పోలీసు అధికారులలో కేవలం 8 శాతం మంది మాత్రమే మహిళలు, ఎక్కువగా కానిస్టేబుల్ గా ఉన్నారు: ఇండియా జస్టిస్ రిపోర్ట్ 2025 Only 8 percent of police officers are women, mostly in constabulary: India Justice Report 2025

 

న్యూఢిల్లీ:

జస్టిస్ (రిటైర్డ్) మదన్ లోకూర్ విడుదల చేసిన ఇండియా జస్టిస్ రిపోర్ట్ (IJR)-2025, పోలీసు అధికారులలో కేవలం 8 శాతం మంది మాత్రమే మహిళలు, ఎక్కువగా కాన్స్టాబులరీలో ఉన్నారని వెల్లడించింది.

జస్టిస్ లోకూర్ ప్రస్తుతం ఐక్యరాజ్యసమితి అంతర్జాతీయ న్యాయ మండలి ఛైర్మన్‌గా ఉన్నారు.

గత కొన్ని సంవత్సరాలుగా న్యాయవ్యవస్థ మరియు పోలీసు శాఖలలో ఎక్కువ మంది మహిళలు చేరినప్పటికీ, వారు ఇప్పటికీ సంస్థల దిగువ స్థాయిలలో కేంద్రీకృతమై ఉన్నారని ఇండియా జస్టిస్ రిపోర్ట్ 2025 తెలిపింది.

·       పోలీసు శాఖలో అధికారుల స్థాయి ర్యాంకుల్లో మహిళల ప్రాతినిధ్యం ఇంకా తక్కువగా ఉందని పేర్కొంది. జాతీయంగా, కేవలం 25,282 లేదా ఎనిమిది శాతం మంది మహిళా అధికారులు మాత్రమే ఉన్నారు.

·       వీరిలో 52 శాతం మంది సబ్-ఇన్‌స్పెక్టర్ పదవులను కలిగి ఉన్నారు మరియు 25 శాతం మంది ASIలుగా నియమించబడ్డారు.

·       కానిస్టేబులరీ స్థాయిలో, మొత్తం బలగాలలో మహిళలు 13 శాతం ఉన్నారు.

·       ఇండియన్ పోలీస్ సర్వీస్ (IPS) అధికారులలో 12 శాతం మంది మాత్రమే మహిళలు..

·       భారతదేశంలోని 20.3 లక్షల మంది పోలీసు దళంలో సూపరింటెండెంట్లు మరియు డైరెక్టర్ జనరల్‌ల వంటి సీనియర్ హోదాల్లో 1000 కంటే తక్కువ మంది మహిళా అధికారులు ఉన్నారని నివేదిక వెల్లడించింది.

·       నాన్-ఐపిఎస్ అధికారుల విభాగంలో మహిళా అధికారుల సంఖ్య 25,000 కంటే కొంచెం ఎక్కువగా ఉంది. ఈ డేటా జనవరి 2023 వరకు ఉంది

·       జనవరి 2023 నాటికి, సివిల్ పోలీస్, డిస్ట్రిక్ట్ ఆర్మ్డ్ రిజర్వ్ (DAR), స్పెషల్ ఆర్మ్డ్ పోలీస్ బెటాలియన్ మరియు ఇండియన్ రిజర్వ్ బెటాలియన్ (IRB) వంటి పోలీసు విభాగాల్లో మహిళల మొత్తం ప్రాతినిధ్యం 12.3 శాతంగా ఉందని, ఇది జనవరి 2022లో 11.7 శాతంగా ఉందని నివేదిక పేర్కొంది

·       18 పెద్ద మరియు మధ్య తరహా రాష్ట్రాలలో పోలీసు విభాగాల్లో మహిళల మొత్తం ప్రాతినిధ్యం, బీహార్ 24 శాతంతో పోలీసు విభాగంలో ముందంజలో ఉంది.

·       బీహార్ 2022లో 21 శాతం నుండి 2024లో 24 శాతానికి చేరుకోగా -తెలంగాణ, మధ్యప్రదేశ్ మరియు పశ్చిమ బెంగాల్‌తో సహా తొమ్మిది ఇతర రాష్ట్రాలు మరియు కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలు తగ్గుదల చూశాయి.

పోలీసులలో మహిళల వాటా 33 శాతానికి చేరుకోవడానికి ఎంత సమయం పడుతుంది?

·       ఆంధ్రప్రదేశ్ మరియు బీహార్‌లలో దాదాపు మూడు సంవత్సరాలు పడుతుందని,

·       జార్ఖండ్, త్రిపుర మరియు అండమాన్ మరియు నికోబార్ దీవులలో, 33 శాతం చేరుకోవడానికి దాదాపు 200 సంవత్సరాలు పడుతుందని నివేదిక పేర్కొంది.

న్యాయవ్యవస్థ

·       న్యాయవ్యవస్థ విషయానికొస్తే, దిగువ న్యాయవ్యవస్థలో 38 శాతం మంది న్యాయమూర్తులు మహిళలు కాగా, హైకోర్టులలో ఈ సంఖ్య 14 శాతానికి పడిపోయిందని నివేదిక కనుగొంది.

·       న్యాయమూర్తుల విషయానికొస్తే, ఈ డేటా ఫిబ్రవరి-మార్చి 2025 వరకు విస్తరించి ఉంది.

·       ఉదాహరణకు, ఫిబ్రవరి 2025 నాటికి, 27 రాష్ట్రాలు మరియు కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలు జిల్లా కోర్టులలో మహిళా న్యాయమూర్తుల సంఖ్య 33 శాతం లేదా అంతకంటే ఎక్కువగా ఉంది

·       ఏడు రాష్ట్రాలలో దిగువ కోర్టులలో 50 శాతం లేదా అంతకంటే ఎక్కువ మంది మహిళలు ఉన్నారని నివేదిక చెబుతోంది.

·       కానీ తెలంగాణ మరియు సిక్కిం మినహా మరే రాష్ట్రంలోనూ హైకోర్టులలో 30 శాతం కంటే ఎక్కువ మహిళా న్యాయమూర్తులు లేరని, ఉత్తరాఖండ్ హైకోర్టులో ఒక్క మహిళా న్యాయమూర్తి కూడా లేరని నివేదిక పేర్కొంది.

టాటా ట్రస్ట్స్ మరియు అనేక పౌర సమాజ సంస్థల సహకారంతో రూపొందించిన ఇండియా జస్టిస్ రిపోర్ట్ (IJR)-2025 నివేదిక, భారతదేశ న్యాయ వ్యవస్థలో నాలుగు కీలకమైన స్తంభాలు: పోలీసులు, న్యాయవ్యవస్థ, జైళ్లు మరియు న్యాయ సహాయం (Police, Judiciary, Prisons, and Legal Aid)అంతటా పురోగతి మరియు నిరంతర అంతరాలను వెలుగులోకి తెస్తుంది.

18 పెద్ద మరియు మధ్య తరహా రాష్ట్రాలలో (కోటి కంటే ఎక్కువ జనాభాతో) కర్ణాటక 2022 నివేదిక నుండి దాని స్థానాన్ని నిలుపుకొంటు అగ్రస్థానంలో నిలిచింది  . నాలుగు స్తంభాలలో-పోలీసులు, న్యాయవ్యవస్థ, జైళ్లు మరియు న్యాయ సహాయం (Police, Judiciary, Prisons, and Legal Aid) కర్ణాటక రాష్ట్రం యొక్క బలమైన పనితీరు ఆధిక్యాన్ని సాధించడంలో సహాయపడింది.

ఆంధ్రప్రదేశ్ 2022లో ఐదవ స్థానం నుండి రెండవ స్థానానికి ఎగబాకింది, తరువాత తెలంగాణ, కేరళ మరియు తమిళనాడు ర్యాంకింగ్స్‌లో దక్షిణాది ఆధిపత్యాన్ని గుర్తించాయి.

పోలీసు దళం మరియు జిల్లా న్యాయవ్యవస్థ రెండింటిలోనూ షెడ్యూల్డ్ కులాలు, షెడ్యూల్డ్ తెగలు మరియు ఇతర వెనుకబడిన తరగతులకు కుల కోటాలను తీర్చిన ఏకైక రాష్ట్రం కర్ణాటక. 

కేరళ హైకోర్టు న్యాయమూర్తులలో అత్యల్ప ఖాళీ vacancy రేటును నమోదు చేసింది మరియు తమిళనాడు ఆక్యుపెన్సి రేట్  occupancy rate 77% తో ఉత్తమ జైలు నిర్వహణ prison managementకు గుర్తింపు పొందింది, జాతీయ సగటు ఆక్యుపెన్సి రేట్  131% కంటే ఎక్కువగా ఉంది..తెలంగాణ మరియు ఆంధ్రప్రదేశ్ కూడా పోలీసు విభాగంలో ముందంజలో ఉన్నాయి, వరుసగా మొదటి మరియు రెండవ స్థానాల్లో ఉన్నాయి

ఏడు చిన్న రాష్ట్రాలలో (కోటి కంటే తక్కువ జనాభాతో), సిక్కిం 2022 నుండి తన అగ్రస్థానాన్ని నిలుపుకుంది, తరువాత హిమాచల్ ప్రదేశ్ మరియు అరుణాచల్ ప్రదేశ్ ఉన్నాయి. ఐదు సంవత్సరాల కాలంలో వనరుల కేటాయింపు, మానవ వైవిధ్యం, మౌలిక సదుపాయాలు మరియు సంస్థాగత ధోరణుల resource allocation, human diversity, infrastructure, and institutional trends తో సహా పనితీరు సూచికల ఆధారంగా ఈ ర్యాంకింగ్‌లు రూపొందించబడ్డాయి.

2022 మరియు 2025 మధ్య మార్పును అంచనా వేసే “ఇంప్రూవ్‌మెంట్ స్కోర్‌కార్డ్”ను కూడా నివేదిక ప్రవేశపెట్టింది. బీహార్ అత్యధిక మెరుగుదలను చూపించింది, తరువాత ఛత్తీస్‌గఢ్ మరియు ఒడిశా ఉన్నాయి. ఆశ్చర్యకరంగా, ఉత్తరప్రదేశ్ మరియు ఉత్తరాఖండ్ పురోగతి పరంగా in terms of progress హర్యానా, తెలంగాణ మరియు గుజరాత్ వంటి రాష్ట్రాలను అధిగమించాయి

ఈ సంవత్సరం ఇండియా జస్టిస్ రిపోర్ట్ (IJR)-2025,  నివేదికలో స్పష్టంగా కనిపించిన విషయం ఏమిటంటే సీనియర్ పోలీసు పాత్రలలో మహిళల ప్రాతినిధ్యం తక్కువగా ఉంది 

భారతదేశంలోని 20.3 లక్షల మంది పోలీసు బలగాలలో, సూపరింటెండెంట్ మరియు డైరెక్టర్ జనరల్ వంటి సీనియర్ హోదాలలో 1,000 కంటే తక్కువ మంది మహిళా అధికారులు ఉన్నారు. ఐపిఎస్ కాని అధికారులను చేర్చినప్పటికీ, ఈ సంఖ్య 25,000 కంటే కొంచెం ఎక్కువగా ఉంటుంది. మొత్తం 3.1 లక్షల మంది అధికారులలో, కేవలం 8% మంది మహిళలు మాత్రమే - మరియు పోలీసులలోని మొత్తం మహిళల్లో 90% మంది కాన్స్టాబులరీ పాత్రలలో ఉన్నారు.

IJR 2025 అధికారిక ప్రభుత్వ డేటాను ఉపయోగించి 24 నెలల కఠినమైన పరిమాణాత్మక పరిశోధన ద్వారా అభివృద్ధి చేయబడింది. ఇది మానవ వనరులు, పనిభారం, వైవిధ్యం, బడ్జెట్‌లు, మౌలిక సదుపాయాలు మరియు సేవలను మెరుగుపరచడానికి చేసిన ప్రయత్నాల ఆధారంగా రాష్ట్రాలను మూల్యాంకనం చేస్తుంది. ఇది 25 రాష్ట్ర మానవ హక్కుల కమిషన్ల పనితీరును కూడా అంచనా వేస్తుంది మరియు వైకల్యాలున్న వ్యక్తులకు persons with disabilities మధ్యవర్తిత్వం మరియు న్యాయం పొందడంపై నేపథ్య వ్యాసాలను thematic essays కలిగి ఉంటుంది.

 

 

మూలం:: indiatomorrow, ఏప్రిల్ 16, 2025

 ది ప్రింట్,15 April, 2025