అల్-బాల్కి (అల్బక్సర్) 787-886 Al-Balkhi (Albuxar)787-886

-

 

Muslim Heroes Muslim Scientists 

అల్-బాల్కి Al-Balkhi ( లాటిన్ లో  అల్బక్సర్‌) –రచన “అల్బుమాసర్ డి మాగ్నిస్ కోనియంక్టిబస్ (Albumasar De Magnis Coniunctionibus)  అత్యంత ప్రసిద్ధమైనది

జాఫర్ ఇబ్న్ ముహమ్మద్ అబే మాషర్ అల్-బాల్ఖే  లేదా  అల్-ఫలాకి లేదా అల్బుమాసర్ లేదా ఇబ్న్ బాల్ఖే (లాటిన్ వెస్ట్ లో అల్బుసార్ మరియు అల్బుక్సర్ కూడా అని పిలుస్తారు.) అని పిలుస్తారు ఒక పెర్షియన్ గణిత శాస్త్రవేత్త, ఖగోళ శాస్త్రవేత్త, జ్యోతిష్కుడు మరియు ఇస్లామిక్ తత్వవేత్త.

వెనిస్, 1515 లో అల్బుమాసర్ “డి మాగ్నిస్ కోనియంక్టిబస్ De Magnis Coniunctionibus” (“గొప్ప సంయోగాలలో Of the great conjunctions”) యొక్క రచన లాటిన్లోకి అనువాదం చేయబడినది.

అతని అనేక రచనలు లాటిన్లోకి అనువదించబడ్డాయి మరియు మధ్య యుగాలలో చాలా మంది యూరోపియన్ జ్యోతిష్కులు, ఖగోళ శాస్త్రవేత్తలు మరియు గణిత శాస్త్రజ్ఞుల (గణిత శాస్త్రజ్ఞులు) మధ్య ప్రసిద్ది  పొందినవి. అతను ప్రాచీన పెర్షియన్ చరిత్రపై కూడా రాశాడు.

Richard Lemay ప్రకారం  ఖగోళ శాస్త్రంపై ఇబ్న్ బాల్కి (Ibn Balkhi’)850AD లో  రాసిన  మాన్యుస్క్రిప్ట్, 12 వ శతాబ్దం మధ్యలో కొద్దిగా ముందు యూరోపియన్ పండితులు  అరిస్టాటిల్ యొక్క ప్రకృతి సిద్ధాంతాల theories of nature ను అర్ధం చేసుకోవటం లో అతి ముఖ్యమైన ఏకైక మూలం అని కొనియాడాడు.  

12 వ శతాబ్దం తరువాత  ప్రకృతిపై అరిస్టాటిల్ యొక్క అసలు పుస్తకాలు లాటిన్లో అందుబాటులోకి వచ్చాయి. తర్కంపై అరిస్టాటిల్ యొక్క రచనలు ఇంతకు ముందే అనువదిoపబడినవి  మరియు అరిస్టాటిల్ "మాస్టర్ ఆఫ్ లాజిక్ " గా గుర్తించబడ్డాడు. కానీ 12 వ శతాబ్దం కాలంలో, అరిస్టాటిల్ " సహజ తత్వశాస్త్రంలో కూడా మాస్టర్ గా గుర్తింపబడ్డాడు.

 అల్బుమాసర్ (లేదా బాల్కి) యొక్క ముఖ్యమైన కృషి అతని జ్యోతిషశాస్త్రానికి సంబంధించిన గ్రంథం

దీని లాటిన్ శీర్షిక ఇంట్రడక్టోరియం ఇన్ ఆస్ట్రోనోమియం. దిని  మూలం  అరబిక్ లో “ కితాబ్ అల్-ముద్ఖల్ అల్-కబీర్ ఇలా 'ఇల్మ్ అహ్కం అన్-నుజ్జమ్ Kitab al-mudkhal al-kabir ila ‘ilm ahkam an-nujjum”, ఇది క్రీ.శ 848 లో బాగ్దాద్‌లో వ్రాయబడింది మరియు  1133 లో జాన్ ఆఫ్ సెవిల్లె చేత మొదట లాటిన్లోకి అనువదించబడింది. ఇది క్రీ.శ 1140 లో కారింథియాకు చెందిన హర్మన్ చేత సంక్షిప్తీకరించబడింది. అబూ మషర్ బెనారస్ (వారణాసి) వద్దకు వచ్చి అక్కడ పదేళ్లపాటు ఖగోళ శాస్త్రాన్ని అధ్యయనం చేశాడని అమీర్ ఖుస్రావ్ పేర్కొన్నాడు.

.

ఖగోళ శాస్త్రం:

అబూ మాషార్ ఒక గ్రహ నమూనాను అభివృద్ధి చేశాడు, దీనిని కొందరు సూర్య కేంద్రక నమూనా (heliocentric model) గా వ్యాఖ్యానించారు. దీనికి కారణం అతను  గ్రహాల కక్ష్య విప్లవాలు orbital revolutions భౌగోళిక విప్లవాలు geocentric revolutions గా కాకుండా సూర్య కేంద్రక విప్లవాలు heliocentric revolutions గా అన్నాడు మరియు ఇది అతని సూర్య కేంద్రక సిద్ధాంతంలో ఉంది. గ్రహ సిద్ధాంతంపై ఆయన చేసిన కృషి ముందుకు పోలేదు కాని అతని ఖగోళ డేటాను తరువాత అల్-హషిమి మరియు అల్-బిరుని (al-Hashimi and al-Biruni)రికార్డ్ చేశారు