బఖ్త్ ఖాన్ (Bakht Khan)

 సిపాయిల తిరుగుబాటు 1857లేదా భారత ప్రధమ స్వాత్రంత సమర యుద్ధం లో భారత్ తరపున సైన్యాధ్యక్షుడు (కమాండర్-ఇన్-చీఫ్ గా) వ్యవరించినాడు

 

బఖ్త్ ఖాన్ యూసఫ్‌జాయ్ (Bakht Khan 1797–13 మే 1859)  నాటి మొఘల్ సామ్రాజ్యం ఆధీనం లో ఉన్న బిజ్నోర్, రోహిల్‌ఖండ్ లో 1797 లో జన్మించినాడు. మొదట్లో ఇతను బ్రిటిష్ ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీలో  సుబేదార్ గా పనిచేసినాడు.బెంగాల్ హార్స్ ఆర్టిల్లరీలో 40 సంవత్సరాల పాటు పని చేసినాడు. పిదప సిపాయిల తిరుగుబాటు (మొదటి భారత స్వతంత్ర సమర యుద్ధం    1857) లో మొఘల్ చక్రవర్తి ఆధ్వర్యంలోని  భారత స్వాతంత్ర్య సమరయోధుల సేన కు  కమాండర్-ఇన్-చీఫ్   గా వ్యవరించినాడు..

బఖ్త్ ఖాన్ (Bakht Khan) (1797–13 మే 1859) ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ కి వ్యతిరేకంగా జరిగిన సిపాయిల తిరుగుబాటు 1857లేదా భారత ప్రధమ స్వాత్రంత సమర యుద్ధం   లో  భారత్ తరపున సైన్యాధ్యక్షుడు (కమాండర్-ఇన్-చీఫ్ గా) వ్యవరించినాడు

జీవిత కథ

బఖ్త్ ఖాన్ యూసఫ్జాయ్ తెగకు చెందిన రోహిల్లా చీఫ్ నజీబ్-ఉల్-దౌలా కుటుంబానికి చెందిన పష్తూన్ (పక్తూన్). అతను రోహిల్‌ఖండ్‌లోని బిజ్నోర్‌లో జన్మించాడు మరియు బ్రిటిష్ ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ సైన్యంలో సుబేదార్ గా పనిచేసాడు.అయ్యాడు, బెంగాల్ గుర్రపు ఫిరంగిదళంలో నలభై సంవత్సరాల అనుభవాన్ని పొందాడు మరియు మొదటి ఆంగ్లో-ఆఫ్ఘన్ యుద్ధంలో పనిచేసాడు. ఒక బ్రిటిష్ కల్నల్ అతన్ని "చాలా తెలివైన వ్యక్తిత్వం కల వాని”గా అభివర్ణించాడు. అతను 1859 లో నేటి పాకిస్తాన్లోని బునర్లో(Buner) మరణించాడు.

తిరుగుబాటు

ఈస్ట్ ఇండియా కంపని పందికొవ్వు (పంది కొవ్వు) తో గ్రీజు చేసిన రైఫిల్ తూటాలను ప్రవేశపెట్టడం తో దానికి వ్యతిరేకంగా భారతీయ  సిపాయిలు  తిరుగుబాటు చేయడంతో 1857 నాటి భారతీయ సిపాయిల తిరుగుబాటు ప్రారంభమైంది. పందికొవ్వు (పంది కొవ్వు) తో గ్రీజు చేసిన రైఫిల్ తూటాలు  ముస్లిం సైనికుల మత విశ్వాసాలను  బాధపెట్టినవి  మరియు శాఖాహార హిందూ సైనికులను కించపరిచింది. బ్రిటిష్ వారికి వ్యతిరేకంగా డిల్లి పరిసర ప్రాంతాల్లో తిరుగుబాటు వేగంగా వ్యాపించింది.

బరైలీలో తిరుగుబాటు చెలరేగడంతో, దానిలో పాల్గొన్న సిపాయిలు సుబేదార్ బహదూర్ ఖాన్ ను జనరల్ గా ఎన్నుకున్నారు. మీరట్‌లో జరిగిన తిరుగుబాటు గురించి విన్న బఖ్త్ ఖాన్ మొఘల్ చక్రవర్తి బహదూర్ షా జాఫర్ సైన్యానికి మద్దతుగా డిల్లి కి వెళ్లాలని నిర్ణయించుకున్నాడు. 1857 జూలై 1 న బఖ్త్ ఖాన్ పెద్ద సంఖ్యలో రోహిల్లా సిపాయిలతో డిల్లి కి వచ్చే సమయానికి డిల్లి నగరాన్ని అప్పటికే తిరుగుబాటు దళాలు స్వాధీనం చేసుకున్నాయి మరియు మొఘల్ పాలకుడు బహదూర్ షా జాఫర్ ను భారత చక్రవర్తిగా ప్రకటించారు.

బఖ్త్ ఖాన్ నేతృత్వంలోని బరేలీ బ్రిగేడ్‌లో బెంగాల్ నేటివ్ ఇన్ఫాంట్రీ యొక్క నాలుగు రెజిమెంట్లు మరియు ఒక   అశ్వికదళం, ఆర్టిలరీ ఉన్నాయి. ఈ గణనీయమైన సైనిక దళం డిల్లి ని ముట్టడించిన బ్రిటిష్ వారిని ఆశ్చర్య పరిచినది మరియు డిల్లి చక్రవర్తి బహదూర్ షా జాఫర్‌ను ఆకట్టుకొన్నది. చక్రవర్తిని కలవడానికి బఖ్త్ మరియు అతని అధికారులు పిలవబడినారు.

  

చక్రవర్తి పెద్ద కుమారుడు మీర్జా మొఘల్. అతనిని మిర్జా జహిరుద్దీన్ అని కూడా పిలుస్తారు, అతనికి చీఫ్ జనరల్ బిరుదు ఇవ్వబడింది, కాని ప్రిన్స్ మిర్జా మొఘల్ కు సైనిక అనుభవం లేదు. కొత్తగా పునరుద్ధరించబడిన మొఘల్ రాజవంశం ఇప్పటికే నగరంలో ఉన్న తిరుగుబాటు సిపాయిల తో దోపిడీ మరియు క్రమశిక్షణ సమస్యలను ఎదుర్కొంటుంది.

అలాంటి తరుణంలో బఖ్త్ ఖాన్ తన బలగాలతో కలిసి డిల్లి కి రాకతో నాయకత్వ స్థానం మెరుగుపడింది. బఖ్త్ ఖాన్ యొక్క పరిపాలనా సామర్థ్యాలు త్వరగా స్పష్టమయ్యాయి, మరియు చక్రవర్తి బహాదుర్ షా, బఖ్త్ ఖాన్ కు నిజమైన అధికారాన్ని మరియు సాహెబ్-ఎ-ఆలం బహదూర్ లేదా లార్డ్ గవర్నర్ జనరల్ బిరుదునిచ్చి తన సేనలకు ముఖ్య అధిపతిగా నియమించాడు. మిర్జా జహిరుదిన్ లేదా మీర్జా మొఘల్ ఇప్పటికీ కమాండర్-ఇన్-చీఫ్ అయినప్పటికీ, బఖ్త్ ఖాన్ సిపాయి దళాలకు వర్చువల్ కమాండర్.

భఖ్త్ ఖాన్ అనేక సమస్యలను ఎదుర్కొన్నాడు, వాటి పట్ల తక్షణ శ్రద్ధ చూపవలసి వచ్చింది. మొదటి సమస్య ఆర్థిక సమస్య. దాన్ని పరిష్కరించడానికి అతను పన్నులు వసూలు చేయడానికి చక్రవర్తి నుండి అధికారం పొందాడు. రెండవ సమస్య సరఫరా యొక్క లాజిస్టికల్ సమస్య.  ఇది సమయం గడిచేకొద్దీ ముఖ్యంగా  సెప్టెంబరు 1857 లో బ్రిటిష్ దళాలు నగరంపై దాడి చేసినప్పుడు మరింత తీవ్రంగా మారింది. బ్రిటిష్ వారు నగరంలో చాలా మంది గూడాచారులు మరియు ఏజెంట్లను కలిగి ఉన్నారు మరియు వారు బహదూర్‌పై నిరంతరం లొంగిపోవడానికి ఒత్తిడి తెస్తున్నారు డిల్లి చుట్టూ పరిస్థితి వేగంగా దిగజారింది; తగిన తర్ఫీదు లేని కారణంగా బహాదుర్ షా సేనలు బలహీన పడ్డాయి. తిరుగుబాటుదారుల సంస్థాగత,సరఫరా మరియు సైనిక బలగం  లోపాలను బఖ్త్ ఖాన్ నాయకత్వం భర్తీ చేయలేకపోయింది,

1857 జూన్ 8 న డిల్లి పై ముట్టడి జరిగింది. సెప్టెంబర్ 14 న, బ్రిటిష్ వారు కాశ్మీరీ గేటుపై దాడి చేశారు. ఢిల్లీ ఆంగ్లేయుల వశమయింది. మరియు బహదూర్ షా 1857 సెప్టెంబర్ 20 న బఖ్త్ ఖాన్ అభ్యర్ధనలకు వ్యతిరేకంగా బ్రిటిష్ వారికి లొంగిపోయే ముందు హుమయూన్ సమాధికి పారిపోయారు. చక్రవర్తిని అరెస్టు చేశారు మరియు బ్రిటీష్ పౌరుల ఊచకోతలో పాల్గొన్న మొఘల్ రాకుమారులు ఉరితీయబడ్డారు. బహదూర్ షా జాఫర్‌ను దేశద్రోహ ఆరోపణలపై విచారించి, బర్మాలోని రంగూన్‌కు బహిష్కరించారు, అక్కడ అతను 1862 లో మరణించాడు.

బఖ్త్ ఖాన్ డిల్లి ని విడిచిపెట్టి తిరుగుబాటు దారులతో చేతులు కలపడానికి లక్నో మరియు షాజహాన్ పూర్ కు బయలుదేరాడు. 13 మే 1859 తీవ్రమైన గాయాల వల్ల వీరస్వర్గం పొందాడు. అతన్ని స్వాత్ యొక్క భాగమైన నాన్సర్ స్మశానవాటిక (నేటి పాకిస్తాన్) లో  ఖననం చేశారు

స్వాత్ చరిత్ర విషయాలలో ఒక నిపుణుడు, యుద్ధం కోల్పోయిన తరువాత అతను స్వాత్ వద్దకు వచ్చాడని మరియు తన జీవితాంతం స్వాత్(SWAT) యొక్క అఖుండ్ (Akhund) రక్షణలో గడిపాడని పేర్కొన్నాడు.

.