్నికలను సజావుగా నిర్వహించేందుకు 1.5 కోట్ల మంది పోలింగ్ సిబ్బందిని నియమించనున్నారు.

 

2019 ఎన్నికల్లో 91.20 కోట్ల మంది ఓటర్లు ఉన్నారు.

 

ఓటర్ల జాబితాలో నమోదైన మొత్తం ఓటర్లలో దాదాపు 18 లక్షల మంది వికలాంగులు.

 

తొలి లోక్‌సభ ఎన్నికల్లో 45 శాతం ఓటింగ్‌ నమోదైంది.

 

గత పార్లమెంటు ఎన్నికల్లో ఇది 67 శాతం.

 

 

సౌజన్యం:PTI ఇన్‌పుట్‌లతో

 

ఉన్నత విద్య లో ముస్లిం విద్యార్ధుల ఎన్రోల్మేట్ ఎస్.సి./ఎస్.టి./ఒబిసి విద్యార్ధుల కన్నా వెనుకబడి ఉంది. Muslim students’ progress trails behind SC, ST, and OBC in higher education

 

ఉన్నత విద్య ఎన్రోల్మెంట్/enrolment లో ముస్లిం విద్యార్థులు షెడ్యూల్డ్ కులాలు (SC), షెడ్యూల్డ్ తెగ (ST), మరియు ఇతర వెనుకబడిన కులాలు (OBC) విద్యార్ధుల కంటే గణనీయంగా వెనుకబడి ఉన్నారనే వాస్తవాన్ని ఉన్నత విద్యపై తాజా అఖిల భారత సర్వే,  వెలుగులోకి తెచ్చింది. .

ఉన్నత విద్యపై దేశవ్యాప్త సర్వే SC, ST మరియు OBCలతో సహా అట్టడుగు వర్గాలకు చెందిన విద్యార్థుల ఎన్రోల్/నమోదులో గణనీయమైన పెరుగుదలను వెల్లడిస్తుంది.

 

డేటా యొక్క మరింత వివరణాత్మక విశ్లేషణ ఉన్నత విద్య లో ముస్లిం విద్యార్ధుల నమోదు సాపేక్షంగా స్వల్ప పెరుగుదలను చూపుతుంది.

 

Ø గత ఐదేళ్లలో (2017-18 మరియు 2021-22 విద్యా సంవత్సరాల మధ్య), ఉన్నత విద్యా సంస్థల్లో చేరిన విద్యార్థుల సంఖ్యలో మొత్తం వృద్ధి 18.1%గా నమోదైంది.

Ø 25.43% అధిక వృద్ధి రేటును ప్రదర్శిస్తూ SC వర్గానికి సంబంధించిన నమోదు జాతీయ సగటును అధిగమించింది.

Ø ST విద్యార్థుల నమోదు 41.6% వృద్ధిని సాధించింది

Ø OBC విద్యార్థుల నమోదు 27.3% పెరిగింది.

Ø ముస్లిం కమ్యూనిటీ ఎన్రోల్మెంట్/enrolment/నమోదు డేటా మితమైన పెరుగుదల14.7% ను సూచిస్తుంది.

Ø 2021-22 విద్యా సంవత్సరంలో, ముస్లిం విద్యార్థుల నమోదు 21.1 లక్షలుగా నివేదించబడింది. ఇది ఐదేళ్ల కాలంలో(2017-18 మరియు 2021-22 విద్యా సంవత్సరాల మధ్య) కేవలం 14.7% పెరుగుదలను ప్రతిబింబిస్తుంది.

Ø 2017-18లో 18.4 లక్షల నుండి 2020-21లో 19.22 లక్షలకు ముస్లిం విద్యార్థుల నమోదు పెరిగింది.

Ø ముస్లిం విద్యార్థులు ఉన్నత విద్య నమోదులో SC, ST మరియు OBC స్థాయి పురోగతిని అనుభవించడం లేదని ఇది సూచిస్తుంది.

 

ఇతర కమ్యూనిటీలకు చెందిన మహిళా విద్యార్థులతో పోలిస్తే మహిళా ముస్లిం విద్యార్థుల నమోదు గణాంకాలు మరింత నియంత్రిత వృద్ధిని ప్రదర్శిస్తాయి.

Ø ముస్లిం మహిళా విద్యార్థుల నమోదు 2017-18లో 8.98 లక్షలనుండి  2021-22లో, 10.4 లక్షలకు పెరిగింది.  14.7% పెరుగుదల వృద్ధి రేటు ను చూపిస్తుంది.

 

వివిధ వర్గాల మధ్య నమోదు పెరుగుదలలో అసమానత ముస్లిం విద్యార్థులు ఉన్నత విద్యను పొందడంలో ఎదుర్కొంటున్న సవాళ్లను పరిష్కరించడానికి లక్ష్య ప్రయత్నాల అవసరాన్ని నొక్కి చెబుతుంది. ఈ వ్యత్యాసాలను పరిష్కరించడం మరియు ముస్లిం విద్యార్థులకు సమ్మిళిత ఉన్నత విద్యా వాతావరణాన్ని పెంపొందించడానికి కృషి చేయడం అత్యవసరం.

దివ్య ఖురాన్ మరియు ఇస్లాం వెలుగు లో జీవిత భాగస్వాముల మద్య వైవాహిక సంబందాలు Marital Relations in the light of Islam & Koran

 

ఇస్లాం, ఒక సమగ్రమైన జీవన విధానంగా, లైంగికతతో సహా మానవ జీవతం యొక్క వివిధ అంశాలను ప్రస్తావిస్తుంది. ఇస్లాంలో లైంగికతపై బోధనలు ప్రధానంగా ఇస్లాం యొక్క పవిత్ర గ్రంథం దివ్యఖురాన్ మరియు హదీసుల నుండి తీసుకోబడ్డాయి 

లైంగికతపై పవిత్ర దృక్పథం:

ఇస్లాంలో, లైంగికత అనేది మానవ జీవితంలో సహజమైన మరియు ముఖ్యమైన భాగం. దివ్య ఖురాన్ మానవుల భౌతిక మరియు భావోద్వేగ అంశాలను గుర్తించింది మరియు సాంగత్యం మరియు సాన్నిహిత్యం యొక్క అవసరాన్ని గుర్తిస్తుంది.

వివాహం యొక్క పరిమితుల్లో లైంగిక సంబంధాలు అనుమతించబడతాయని దివ్య ఖురాన్ నొక్కిచెప్పింది మరియు ఇది వైవాహిక సంబంధాన్ని ప్రశాంతత మరియు పరస్పర మద్దతు యొక్క మూలంగా చూస్తుంది.

·       "మరియు ఆయన సూచనలలోనే ఒకటేమిటంటే   ఆయన స్వయంగా మీ జాతి నుండే మీ కోసం మీ జంటలను (భార్యలను) సృష్టించారు.-వారి ద్వారా మీరు సుఖపడాలని. ఇంకా ఆయన మీ మద్య ప్రేమానురాగాలను, దయార్ధతను పొందుపరిచాడు. నిశ్చయంగా యిందులో ఆలోచించే జనులకు పలు సూచనలు ఉన్నాయి." దివ్య ఖురాన్ (30:21)

పునాదిగా వివాహం:

ఇస్లాం వివాహాన్ని ఆరోగ్యకరమైన మరియు సంతృప్తికరమైన లైంగిక సంబంధానికి పునాదిగా ప్రోత్సహిస్తుంది. వివాహం యొక్క వెలుపల లైంగిక సంబంధాలు నిషేధించబడ్డాయి. ఇస్లాంలో వివాహం ఒక స్త్రీ మరియు పురుషుడి మధ్య ఒక పవిత్రమైన ఒప్పందంగా పరిగణించబడుతుంది మరియు భాగస్వాములిద్దరూ ఒకరి హక్కులు మరియు బాధ్యతలను మరొకరు చూసుకోవాలని భావిస్తున్నారు.

·       ప్రవక్త ముహమ్మద్(స) ఇలా అన్నారు: "ఓ యువకులారా! మీలో ఎవరు వివాహం చేసుకోగలరో వారు వివాహం చేసుకోవాలి..." (సహీహ్ అల్-బుఖారీ)

వినయం మరియు గోప్యత:

ఇస్లాం దుస్తులు మరియు ప్రవర్తనలో నమ్రతకు ఎక్కువ ప్రాధాన్యతనిస్తుంది. పురుషులు మరియు మహిళలు ఇద్దరూ తమ పవిత్రతను కాపాడుకోవడానికి నిరాడంబరంగా దుస్తులు ధరించమని ప్రోత్సహించబడ్డారు. అదనంగా, ఇస్లాం గోప్యతకు విలువనిస్తుంది మరియు జీవిత భాగస్వాముల మధ్య సన్నిహిత విషయాలు సాధారణంగా ప్రైవేట్‌గా పరిగణించబడతాయి. ఖురాన్ విశ్వాసులకు వారి చూపులను తగ్గించి, వారి ప్రైవేట్ భాగాలను రక్షించమని నిర్దేశిస్తుంది.

·       "విశ్వసి౦చిన పురుషులతో, వారు తమ దృష్టిని కాస్త క్రిందకు ఉంచమని, తమ మర్మ స్థానాలను రక్షించుకోమని చెప్పు. ఇదే వారి కొరకు పరిశుద్దమైనది. నిశ్చయంగా వారు చేసేదంతా దైవానికి తెలుసు. మరియు విశ్వాసులైన స్త్రీలకు చెప్పండి, వారు తమ దృష్టిని కాస్త క్రిందకి ఉంచాలని, తమ మర్మ స్థానాలను కాపాడుకోవాలని......." దివ్య ఖురాన్ (24:30-31):

సమ్మతి మరియు పరస్పర గౌరవం:

ఆత్మీయ విషయాలలో భార్యాభర్తల మధ్య పరస్పర అంగీకారం మరియు గౌరవం యొక్క ప్రాముఖ్యతను ఇస్లాం నొక్కి చెబుతుంది. ఇద్దరు భాగస్వాములు ఇస్లామిక్ సూత్రాల పరిధిలో ఒకరి కోరికలను ఒకరు నెరవేర్చుకోవడానికి ప్రోత్సహించబడ్డారు. ప్రవక్త(స) సన్నిహిత సంబంధాలలో దయ మరియు పరిగణన యొక్క ప్రాముఖ్యతను నొక్కి చెప్పారు.

ప్రవక్త ముహమ్మద్(స) ఇలా అన్నారు: "మీలో ఉత్తమమైనవారు  తన భార్యతో ఉత్తమంగా ఉంటారు." (సహీహ్ అల్-బుఖారీ)

వివాహేతర మరియు స్వలింగ సంపర్కుల నిషేధం:

ఇస్లాం వివాహేతర సంబంధాలను ఖచ్చితంగా నిషేధిస్తుంది. ఇస్లామిక్ బోధనలలో స్వలింగ సంపర్క చర్యలు కూడా నిషేధించబడ్డాయి. ఖురాన్ మరియు హదీసులు అనుమతించదగిన లైంగిక సంబంధాల గురించి స్పష్టమైన మార్గదర్శకాలను అందిస్తాయి.

 

"వ్యబిచారం దరిదాపులకు కూడా పోకండి. అదొక సిగ్గుమాలిన చేష్ట, బహు చెడ్డమార్గం”- దివ్య ఖురాన్ (17:32):

స్వచ్ఛత మరియు పరిశుభ్రత:

ఇస్లాం లైంగిక సంబంధాలతో సహా జీవితంలోని అన్ని అంశాలలో పరిశుభ్రత కు ప్రాముఖ్యతనిస్తుంది. ఆరాధనలో పాల్గొనే ముందు, విశ్వాసులు అభ్యంగన (వజు) చేయవలసి ఉంటుంది. శారీరక మరియు ఆధ్యాత్మిక శ్రేయస్సు కోసం పరిశుభ్రతగా ఉండడం ప్రోత్సహించబడుతుంది.

విద్య మరియు కమ్యూనికేషన్:

ఇస్లాం జీవిత భాగస్వాముల మధ్య కమ్యూనికేషన్‌ను ప్రోత్సహిస్తుంది మరియు ఒకరి అవసరాలు మరియు కోరికలను మరొకరు అర్థం చేసుకోవడం యొక్క ప్రాముఖ్యతను నొక్కి చెబుతుంది. ఆరోగ్యకరమైన వైవాహిక సంబంధానికి గౌరవం తో కూడిన బహిరంగ సంభాషణ అవసరం.

ఇస్లా౦ నైతిక సూత్రాల పరిధిలో లైంగికతను అర్థం చేసుకోవడానికి మరియు ఆచరించడానికి ఒక సమగ్ర నియమావళిను అందిస్తుంది

.

.

 

ఖలీఫా ఉమర్ మరియు చర్చి ఆఫ్ ది హోలీ సెపల్చర్‌ Caliph Umar & the Church of the Holy Sepulchre

 

జెరూసలేంను ముస్లిములు స్వాధీనం చేసుకోవడం ఇస్లామిక్ చరిత్రలో ఒక సువర్ణ అక్షరం. ఖలీఫా  ఉమర్ ఇబ్న్ అల్-ఖత్తాబ్ జెరూసలేంను ముస్లిములు స్వాధీనం చేసుకోన్నతరువాత  యూదులను జెరూసలేం నగరంలో నివసించడానికి అనుమతించాడు మరియు  ఇతర విశ్వాసాల ఆరాధన ప్రదేశాలను గౌరవించడంలో ప్రత్యేకతను కలిగి ఉన్నాడు..

 

హజ్రత్ ఖలీద్ ఇబ్న్ అల్-వాలిద్, మరియు హజ్రత్ అమ్ర్ ఇబ్న్ అల్-ఆస్ వంటి సైనిక జనరల్‌లు కల  ముస్లిం దళాలు హజ్రత్ అబూ ఉబైదా బిన్ జర్రాహ్ నేతృత్వంలో నవంబర్ 636లో జెరూసలేంను ముట్టడించారు.

సుమారు నాలుగు నెలల ముట్టడి తరువాత అప్పుటి  జెరూసలేం ఇన్‌ఛార్జ్ లేదా గవర్నర్ మరియు బైజాంటైన్ ప్రభుత్వ ప్రతినిధి, క్రైస్తవ చర్చి నాయకుడు గా ఉన్న పాట్రియార్క్ సోఫ్రోనియస్ చివరకు లొంగిపోవాలని నిర్ణయించుకున్నాడు.  

హజ్రత్ అబూ ఉబైదా ఖలీఫా ఉమర్‌కు జెరూసలేం పరిస్థితి గురించి వ్రాసారు మరియు జెరూసలేం నగరం యొక్క లొంగిపోవడాన్ని అంగీకరించడానికి జెరూసలేంకు రావాలని ఆహ్వానించారు. లొంగుబాటు ఒప్పందంపై సంతకం చేయడానికి మరియు లొంగిపోవడాన్ని అంగీకరించడానికి ఖలీఫా ఉమర్ జెరూసలేంకు వచ్చాడు.

ఖలీఫా ఉమర్ జెరూసలేంకు వచ్చినప్పుడు, ఖలీఫా ఉమర్ జెరూసలేం గవర్నర్, క్రైస్తవ చర్చి నాయకుడు పాట్రియార్క్ సోఫ్రోనియస్ చేత స్వాగతించబడ్డాడు. చారిత్రక రికార్డుల ప్రకారం, ఖలీఫా ఉమర్  ఏప్రిల్ 637 ప్రారంభంలో పాలస్తీనాకు చేరుకున్నాడు. ఖలీఫా ఉమర్  మొదట ఓల్డ్ జెరూసలేం సిటీలోని జబియాకు వెళ్లాడు, అక్కడ హజ్రత్ అబూ ఉబైదా, హజ్రత్ ఖలీద్ మరియు ఇతరులు ఖలీఫా ఉమర్  కు స్వాగతం పలికారు. తరువాత ఖలీఫా ఉమర్ యొక్క హామీ అని పిలువబడే ఒక ఒప్పందం రూపొందించబడింది. ఈ ఒప్పందంపై ఖలీఫా ఉమర్ మరియు పాట్రియార్క్ సోఫ్రోనియస్, ముస్లిం సైన్యానికి చెందిన కొంతమంది జనరల్స్‌లు సంతకం చేశారు.

ఉమర్ ఒప్పందం చరిత్రలో అత్యంత ప్రగతిశీల ఒప్పందాలలో ఒకటి.

కేవలం 23 సంవత్సరాల క్రితం బైజాంటైన్ల నుండి పర్షియన్లు జెరూసలేంను స్వాధీనం చేసుకున్నప్పుడు, ఊచకోతకి ఆదేశించబడింది.

1099లో జెరూసలేంను ముస్లింల నుండి క్రూసేడర్లు స్వాధీనం చేసుకున్నప్పుడు మరొక ఊచకోత జరిగింది.

ఖురాన్ మరియు ముహమ్మద్ సల్లల్లాహు అలైహివ సల్లం సూక్తులలో నిర్దేశించినట్లుగా ఉమర్ ఒప్పందం జెరూసలేంలోని క్రైస్తవులకు మత స్వేచ్ఛను అనుమతించింది. ఇది చరిత్రలో మత స్వేచ్ఛకు సంబంధించిన మొదటి మరియు అత్యంత ముఖ్యమైన హామీలలో ఒకటి.

జెరూసలేంలో టెంపుల్ మౌంట్ మరియు వైలింగ్ వాల్‌పై యూదులను పూజించడానికి ఉమర్ అనుమతించాడు,

ప్రొఫెసర్ మైఖేల్ జాంక్ ఇలా పేర్కొన్నారు: "జూలియన్ పాలన (361-363) మరియు పెర్షియన్ పాలన (614-17) యొక్క క్లుప్త విరామం మినహా, యూదులు ఇస్లాం ఆవిర్భావం వరకు జెరూసలేం నగరంలోకి ప్రవేశించకుండా నిషేధించబడ్డారు, ఒమర్ ఒప్పందం తో వారు తిరిగి అంగీకరించబడ్డారు."

 

జెరూసలేం ఒక్క చుక్క రక్తం కూడా చిందించబడకుండా ముస్లిం కాలిఫేట్ పాలన కిందకు వచ్చింది. పవిత్ర నగరం జెరూసలేం యొక్క సుదీర్ఘ చరిత్రను పరిగణనలోకి తీసుకుంటే జెరూసలేం 52 సార్లు దాడి చేయబడింది, 44 సార్లు స్వాధీనం చేసుకోబడినది  మరియు తిరిగి స్వాధీనం కాబడినది, 23 సార్లు ముట్టడి చేయబడింది మరియు రెండుసార్లు నాశనం చేయబడింది.

ఖలీఫా ఉమర్ చర్చి ఆఫ్ ది హోలీ సెపల్చర్‌తో సహా జెరూసలేం నగర పర్యటన చేసారు.  మధ్యాహ్నం ప్రార్థన సమయం Zuhr  వచ్చినప్పుడు, పాట్రియార్క్ సోఫ్రోనియస్ ఖలీఫా ఉమర్‌ను ది హోలీ సెపల్చర్‌ చర్చి లోపల ప్రార్థన చేయమని ఆహ్వానించాడు, కానీ దానిని ఖలీఫా ఉమర్‌ సున్నితంగా  నిరాకరిస్తారు.

చర్చ్ ఆఫ్ ది హోలీ సెపల్చర్, దీనిని చర్చ్ ఆఫ్ ది రిసరెక్షన్ అని కూడా పిలుస్తారు, ఇది పాత జెరూసలేంలోని క్రిస్టియన్ క్వార్టర్‌లోని 4వ శతాబ్దపు చర్చి. ఇది ప్రపంచంలోని క్రైస్తవులకు అత్యంత పవిత్రమైన ప్రదేశంగా పరిగణించబడుతుంది. చర్చ్ ఆఫ్ ది రిసరెక్షన్ ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఉన్న క్రైస్తవులకు పవిత్రమైనదిగా పరిగణించబడే రెండు ప్రదేశాలను నిర్వహిస్తుంది - కల్వరి లేదా గోల్గోథా అని పిలువబడే ప్రదేశంలో యేసు (ఈసా ప్రవక్త) సిలువ వేయబడిన ప్రదేశం మరియు యేసు యొక్క ఖాళీ సమాధి, ఇక్కడే క్రైస్తవ విశ్వాసం ప్రకారం యేసు ఖననం చేయబడినాడు  మరియు యేసు పునరుత్థానం జరిగింది..

ఖలీఫా ఉమర్ తాను చర్చ్ ఆఫ్ ది రిసరెక్షన్ లోపల ప్రార్థన చేస్తే, తరువాత ముస్లింలు దానిని మసీదుగా మార్చడానికి ఒక సాకుగా ఉపయోగించుకుంటారని అన్నారు. బదులుగా, ఖలీఫా చర్చ్ ఆఫ్ ది రిసరెక్షన్ వెలుపల ప్రార్థించారు, అక్కడ ఒక మసీదు - మస్జిద్ ఉమర్, ఉమర్ యొక్క మసీదు అని పిలుస్తారు  తరువాత నిర్మించబడింది

జెరూసలేం నగర పర్యటనలో ఉన్నప్పుడు, ఖలీఫా  ఉమర్ టెంపుల్ మౌంట్ మరియు వైలింగ్ వాల్ పేలవమైన స్థితిలో ఉన్నట్లు గుర్తించారు. యూదులను కించపరిచేందుకు క్రైస్తవులు ఈ ప్రాంతాన్ని చెత్త కుప్పగా ఉపయోగించుకున్నారని ఖలీఫా ఉమర్‌కు సమాచారం అందించబడినది..

ప్రవక్త ముహమ్మద్ సల్లల్లాహు అలైహి వసల్లం స్వర్గానికి ఎక్కిన ప్రదేశం కూడా ఇదే. ఖలీఫా ఉమర్ మరియు muslim సైన్యం (కొందరు యూదులతో కలిసి) వ్యక్తిగతంగా దానిని శుభ్రం చేసి అక్కడ ఒక చెక్క మసీదు - మస్జిద్ అల్-అక్సాను నిర్మించారు.

ముస్లిములు జెరూసలేం స్వాధీనం చేసుకున్న అర్ధ శతాబ్దానికి పైగా, ఉమయ్యద్ ఖలీఫ్ అబ్ద్ అల్-మాలిక్ 691లో టెంపుల్ మౌంట్‌పై ఉన్న పెద్ద రాతిపై డోమ్ ఆఫ్ ది రాక్ నిర్మాణాన్ని ప్రారంభించాడు

మాజీ బైజాంటైన్ సామ్రాజ్యం అంతటా ముస్లిం-క్రైస్తవ సంబంధాలకు ఒమర్ ఒప్పందం ప్రమాణంగా మారింది, జయించబడిన ప్రజల హక్కులు అన్ని పరిస్థితులలో రక్షించబడతాయి మరియు బలవంతపు మతమార్పిడులు ఎప్పుడూ ఆమోదించబడిన చర్య కాదు.

20వ శతాబ్దంలో ఒట్టోమన్ సామ్రాజ్యం పతనం వరకు ముస్లిం పాలకులు ఈ ఒప్పందాన్ని గౌరవించారు. 

 

 

యంగ్ టర్క్ మోహన్ ధరియా 1925-2013 Young Turk Mohan Dharia 1925-2013

 

14 ఫిబ్రవరి 1925న రాయగఢ్ జిల్లా లో జన్మించిన మోహన్ ధారియా  70వ దశకంలో యంగ్ టర్క్స్‌లో భాగం మరియు  దాదాపు మూడు దశాబ్దాలుగా పర్యావరణం కోసం పోరాడేందుకు రాజకీయ రంగం ను  విడిచిపెట్టిన అరుదైన రాజకీయ నాయకుడు.

 

మాజీ కేంద్ర మంత్రి, న్యాయవాది, సామాజిక కార్యకర్త మోహన్ ధరియా ( 1925 ఫిబ్రవరి 14 - 2013 అక్టోబరు 14 ).  తన చివరి రోజుల్లో పూణేలో ఉన్నాడు. మోహన్ ధరియా ప్రభుత్వేతర సంస్థNGO వాన్రాయ్ Vanarai ను నడిపాడు. మోహన్ ధరియా పూణే లోక్ సభ నియోజకవర్గం నుండి రెండుసార్లు (మొదట 1971 లో భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (ఐఎన్ సి) తరుఫున  1977 లో భారతీయ లోక్ దళ్ లోక్ సభకు ఎన్నికయ్యాడు. కాంగ్రెస్స్ మంత్రివర్గం లో విదేశాంగ మంత్రిగా, తరువాత మొరార్జీ దేశాయ్ మంత్రిత్వ శాఖలో కేంద్ర వాణిజ్య మంత్రిగా పనిచేసాడు. మోహన్ ధరియా  ఐఎన్ సీ నుంచి రెండుసార్లు మొదట 1964-1970, ఆ తర్వాత 1970- 1971 రాజ్యసభ సభ్యుడిగా కొనసాగారు. 

 

సామాజిక సేవలో మోహన్ ధరియా  కు 2005లో భార త దేశ రెండో అత్యున్నత  పౌర గౌర వం అయిన పద్మ విభూషణ్ను భార త ప్ర భుత్వం ప్ర దానం చేసింది.

 

మోహన్ ధరియా  మహాద్ లోని కొంకణ్ ఎడ్యుకేషన్ సొసైటీ నుంచి పాఠశాల విద్యను పూర్తి చేశారు. 1942 లో స్వాతంత్ర్య ఉద్యమంలో చేరడానికి తన చదువును విడిచిపెట్టాడు. ఆ తర్వాత పూణే విశ్వవిద్యాలయంలోని ఐఎల్ ఎస్ లా కాలేజీలో న్యాయశాస్త్రం చదివాడు

 

బొంబాయి హైకోర్టులో న్యాయవాదిగా మోహన్ ధరియా  తన వృత్తిని ప్రారంభించి, కాలక్రమేణా రాజకీయ జీవితాన్ని ప్రారంభించాడు.

 

మోహన్ ధరియా  గతంలో ప్రజా సోషలిస్టు పార్టీతో సంబంధం కలిగి ఉన్నాడు, జాతీయ పోరాటంలో కూడా పాల్గొన్నాడు. ఆయన మహారాష్ట్ర ప్రదేశ్ కాంగ్రెస్ కమిటీ ప్రధాన కార్యదర్శిగా 1962-67, అఖిల భారత కాంగ్రెస్ కమిటీ సభ్యుడు 1962—75గా ఉన్నాడు.

 

1975 లో ప్రధానమంత్రి ఇందిరాగాంధీ ప్రవేశపెట్టిన భారత రాజ్యాంగంలోని ముప్పై ఎనిమిదవ సవరణను మోహన్ ధరియా  తీవ్రంగా వ్యతిరేకించడం ధరియా రాజకీయ జీవితంలో ముఖ్యాంశం. మోహన్ ధరియా  ఎమర్జెన్సీ ని 'రాబోయే నియంతృత్వానికి పార్లమెంటరీ ప్రజాస్వామ్యం లొంగిపోవడం' అని పిలిచారు. 1975 జూన్ లో అత్యవసర పరిస్థితి విధించడాన్ని మోహన్ ధరియా  వ్యతిరేకించడం మొరార్జీ దేశాయ్, చంద్ర శేఖర్ వంటి ఇతర అసమ్మతి నాయకులతో మోహన్ ధరియా  నిర్బంధానికి దారితీసింది. 1975 తరువాత అత్యవసర పరిస్థితి తరువాత మోహన్ ధరియా  కాంగ్రెస్ నుండి వైదొలిగారు.

 

పదవులు

·       పూణే మునిసిపల్ కార్పొరేషన్ సభ్యుడు, 1957—60

·         పూణే మునిసిపల్ కార్పొరేషన్ రవాణా సంస్థ ఛైర్మన్, 1957-58

·         1964, 1970 లలో రాజ్యసభకు ఎన్నికయ్యారు

·         1971— 77 పూణే నుండి ఐదవ లోక్ సభ సభ్యుడు

·         1971 మే నుంచి 1974 అక్టోబరు వరకు ప్రణాళిక శాఖ శాఖ మంత్రి

·         1974 అక్టోబరు నుండి 1975 మార్చి వరకు పనులు, గృహ నిర్మాణ శాఖ మంత్రి

·         1977-1980 పూణే నుండి ఆరవ లోక్ సభ సభ్యుడు

·         1977 మార్చి నుంచి వాణిజ్య, పౌర సరఫరాలు, సహకార శాఖ మంత్రి

·         ప్రణాళికా సంఘం డిప్యూటీ చైర్మన్, డిసెంబరు 90 - జూన్ 9

అవార్డులు

·       పద్మవిభూషణ్

·         డి.లిట్

·         యశ్వంత్ రావ్ చవాన్ అవార్డు ఫర్ ఎక్సలెన్స్

·         రాజీవ్ గాంధీ పర్యవరన్ రత్న అవార్డు

·         పూణే ప్రైడ్ అవార్డు

·         డెవలప్ మెంట్ జ్యువెల్ అవార్డు

·         26వ ఇందిరా గాంధీ జాతీయ సమైక్యత అవార్డు

 

88 ఏళ్ల వయస్సు లో కేంద్ర మాజీ మంత్రి, ప్రణాళికా సంఘం ఉపాధ్యక్షుడు మోహన్ ధరియా పూణే నగరం లో 2013 లో మరణించారు. మోహన్ ధరియా. కు భార్య, ఇద్దరు కుమారులు మరియు ఒక కుమార్తె ఉన్నారు..