ప్రముఖ స్వాతంత్ర సమర యోధుడు అబ్దుల్ హఫీజ్ మొహమ్మద్ బరకతుల్లా 7 July 1854 – 20 September 1927 Abdul Hafiz Mohamed Barakatullah

EDIT 

మౌలానా బర్కతుల్లా (7 జూలై 1854 - 20 సెప్టెంబర్ 1927) గా గౌరవించబడే అబ్దుల్ హఫీజ్ మొహమ్మద్ బరకతుల్లా బ్రిటిష్ వ్యతిరేక భారతీయ విప్లవకారుడు. బర్కతుల్లా 1854 జూలై 7 న భారతదేశంలోని మధ్యప్రదేశ్ లోని ఇత్వ్రా మొహల్లా భోపాల్ లో జన్మించారు. బర్కతుల్లా తన పన్నెండేళ్ళ వయసులో తండ్రిని  కోల్పోయాడు.

భోపాల్‌లో ప్రైమరీ నుంచి కాలేజీ స్థాయి వరకు చదువుకున్నాడు. తరువాత అతను తన ఉన్నత విద్య కోసం బొంబాయి మరియు లండన్ వెళ్ళాడు. అతను ఒక గొప్ప పండితుడు మరియు అరబిక్, పెర్షియన్, ఉర్దూ, టర్కిష్, ఇంగ్లీష్, జర్మన్ మరియు జపనీస్ అనే ఏడు భాషలలో ప్రావీణ్యం సంపాదించాడు. లివర్‌పూల్ ముస్లిం ఇనిస్టిట్యూట్‌లో పనిచేయడానికి ఆహ్వానిoపబడినాడు. అక్కడ అతనికి ఆఫ్ఘన్ అమీర్ సోదరుడు కాబూల్‌కు చెందిన సిర్దార్ నస్రుల్లా ఖాన్‌ తో పరిచయం ఏర్పడినది. అతను 1899 లో యునైటెడ్ స్టేట్స్కువెళ్ళాడు.

ఇంగ్లాండ్‌లో ఉన్నప్పుడు లాలా హర్దయాల్, రాజా మహేంద్ర ప్రతాప్‌తో సన్నిహిత సంబంధాలు పెట్టుకున్నాడు. అతను ఆఫ్ఘన్ ఎమిర్ యొక్క స్నేహితుడు మరియు కాబూల్ వార్తాపత్రిక “సైరేజుల్ -ఉల్-అక్బర్ Sirejul-ul-Akber'” సంపాదకుడు అయ్యాడు. అతను 1913 లో శాన్ ఫ్రాన్సిస్కోలో "గదర్" (తిరుగుబాటు) పార్టీ వ్యవస్థాపకులలో ఒకడు. తరువాత అతను 1 డిసెంబర్ 1915 న కాబూల్‌లో రాజా మహేంద్ర ప్రతాప్ అధ్యక్షుడిగా స్థాపించబడిన భారత తాత్కాలిక ప్రభుత్వానికి మొదటి ప్రధానమంత్రి అయ్యాడు. భారతదేశ స్వేచ్ఛకు మద్దతు కోరే లక్ష్యంతో బర్కతుల్లా ప్రపంచంలోని అనేక దేశాలకు వెళ్లాడు అక్కడ అనేక మంది ప్రపంచ నాయకులను కలిసాడు. కైజర్ విల్హెల్మ్ II, అమీర్ హబీబుల్లా ఖాన్, మొహమ్మద్ రెస్చెడ్, ఘాజీ పాషా, లెనిన్ మరియు హిట్లర్(Kaiser Wilhelm II, Amir Habibullah Khan, Mohammed Resched, Ghazi Pasha, Lenin, and Hitler) ఉన్నారు.

ఇంగ్లాండ్‌లో 1897 లో బరాకతుల్లా ముస్లిం పేట్రియాటిక్ లీగ్ సమావేశాలకు హాజరయ్యారు. అమెరికాలో గడిపిన ఒక సంవత్సరం తరువాత, 1904 ఫిబ్రవరిలో అతను జపాన్ బయలుదేరాడు, అక్కడ టోక్యో విశ్వవిద్యాలయంలో హిందుస్తానీ ప్రొఫెసర్‌గా నియమించబడ్డాడు. 1906లో న్యూయార్క్ లో బారాకతుల్లా మరియు అతని స్నేహితులు   పాన్-ఆర్యన్ అసోసియేషన్ ఏర్పచినారు. దీనికి ఆనాటి అనేక ప్రముఖులు మద్దతు ఇచ్చినారు.

21 అక్టోబర్ 1906 న, న్యూయార్క్‌ లో జరిగిన యునైటెడ్ ఐరిష్ లీగ్ సమావేశంకు హాజరైనాడు. భారత దేశంకు స్వపరిపాలన కావాలని కోరినాడు. ఆగష్టు 1907 లో, న్యూయార్క్ సన్ బరాకతుల్లా హిందూ-ముస్లిం ఐక్యత పై రాసిన లేఖ ను ప్రచురించినది. పెర్షియన్ భాషలో ఆయన రాసిన ఉత్తరం, మే 1907 లో యుపిలోని ఆలీగర్ లోని ఉర్దూ “మువల్లా Mualla” ప్రచురించినది అందులో  బరకతుల్లా హిందువులు మరియు ముస్లింల మధ్య ఐక్యత యొక్క అవసరాన్ని గట్టిగా సమర్థించారు మరియు ముస్లింల యొక్క రెండు ముఖ్య విధులను దేశభక్తి మరియు భారతదేశం వెలుపల ఉన్న ముస్లింలందరితో స్నేహం గా  నిర్వచించారు.ఈ రెండు విధుల విజయం అన్ని రాజకీయ విషయాలలో భారతదేశ హిందువులతో సమ్మతి మరియు ఐక్యత పై ఆధార పడి ఉండునని  ఆయన అన్నారు. మార్చి 1909 లో బరాకతుల్లా జపాన్ వెళ్లారు.

1910 ప్రారంభంలోఅతను టోక్యోలో ఇస్లామిక్ సోదరభావాన్నిIslamic Fraernity ప్రారంభించాడు.జూన్-జూలై 1911 లో అతను కాన్స్టాంటినోపుల్ మరియు పెట్రోగ్రాడ్‌కు బయలుదేరాడు, అక్టోబర్‌లో టోక్యోకు తిరిగి వచ్చాడు.డిసెంబరులో అతను ముగ్గురు జపనీస్ స్నేహితులు ఇస్లాం మతంలోకి మారాడు. వారు  అతని సహాయకుడు హసన్ యు. హతానావ్, అతని భార్య మరియు ఆమె తండ్రి బారన్ కెంటారో హికి. జపాన్‌లో ఇస్లాం మతానికి ఇది మొదటి మార్పిడి అని చెబుతారు.

.

1912 లో, బరాకతుల్లా “ఆంగ్ల భాషను ఉపయోగించడంలో మరింత నిష్ణాతుడయ్యాడు మరియు అతని స్వరంలో బ్రిటీష్ వ్యతిరేకత పెరిగింది. ” "ఇస్లాంకు వ్యతిరేకంగా క్రిస్టియన్ కాంబినేషన్" అనే తన కరపత్రం లో  బరాకతుల్లా జర్మనీ చక్రవర్తి విలియంను నిజంగా "ప్రపంచ శాంతిని, కోరే వ్యక్తి" అని పేర్కొన్నాడు: ముస్లింల విధి ఐక్యంగా ఉండటo., ఖలీఫా కు మరియు జర్మనీ వైపు అండగా నిలబడటం అని పేర్కొన్నాడు.. తరువాత “ఎల్ ఇస్లాం” "ది స్వోర్డ్ ఈజ్ ది లాస్ట్ రిసార్ట్" “ఫెరింజి కా ఫరేబ్” (“ది డెసిట్ ఆఫ్ ది ఇంగ్లీష్”) ను బరకతుల్లా విడుదల చేసినాడు.అవి భారత దేశం లో నిషేదిoచబడినవి.

మే 1914 న, బరాకతుల్లా శాన్ఫ్రాన్సిస్కోకు తిరిగి వచ్చినాడు. ఆగష్టు 1914 లో మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం ప్రారంభం కావడంతో, కాలిఫోర్నియా మరియు ఒరెగాన్ లో ఆసియా భారత జనాభా ఉన్న  అన్ని ప్రధాన కేంద్రాలలో సమావేశాలు జరిగాయి మరియు భారతదేశానికి తిరిగి వెళ్లి తిరుగుబాటులో చేరడానికి నిధులు సేకరించబడ్డాయి: బరాకతుల్లా బెర్లిన్‌కు చేరుకోని మిషన్ టు కాబూల్‌లో రాజా మహేంద్ర ప్రతాప్ తో కలసి ఉన్నారు. జర్మనీ చేత పట్టుబడిన భారతీయ యుద్ధ ఖైదీలకు  బ్రిటిష్ వ్యతిరేక భావాలను బోధించడంలో వారి పాత్ర ముఖ్యమైనది.

1 డిసెంబర్ 1915 న, రాజా మహేంద్ర ప్రతాప్ తన 28 వ పుట్టినరోజున  ఆఫ్ఘనిస్తాన్లోని కాబూల్ వద్ద భారతదేశ మొదటి తాత్కాలిక ప్రభుత్వాన్ని స్థాపించాడు. ప్రవాస భారత ప్రభుత్వం (government-in-exile) రాజా మహేంద్ర ప్రతాప్ అధ్యక్షుడిగా, మౌలానా బర్కతుల్లా, ప్రధాన మంత్రి, మౌలానా ఉబైదుల్లా సింధి, హోంమంత్రి గా ఏర్పడినది. ఈ ఉద్యమానికి బ్రిటిష్ వ్యతిరేక శక్తులు మద్దతు ఇచ్చాయి. కానీ, ఆఫ్గాన్ అమీర్ గుర్తింపును ఆలస్యం చేస్తూనే ఉన్నాడు. కాబూల్‌లో, “సైరేజుల్ -ఉల్-అఖ్బర్” 4 మే 1916 సంచికలో రాజా మహేంద్ర ప్రతాప్ తన మిషన్ మరియు దాని లక్ష్యాన్ని ప్రచురించారు. బ్రిటిష్ వారి ఒత్తిడితో, ఆఫ్ఘన్ ప్రభుత్వం తన సహాయాన్ని ఉపసంహరించుకుంది. మిషన్ మూసివేయబడింది.

బరాకతుల్లా జర్మనీకి తిరిగి వచ్చి, “నయా ఇస్లాం”  కు  ఎడిటర్గా మరియు పబ్లిషర్ గా వ్యవరించాడు.. కొంతకాలం అతను జర్మన్ జనరల్ స్టాఫ్‌తో జతచేయబడ్డాడు. డిసెంబర్ 1921 లోఇండికా ఇండిపెండెన్స్ పార్టీ సంస్థను ఏర్పాటు చేశాడు, బరాకతుల్లా అధ్యక్షుడిగా ఉన్నారు. దీనికి సోవియట్ యూనియన్ ఆర్థిక సహాయం చేసింది.

మే 1927 లో, అతను యునైటెడ్ స్టేట్స్ ను తిరిగి సందర్శించడానికి మహేంద్ర ప్రతాప్ తో కలిసి వెళ్ళాడు. పండిట్ జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ బెర్లిన్‌లో, తరువాత 1927 లో బ్రస్సెల్స్ సమావేశంలో బర్కతుల్లాను కలుసుకున్నారు మరియు అతని విప్లవాత్మక ఆలోచనలు మరియు పనులతో బాగా ఆకట్టుకున్నారు.

బ్రస్సెల్స్ కాంగ్రెస్ తరువాత, అతను మరియు రాజా మహేంద్ర ప్రతాప్ తమ మిషన్ కర్యకాలాపాలు కొనసాగించడానికి యుఎస్ఎUSA వెళ్ళారు. వారికి ఉత్తేజకరమైన రిసెప్షన్ ఇవ్వబడింది  కాలిఫోర్నియాలోని మేరీవిలే వద్ద ఆయన గౌరవార్థం జరిగిన ఒక పెద్ద సభలో బర్కతుల్లా ప్రసంగించారు. బర్కతుల్లా కొన్ని మాటలు పలికి, భావోద్వేగంతో ఉక్కిరిబిక్కిరి అయ్యాడు. గొప్ప వక్త చలనం లేకుండా నిలబడి పోయారు.  వందలాది మంది పురుషులు మరియు మహిళలు కన్నీళ్లు పెట్టుకుని "మౌలానా జిందాబాద్" అని అరిచారు. ప్రొఫెసర్ బర్కతుల్లా స్పృహలోకి వచ్చినప్పుడు, అతను రాజా మానేంద్ర ప్రతాప్‌ను సమావేశాన్ని ఉద్దేశించి ప్రసంగించమని అడిగారు మరియు తన సీటులో పడిపోయారు.

ప్రొఫెసర్ బర్కతుల్లా 1927 సెప్టెంబర్ 27 రాత్రి శాన్ఫ్రాన్సిస్కోలో మరణించారు. అతని మృతదేహాన్ని శాన్ ఫ్రాన్సిస్కో నుండి శాక్రమెంటోకు తీసుకువెళ్లారు. అప్పుడు అతని శవపేటికను మేరీవిల్లేకు తీసుకెళ్లారు, అక్కడ ఆయన ముస్లిం శ్మశానవాటికలో ఖననం చేయబడ్డారు, తన దేశ స్వేచ్ఛ తరువాత అతని మృతదేహాన్ని అతని మాతృభూమికి, భోపాల్‌కు బదిలీ చేస్తామని వాగ్దానం చేశారు. అతని అవశేషాలు కాలిఫోర్నియాలోని శాక్రమెంటో సిటీ స్మశానవాటికలో ఖననం చేయబడ్డాయి.

ప్రొఫెసర్ బర్కతుల్లా తన మాతృ దేశం యొక్క స్వేచ్ఛ కోసం ప్రముఖ వార్తాపత్రికలో తన విప్లవ ఉపన్యాసాలు మరియు రచనలతో భారతదేశం వెలుపల నుండి పోరాడారు. ప్రొఫెసర్ బర్కతుల్లా ఒకటి కంటే ఎక్కువ రంగాలలో ప్రముఖ స్థానానికి ఎదిగాడు కాని  అతను భారతదేశాన్ని స్వేచ్ఛగా చూడటానికి జీవించలేదు.అలాంటి వ్యక్తి యొక్క జీవితం మనందరికీ, ముఖ్యంగా దేశంలోని యువతరానికి స్పూర్తిదాయకం.

1988 లో భోపాల్ విశ్వవిద్యాలయం అతని గౌరవార్థం బర్కతుల్లా విశ్వవిద్యాలయం గా పేరు మార్చబడింది.

గమనిక:

1970వ దశకం మరియు 80వ దశకం లో కోస్తా ఆంధ్ర, రాయలసీమ మరియు కేరళకు చెందిన అనేకవందల మంది విద్యార్ధులు భోపాల్ విశ్వవిద్యాలయం మరియు దాని అనుబంధ పి.జి. సెంటర్లలో చదువుకొన్నారు. వారిలో అనేకులు వివిధ సబ్జెక్టులలో రాష్ట్రంలోని  వివిధ అనుబంధ/ప్రభుత్వ కాలేజిలలో అధ్యాపకులుగా మరియు జూనియర్ లెక్చరర్స్ గా జీవితంలో స్థిర పడ్డారు. వ్యాస రచయిత కూడా భోపాల్ విశ్వవిద్యాలయం (ప్రస్తుత బరకతుల్లా) నుంచి పి.జి. పట్టా పొందారు.

గొప్ప స్వతంత్ర సమర యోధుడు, ప్రవాస భారత ప్రభుత్వ ప్రధాన మంత్రి పేరు భోపాల్ యూనివర్శిటీ కి పెట్టడం సంతోషం. ఘనత వహించిన యూనివర్శిటీ లో చదవడం మా అదృష్టం.

ఆ రోజ్లలో తెలుగు విద్యార్ధులు ఎక్కువుగా భోపాల్ లోని సేఫియా కాలేజీ, విదిషలోని SSL జైన్ కాలేజీ లో చదేవే వారు. భోపాల్ విద్యార్ధులు ఎక్కువుగా తాజ్-ఉల్-మస్జిద్ లోని రూమ్స్ ఉండే వారు. విదిషలో ఆడపిల్లలకు హాస్టల్ ఉంది. మగపిల్లలు బయట ఊరిలో ఉంది జనార్దనం/జగదిష్ మెస్ లేదా కేరళ మెస్ లో తినేవారు. విదిష లో చదినవారిలో అత్యధికులు లెక్చరర్స్ మరియు జే.ఎల్స్.అయ్యారు. మీరు మీ పాత జ్ఞాపకాలను నాతో పంచుకోండి ప్లీజ్

మేము ఇద్దరం బ్రదర్స్ అక్కడే చదువుకొన్నాము. మా ప్రిన్సిపాల్(ఇంగ్లీష్ ఫ్యాకల్టి) కేరళ వ్యక్తి. పేరు -------------అతను తరువాత బరకతుల్ల యూనివర్సిటీ వైస్-చాన్స్లర్ అయ్యాడు.

ముహమ్మద్ అజ్గర్ అలీ. batch 1978-80 తెనాలి. గుంటూరు జిల్లా 9491501910 azgar1958@gmail.com