ముల్లా నస్రుద్దీన్ ఖోజా ముస్లిం వ్యంగ్య సాహిత్యంలో ప్రధాన పాత్ర

 

నస్రుద్దీన్ కు ఇతర అనేక నామాలతోనూ గుర్తిస్తారు. ఉదాహరణకు : 'నస్రుదీన్', 'నస్ర్ ఉద్దీన్', 'నస్రెద్దీన్', 'నసీరుద్దీన్', 'నస్త్రదీన్', 'నస్త్రదిన్', 'నస్రతీన్', 'నుస్రతీన్', 'నస్తెదిన్'. భారతదేశం లోని సాహిత్యాలలో ఇతనికి ముల్లా నస్రుద్దీన్ లేదా ముల్లా నసీరుద్దీన్ పేరు కలదు.

నస్రుద్దీన్ ఖోడ్జా లేదా ముల్లా నస్రుద్దీన్ లేదా కేవలం నస్రుద్దీన్ అని కూడా పిలుస్తారు. ముల్లా నస్రుద్దీన్ ప్రపంచవ్యాప్తంగా ముఖ్యంగా మధ్యప్రాచ్యంలో లేదా సమీపంలోని దేశాలలో చెప్పబడిన అనేక వినోదభరితమైన కథలలో ప్రధాన పాత్ర.

ముల్లా నస్రుద్దీన్ 13వ శతాబ్దంలో అనటోలియా (నేటి టర్కీ)లో నివసించినట్లు చారిత్రక పత్రాలు చూపిస్తున్నాయి. ముల్లా నస్రుద్దీన్ పండితుడు (అలిమ్) లేదా కనీసం విద్యావంతుడు. ముల్లా నస్రుద్దీన్ జోకులు శతాబ్దాల పాటు ప్రజలలో ప్రసిద్ది చెందినవి.  కొన్ని హాస్యం కోసం మరియు కొన్ని అర్థం మరియు జ్ఞానంతో నిండిన కథలుగా చెప్పబడ్డాయి.

ప్రతి కథ నస్రుద్దీన్‌ను భిన్నమైన పరిస్థితిలో చిత్రీకరిస్తుంది మరియు అతని దృక్కోణం ద్వారా వివిధ జీవిత ఇతివృత్తాలపై వ్యాఖ్యానాలు మరియు పాఠాలను హాస్యాస్పదంగా వెల్లడిస్తారు. ముల్లా నస్రుద్దీన్ కథల యొక్క గొప్ప ఆకర్షణ ఏమిటంటే అవి హాస్యాస్పదంగా ఉంటాయి, అలాగే అర్ధవంతమైనవి, తాత్వికమైనవి మరియు ఆలోచనను రేకెత్తిస్తాయి.

నస్రుద్దీన్ ఖోజా ఒక తత్వవేత్త, తెలివైన, చమత్కారమైన వ్యక్తి. నస్రుద్దీన్ ఖోజా కథలు ప్రపంచంలోని దాదాపు ప్రతిచోటా చెప్పబడ్డాయి, టర్కిష్ ప్రపంచంలోని తెగల మధ్య మరియు పర్షియా, అరేబియా, ఆఫ్రికా, మరియు సిల్క్ రోడ్ వెంట చైనా మరియు భారతదేశానికి, తరువాత ఐరోపాకు కూడా వ్యాపించాయి.

వాస్తవానికి, నస్రుద్దీన్ ఖోడ్జాకు సుమారు 700 సంవత్సరాలుగా ఆపాదించబడిన కథలన్నీ నస్రుద్దీన్ నుండి ఉద్భవించలేదు. వాటిలో ఎక్కువ భాగం కేవలం టర్క్‌లు మాత్రమే కాకుండా ఇస్లామిక్ మరియు ఆసియా సంస్కృతులకు చెందిన ఇతర వ్యక్తుల సామూహిక హాస్యం యొక్క ఉత్పత్తి. నస్రుద్దీన్ ప్రపంచంలోని వివిధ పేర్లతో మనకు తెలుసు.

టర్క్‌లు "నస్రెద్దీన్ హోకా" అని అంటారు, కజక్‌లకు అతను "కోజా నస్రెద్దీన్"; గ్రీకులు అతన్ని "హోజా నస్రెద్దీన్" అని పిలుస్తారు, అయితే అజర్బైజాన్లు, ఆఫ్ఘన్లు మరియు ఇరానియన్లు అతన్ని "మొల్లా లేదా ముల్లా నస్రుదిన్;" మధ్యప్రాచ్యం మరియు ఉత్తర ఆఫ్రికాలోని అరబ్ ప్రజల జానపద కథలలో, నస్రుద్దీన్ "జుహా". నస్రుద్దీన్ ఖోడ్జాకు అనేక బిరుదులు ఉన్నాయి - "హోద్జా", ముల్లాహ్ లేదా ఎఫెందీ వంటివి. నస్రుద్దీన్ ప్రసిద్ధి చెందిన విద్వాంసుడు, సూఫీ, కవి, పండితుడు. ఉయిఘుర్ టర్కీ ప్రజలలో జానపద హీరో. చైనాలో కూడా ఆఫందీ లేదా ఎఫెంటీ అనే పేరుతో ప్రసిద్ధి.

నస్రుద్దీన్ మొదటి పేరు నస్ర్ అల్-దిన్ యొక్క అరబిక్ రూపం నస్రెద్దీన్, నస్రుద్దీన్ లేదా నాస్ర్ ఎడ్-దిన్.

నస్రుద్దీన్ టర్కిష్-ఇస్లామిక్ ప్రభావం గల మొత్తం ప్రాంతంలో అనగా బాల్కన్ ప్రాంతం,  మధ్య ఆసియా మరియు ఇస్లామిక్ ప్రపంచంలోని ఇతర ప్రాంతాలలో టర్కిష్ మాట్లాడే ప్రజలకు. హాస్యం, గద్య కథనాల యొక్క అత్యంత ప్రజాదరణ పొందిన పాత్ర. నస్రుద్దీన్ ఒక ప్రసిద్ధ వ్యక్తి, నస్రుద్దీన్ చారిత్రక ఉనికి ఇప్పటికీ ప్రశ్న గా ఉంది.

నస్రుద్దీన్ ఖోజాకు సంబంధించిన కథలు 15వ శతాబ్దం నాటి మాన్యుస్క్రిప్ట్‌లలో కనిపిస్తాయి. తొలి కథ ఎబూల్-ఖైర్-ఇ రూమి యొక్క “సాల్తుక్-నామే” (1480)లోఉంది. తరువాతి శతాబ్దాలలో, సివ్రిహిసార్ ముఫ్తీ అయిన హుసేయిన్ ఎఫెండి తన పుస్తకం “ మెక్మువా-ఐ మారిఫ్‌లో” నస్రుద్దీన్ 1208లో సివ్రిహిసార్ ప్రాంతంలోని హోర్టు (నేటి నస్రెద్దీన్ హోకా కోయౌ) గ్రామంలో జన్మించాడని మరియు అక్సేహిర్ లో 1284లో మరణించాడని వ్రాశాడు.

నస్రుద్దీన్ కథలు 15వ శతాబ్దం నుండి సేకరించడం ప్రారంభించాయి. మొట్టమొదట 1837లో ఇస్తాంబుల్‌లో మత్బా-ఐ అమిరే (రాయల్ ప్రింటింగ్ హౌస్)లో లెటైఫ్-ఐ హేస్ నస్రెద్దీన్ (ఖోజా నస్రుద్దీన్ యొక్క ఆహ్లాదకరమైన కథలు) అనే శీర్షికతో ముద్రించబడ్డాయి.

టర్కిష్ సంప్రదాయంలో ప్రారంభించి, నస్రుద్దీన్ యొక్క ఖ్యాతి త్వరలోనే ఒట్టోమన్ భూభాగంలోని అన్ని ప్రావిన్స్‌లలో విస్తరించింది టర్కీతో పాటు, నస్రుద్దీన్ మరియు అతని కథలు ప్రపంచంలోని వివిధ ప్రదేశాలలో, ముఖ్యంగా అరబిక్ మరియు పర్షియన్ జానపద కథలలో ప్రసిద్ధి చెందాయి. అతని కథలు అనేక ప్రాంతాలలో చెప్పబడ్డాయి మరియు అనేక భాషలలోకి అనువదించబడ్డాయి.

నస్రుద్దీన్ కథలు అల్బేనియన్, అరబిక్, అజెరి, బెంగాలీ, బోస్నియన్, హిందీ, పాష్టో, పర్షియన్, సెర్బియన్, టర్కిష్, మరియు ఉర్దూ జానపద సంప్రదాయాలు, క్రొయేషియన్ మరియు కాకేసియన్ భాషలలో కూడా అదే పేరుతో చైనీస్ భాషలలో ప్రసిద్ధి చెందాయి.గ్రీసు లోనూ బల్గేరియా లోనూ ఇతడు ప్రసిద్దే.

నస్రుద్దీన్ తను చేసే ప్రతి పనినీ లేదా సంభాషణనూ హేతువుతోనూ తర్కంతోనూ చేసేవాడు. సాదా సీదా జీవనం గడిపిననూ వేదాంతిగా, హాస్యరసజ్ఞుడిగా, ఛలోక్తులు విసిరేవాడిగా, విమర్శకులను సైతం మాటలుడిగేలా చేసేవాడు.

19వ శతాబ్దం చివరి నాటికి / 20వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో, ఒట్టోమన్ ఆధిపత్యంలో ఉన్న మొత్తం ప్రాంతంలో నస్రుద్దీన్  కథలు  ప్రజాదరణ పొందినవి.  నస్రుద్దీన్‌కు ఆపాదించబడిన కథల సంగ్రహం లో నమోదు చేయబడిన పెద్ద మొత్తంలో కథలు ఉన్నాయి. ఈ తరచుగా నియర్ ఈస్ట్, బాల్కన్ ప్రాంతం మరియు మధ్యధరా ప్రాంతాలలో వ్యాప్తి చెందినవి. నస్రుద్దీన్‌ కథలు  సాంస్కృతికంగా మరియు భాషాపరంగా టర్కీ కి అనుసంధానించబడిన ప్రాంతాలలో విస్తృతంగా వ్యాపించిన టర్కిష్ ప్రజల మతపరమైన హాస్యం, తత్వశాస్త్రం మరియు మనస్సు యొక్క ఉత్పత్తి అని చెప్పవచ్చు.

తరాలు గడిచేకొద్దీ, కొత్త కథలు జోడించబడ్డాయి, మరియు నస్రుద్దీన్‌ కథలు ఇతర ప్రాంతాలకు వ్యాపించాయి. కథలలోని ఇతివృత్తాలు అనేక దేశాల జానపద కథలలో భాగంగా మారాయి మరియు వివిధ సంస్కృతుల జాతీయ ఊహలను వ్యక్తపరుస్తాయి.

"అంతర్జాతీయ నస్రుద్దీన్ హోద్జా ఉత్సవాలు" అక్సెహీర్లో ప్రతి సంవత్సరము జూలై 5-10 వరకూ జరుగుతాయి. ఆధునిక కాలంలో నస్రుద్దీన్ గురించి అనేక కథలూ, వివిధ తరగతులలో పాఠ్యాంశాలలోనూ చూడవచ్చును. తెలుగులోనూ అనేక కథలు చూడవచ్చును.

ముల్లా నస్రుద్దీన్ కు చెందిన అనేక కథలు అనేక భాషలలో ఉన్నాయి. ఇవి ప్రపంచ మంతయూ ప్రసిద్ధి చెందినవి. ఇతని గౌరవార్థం,  1996 సంవత్సరాన్ని యునెస్కో "నస్రెద్దీన్ హోకా సంవత్సరం"గా ప్రకటించింది. ఇప్పుడు 2007లో నస్రుద్దీన్ వయస్సు 799 సంవత్సరాలు.

నస్రుద్దీన్ కథలు  

నస్రుద్దీన్ కథలు ప్రపంచ మంతటా ప్రసిద్ధి, ముఖ్యంగా మధ్యప్రాచ్యంలో. నస్రుద్దీన్ కథలు వ్యంగమునకు వ్యంగోక్తులకు, హాస్యమునకు, తర్కము, విజ్ఞానానికి మచ్చు తునకలు. కడుపుబ్బ నవ్వించే నస్రుద్దీన్ కథలు, ముల్లా దో పియాజా, బీర్బల్, తెనాలి రామకృష్ణ లను గుర్తుకు తెస్తాయి.

నస్రుద్దీన్ కథలలో సూఫీతత్వము, వేదాంతము కానవస్తుంది. ఈ కథలకు చెందిన అతిప్రాచీన వ్రాత ప్రతి 1571లో కనుగొనబడింది.

పర్షియాకు చెందిన మహమ్మద్ రమజాని, ముల్లా నస్రుద్దీన్ కు చెందిన 600 కథలను, కథానికలను సంగ్రహించాడు.

ఇద్రీస్ షా, ముల్లా నస్రుద్దీన్ కథలను ప్రచురించాడు.

షాహ్ రుఖ్ హుసేన్, 'నస్రుద్దీన్ తెలివి' అనే పుస్తకాన్ని ప్రచురించాడు.

నస్రుద్దీన్ హాస్యోక్తులకు ఉదాహరణలు: 

ఖుత్బా ప్రసంగము:

ఓసారి నస్రుద్దీన్ ఖుత్బా ప్రసంగానికి ఆహ్వానింప బడ్డాడు. ఖుత్బా ఇవ్వడానికి మింబర్ పై నిల్చుని ఇలా అడిగాడు "నేనేమి చెప్ప దలచుకొన్నానో మీకు తెలుసా?", ప్రేక్షకులు జవాబిచ్చారు "లేదు" అని, అతనన్నాడు "కనీసం నేను ఏమి చెప్పదలచుకొన్నానో తెలియనివారికి నేనేమీ చెప్పదలచుకోలేదు" అని అక్కడి నుండి వెళ్ళిపోయాడు.

ప్రజలు అయోమయంలో పడ్డారు, ఇంకోసారి ఇతడిని ఆహ్వానించారు. ఈసారీ ఇతను అదే ప్రశ్న వేశాడు, ప్రేక్షకులు "అవును" అని జవాబిచ్చారు. నస్రుద్దీన్ ఈ విధంగా అన్నాడు, "మంచిది, నేనేమి చెప్పదలచుకొన్నానో మీకు తెలుసు కాబట్టి, మరలా ప్రసంగించి, నా సమయాన్ని వృధా చేయదలచుకోలేదు" అని అక్కడ నుండి వెళ్ళిపోయాడు.

ప్రజలకు చికాకు వచ్చింది, వీరొకటి నిర్ణయించి, మరలా నస్రుద్దీన్ కు ఆహ్వానించారు. ఈసారీ నస్రుద్దీన్ అదే ప్రశ్న సంధించాడు - "నేనేమి చెప్ప దలచుకొన్నానో మీకు తెలుసా?", ప్రేక్షకులు తమ నిర్ణయానుసారం, సగం మంది "అవును" అని, మిగతా సగం మంది "లేదు" అని జవాబిచ్చారు. నస్రుద్దీన్ ఇలా అన్నాడు "తెలిసిన వారు సగం మంది, తెలియని సగం మందికి చెప్పివెయ్యండి" అంటూ అక్కడి నుండి వెళ్ళిపోయారు!

 

నదికి ఇరువైపులు: 

ముల్లా నస్రుద్దీన్ ఓ సారి, ఓ నది ఒడ్డున కూర్చొని వున్నాడు, అవతలి ఒడ్డుపై నిలుచున్న ఓ వ్యక్తి కేకపెట్టాడు;- "ఏమండీ! నేను అవతలి ఒడ్డుకు ఎలా రావాలి?"- "నీవు ఇవతలి ఒడ్డుకు రావాలంటే, అవతలి ఒడ్డున ఉండాలి!" ముల్లా బిగ్గరగా జవాబిచ్చాడు.

 

నీవెవరిని నమ్ముతావు:

ఒక పొరుగువాడు ముల్లా నస్రుద్దీన్ ను కలవడానికొచ్చాడు, ముల్లా బయటికొచ్చి అతడితో మాట్లాడాడు.పొరుగు వాడు ముల్లాతో "అన్యధా భావింపక" "ఈరోజు ప్రక్క వూరికి సరుకులు తీసుకెళ్ళాలి, మీ గాడిదను ఇస్తారా?"

పొరుగువానికి తన గాడిదను ఇవ్వడం ఇష్టంలేక, సౌమ్యంగా:"క్షమించండి, ఇప్పటికే నా గాడిదను ఇతరులకిచ్చాను" అన్నాడు.

ఇంతలోనే గాడిద గోడ ఆవలి నుండి గట్టిగా ఓండ్రపెట్టింది.

"మీరు నాతో అబద్ధాలాడారు ముల్లా" "గాడిద గోడకు ఆవలే వుంది!" పొరుగువాడు అన్నాడు.

"మీ ఉద్దేశ్యం ఏమిటి?" ముల్లా అసహనంగా జవాబిచ్చాడు. "మీరు ఎవరిని నమ్ముతారు, గాడిదనా లేదా ముల్లానా?"