ఉత్తరప్రదేశ్‌లో దళిత రాజకీయాల కేంద్రబిందువు అయిన ఆగ్రా Agra the citadel of Dalit politics of Uttar Pradesh

 

ముఘల్ పాలనలో, ఆగ్రా హిందూస్థాన్ రాజధానిగా అభివృద్ధి చెందింది. నేడు ఆగ్రా నాగ్‌పూర్ తర్వాత ఉత్తర భారతదేశానికి  దళిత రాజధానిగా పరిగణించబడుతుంది.

నాగ్‌పూర్ మాదిరిగానే, ఆగ్రా నగరం కూడా అంబేద్కర్‌తో ముడిపడి ఉంది. అంబేద్కర్‌ మార్చి 18, 1956న బౌద్ధమతాన్ని స్వీకరించబోతున్నట్లు ప్రకటించడానికి ముందు ఆగ్రా లో  ఒక భారీ మరియు చారిత్రాత్మక ర్యాలీలో ప్రసంగించారు. ఆగ్రాలోనే అంబేద్కర్‌ తమలోని విద్యావంతులు ఉద్యమ లక్ష్యాన్ని మోసం చేశారని విచారం వ్యక్తం చేశారు.

గత జనాభా లెక్కల ప్రకారం ఆగ్రా జిల్లాలో షెడ్యూల్డ్ కులాల జనాభా దాదాపు 22.4% ఉంది - నాగ్‌పూర్‌లో కూడా దాదాపు అదే నిష్పత్తి ఉంది. ఉత్తరప్రదేశ్‌లో 21.3% దళితులు ఉన్నారు. భారతదేశంలో నాగ్‌పూర్ మరియు ఆగ్రా రెండు నగరాల్లో దళితుల కోసం జరిగిన పోరాటానికి సుదీర్ఘ చరిత్ర ఉంది

ఆగ్రా 1950,1960లలో రాజ్‌పుత్‌లు మరియు దళితుల మధ్య, ముఖ్యంగా జాతవ్‌ల మధ్య యుద్ధభూమిగా మారింది, జాతవ్‌ అనేది బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ అధినేత మాయావతి మరియు దివంగత నాయకుడు కాన్షీరామ్ చెందిన కులం. ఉత్తర భారతదేశంలో రవిదాస్ అని కూడా పిలువబడే జాతవ్‌లు ఆగ్రా, మీరట్, కాన్పూర్ మరియు ఉత్తర ప్రదేశ్‌లోని కొన్ని ఇతర జిల్లాల్లో తోలు మరియు పాదరక్షల పరిశ్రమలకు ప్రసిద్ధి చెందారు. దక్షిణ భారతదేశంలో దళిత కులమైన మాదిగలు ఈ పనిలో నిమగ్నమై ఉన్నారు.

ఉత్తరప్రదేశ్‌లోని ఈ ప్రదేశాల పట్టణ ప్రాంతాలలో కూడా గణనీయమైన ముస్లిం జనాభా ఉంది, వాస్తవానికి ఆగ్రా చర్మశుద్ధి మరియు తోలు వ్యాపారానికి సుదీర్ఘ చరిత్ర ఉంది.పశు వధ వృత్తి మరియు సంబంధిత వ్యాపారంలో నిమగ్నమైన ముస్లిం కులం ఖురేషీలు (కసాయిలు) ఆగ్రా లో  మంచి ఉనికిని కలిగి ఉన్నారు. ఆగ్రా, మీరట్, కాన్పూర్, మొదలైనవి సాంప్రదాయకంగా కంటోన్మెంట్ నగరాలు, ఇవి బూట్ మరియు బెల్ట్ పరిశ్రమలకు మరింత ప్రోత్సాహాన్ని ఇచ్చాయి.

1962లో జరిగిన విధానసభ, లోక్ సభ ఎన్నికల్లో మొట్టమొదటి దళిత-ముస్లిం కూటమి ఏర్పడినది మరియు జాతవ నాయకుడు B. P. మౌర్య ఒక నినాదం ఇచ్చారు. "ముస్లిం జాతవ్ భాయ్ భాయ్, బిచ్ మే హిందూ కహా సే ఆయీ" (ముస్లింలు మరియు జాతవ్‌లు సోదరులు, వారి మధ్య రావడానికి హిందువులు ఎవరు).

అయితే యు.పి. రాష్ట్రం షెడ్యూల్డ్ కులాలలో  పెరుగుతున్న బలహీనతను కూడా చవి చూసింది. . 2012లో అధికారం నుండి తొలగించబడిన తర్వాత బిఎస్‌పి క్షీణత తర్వాత కాషాయ పార్టీ పెరుగుదలతో యుపిలో దళిత జనాభాలో దాదాపు 60% ఉన్న ఎస్సీలు, ముఖ్యంగా జాతవ్‌లు బలహీనపడ్డారు.

ఇటీవల కాలంలో ఉత్తరప్రదేశ్‌లో దళితులపై నేరాలు పెరుగుతున్నాయి.బిజెపిని ఎదుర్కోవాలని మాయావతి కోరుకోవడం లేదని ఒక సాధారణ అభిప్రాయం ఉంది.

బిఎస్‌పి పూర్తిగా పతనం కావడం సమాజ్‌వాదీ పార్టీ.2024 లో జరిగిన లోక్‌సభ ఎన్నికల్లో పెద్ద పునరాగమనం చేసింది. ఉత్తరప్రదేశ్‌లో ఎస్పీ టికెట్‌పై ఎనిమిది మంది దళితులు గెలిచారు - 2019లో సున్నా నుంచి ఇది పెరిగింది. ఇందులో ముఖ్యమైన అయోధ్య స్థానం నుంచి దాని అభ్యర్థి అవదేశ్ ప్రసాద్ సాధించిన చారిత్రాత్మక విజయం కూడా ఉంది, అయోధ్య రిజర్వ్డ్ స్థానం కాదు.

అఖిలేష్ నాయకత్వం లోని ఎస్పీ పిచడా (వెనుకబడిన కులాలు), దళితులు మరియు అల్ప-సంఖ్యక్ (మైనారిటీలు) నినాదం ప్రచారం చేస్తుంది.

2024 వరకు జాతవ్‌లు మాయావతికి ఓటు వేసినప్పటికీ, బిఎస్‌పి పూర్తిగా అణగదొక్కబడినందున వారు వేరే ప్రత్యామ్నాయం కోసం చూస్తున్నారు. యు.పి.రాష్ట్ర జనాభాలో 11% మరియు 12% మధ్య ఉన్న జాతవ్‌లను ఎస్పీ ప్రణాళికాబద్ధంగా తన వైపుకు ఆకర్షిస్తోంది.

భారత్ జోడో న్యాయ్ యాత్ర సందర్భంగా రాహుల్ గాంధీ, సోదరి ప్రియాంకతో కలిసి, అఖిలేష్ యాదవ్, ఆగ్రాలో బహిరంగ సభ నిర్వహించారు. 2027 ప్రారంభంలో అసెంబ్లీ ఎన్నికలు జరగనున్నందున కాంగ్రెస్, సమాజ్‌వాదీ పార్టీలు యుపి దళితులను ఆకర్షించడానికి తమ ప్రయత్నాలను ముమ్మరం చేశాయి.