హజ్రా బేగం (1910-2003) HAJARA BEGUM (1910-2003)

ప్రముఖ స్వాతంత్ర్య సమర యోధురాలు, కార్మిక పక్షపాతి  హజ్రా బేగం 1910 డిసెంబర్ 22 న ఉత్తర ప్రదేశ్‌లోని సహారన్‌పూర్‌లో ఒక సంపన్న కుటుంబంలో జన్మించినది.ఆమె రాంపూర్లో పెరిగింది ఆమె తండ్రి బ్రిటిష్ ప్రభుత్వం లో మీరట్‌లో పనిచేసే  మేజిస్ట్రేట్. జోహ్రా సెహగల్ ఆమె సోదరి. హజ్రా బేగం కు వివాహం అయిన తరువాత కొంతకాలానికి వివాహం విఫలమై విడాకులు పొంది తన కొడుకుతో పాటు తన తండ్రి ఇంటికి తిరిగి వచ్చారు. ఆమె మీరట్ కుట్ర కేసు నుండి ప్రేరణ పొందింది.

దేశవిముక్తి కోసం బ్రిటిష్ వారికి వ్యతిరేకంగా పోరాడి శ్రామిక ప్రజల సంక్షేమం కోసం కృషి చేసిన హజారా బేగం కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా మరియు నేషనల్ ఫెడరేషన్ ఆఫ్ ఇండియన్ ఉమెన్ కు నాయకురాలుగా కూడా పనిచేసినది..

1933 లో హజ్రా బేగం తన కొడుకుతో కలిసి మాంటిస్సోరి బోధనా కోర్సును అభ్యసించడానికి గ్రేట్ బ్రిటన్ వెళ్ళారు. బ్రిటన్లో ఆమె చదువుకునేటప్పుడు, గ్రేట్ బ్రిటన్ కమ్యూనిస్ట్ పార్టీలో చేరిన మొదటి భారతీయులలో ఆమె ఒకరు. ఆమె భారతీయ మార్క్సిస్ట్ విద్యార్థుల సమూహంలో భాగం. ఆమె 1935 లో సోవియట్ యూనియన్‌ను సందర్శించింది.

1935 లో హజ్రా బేగం, కె.ఎమ్. అష్రఫ్, జెడ్.ఎ. అహ్మద్ మరియు సజ్జాద్ జహీర్ తో భారతదేశానికి తిరిగి వచ్చినది. ఆమె 1935 లో లక్నోలోని కరామత్ హుస్సేన్ మహిళా కళాశాలలో లెక్చరర్‌గా చేరారు. ఆల్ ఇండియా ప్రోగ్రెసివ్ రైటర్స్ అసోసియేషన్ ఏర్పాటులో ఆమె ప్రసిద్ధ కవి సజ్జాద్ జహిర్‌తో కలిసి పనిచేశారు.

ఆమె 1935 లో ఒక జాతీయవాద నాయకుడు డాక్టర్ జైనుల్ అబీదీన్ అహ్మద్‌ను వివాహం చేసుకున్నారు మరియు అదే సంవత్సరంలో ఇద్దరూ ఇండియన్ నేషనల్ కాంగ్రెస్‌లో సభ్యత్వం పొందారు. వారు తమ ఉద్యోగాలకు రాజీనామా చేసి, తమను పూర్తిగా భారత జాతీయ ఉద్యమానికి అంకితం చేశారు.

ఇండియన్ నేషనల్ కాంగ్రెస్ కార్యకలాపాల్లో పాల్గొన్నప్పుడు, హజ్రా బేగం పోలీసులకు తెలియకుండా కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ కోసం ప్రచారం చేశారు., ఆమె 1937 లో ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోని కొట్టపట్నంలో జరిగిన రహస్య రాజకీయ వర్క్‌షాప్‌కు కూడా హాజరయ్యారు.

హజారా బేగం చిన్న వయస్సు నుండే లింగ పక్షపాతానికి వ్యతిరేకంగా ఉన్నారు. ఆమె అన్ని రకాల అసమానతలకు వ్యతిరేకంగా విజయవంతంగా పోరాడింది. ఆమె అణగారిన / గుర్తించబడని రంగ కార్మికుల దోపిడీని వ్యతిరేకిoచినది ఆమె తన భర్తతో కలిసి 1940 లో ఇండియన్ నేషనల్ కాంగ్రెస్ నుంచి తప్పుకుంది. అప్పటి నుండి, అసంఘటిత కార్మిక రంగాన్ని నిర్వహించడంలో ఆమె కీలక పాత్ర పోషించింది.

ఆ  తరువాత, ఆమె Z.A. అహ్మద్ ఇద్దరూ కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా యొక్క పూర్తి సమయం పార్టీ కార్యకర్తలు అయ్యారు. అలహాబాద్‌లోని కాంగ్రెస్ సోషలిస్ట్ పార్టీలో ఆమె చురుకుగా పాల్గొంది మరియు ఆమె ఆక్కడి రైల్వే కూలీలు, ప్రెస్ వర్కర్లు మరియు రైతులను ఆర్గనైజ్ చేసిoది..

ఆమె అలహాబాద్‌లోని Z.A. అహ్మద్, కె.ఎం. అష్రఫ్ మరియు రామ్మనోహర్ లోహియా మొదలగు సిఎస్‌పిCSP యువ నాయకులలో ఒకరు. వీరిలో లోహియా మినహా అందరూ అజ్ఞాత సిపిఐ లో సభ్యులు. ఆ సమయంలో ఆమె కొద్దిమంది మహిళా సిపిఐ సభ్యులలో ఒకరు.

ఆమె 1940 లో ఆల్ ఇండియా ఉమెన్స్ కాన్ఫరెన్స్ యొక్క ఆర్గనైజింగ్ సెక్రటరీ అయ్యారు మరియు దాని హిందీ-భాషా పత్రిక రోష్నినిఎడిట్ చేసారు.. కౌమి జాంగ్ వారపత్రికకు ఆమె తరచూ వ్యాసాలు రాస్తుండేవారు. ఆమె 1949 లో లక్నో జైలులో ఐదు నెలలు జైలు శిక్ష అనుభవించింది మరియు విడుదలైన తరువాత అజ్ఞాతం లో పనిచేసింది.

ఆమె 1952 లో వియన్నాలో జరిగిన ప్రపంచ శాంతి సదస్సులో పాల్గొంది. నేషనల్ ఫెడరేషన్ ఆఫ్ ఇండియన్ ఉమెన్ వ్యవస్థాపకులలో హజ్రా బేగం ఒకరు. ఆమె ‘హజ్రా ఆపా’ గా బాగా ప్రాచుర్యం పొందింది.

ట్రేడ్ వర్కర్స్ పట్ల ఆమె చేసిన కృషిని గుర్తించి సుప్రీం సోవియట్ జూబ్లీ అవార్డు (1960) ను కూడా ఆమె అందుకుంది. తన జీవితమంతా దేశ సేవలో, మహిళా సాధికారత కోసం గడిపిన హజారా బేగం 2003 జనవరి 20 న ఆమె తుది శ్వాస విడిచింది.