ముస్లిం, క్రిస్టియన్ దళితులకు రాజ్యాంగ రక్షణ కల్పన Extending constitutional protections to Muslim and Christian Dalits

 

ముస్లిం మరియు క్రిస్టియన్ దళితులకు షెడ్యూల్డ్ కులాల (ఎస్‌సి/SC) హోదాను పొడిగించాలనే డిమాండ్ యొక్క మెరిట్‌ను పరిశీలించడానికి జాతీయ ప్యానెల్‌ను ఏర్పాటు చేసే అవకాశాన్ని తిరిగి పరిశీలించడానికి ఇటీవల వివిధ  మంత్రిత్వ శాఖల మధ్య చర్చ జరిగింది.

స్వాతంత్ర్యం తర్వాత, 1950 రాజ్యాంగ ఉత్తర్వు, 1936 నాటి భారత ప్రభుత్వ (షెడ్యూల్డ్ కులాలు) ఆర్డర్‌లో పేర్కొన్న జాబితాను ఉపయోగించి SCలు మరియు STలను జాబితా చేసింది. హిందూ మతం కాకుండా ఇతర మతాన్ని ప్రకటించే వ్యక్తిని షెడ్యూల్డ్ సభ్యుడుగా పరిగణించరాదని ఉత్తర్వు పేర్కొంది. హిందూ మతం తప్ప ఇతర మతాలకు కుల వ్యవస్థ లేదని భావించబడింది..

ఈ   వాదనను ఇకపై రెండు కారణాల వల్ల సమర్థించలేము.

మొదటగా, ఈ మతాలు కుల వివక్షను పాటించకూడదని భావించినప్పటికీ, 1956లో సిక్కు దళితులను చేర్చడానికి మరియు 1990లో బౌద్ధ దళితులను చేర్చడానికి ప్రెసిడెంట్ ఆర్డర్(1950 రాజ్యాంగ ఉత్తర్వు) సవరించబడింది.

రెండవది, ముస్లిం మరియు క్రిస్టియన్ దళితులు, హిందూ దళితుల వలె కుల వివక్షతో బాధపడుతున్నారు. వారు ప్రధానంగా దళితులు మరియు వారి ముస్లిం మరియు క్రిస్టియన్ గుర్తింపు ద్వితీయమైనది, ఇది దళితులపై జరిగిన అనేక దౌర్జన్యాల కేసులలో స్పష్టంగా కనిపిస్తుంది. కంధమాల్, కారంచేడు మరియు సుందూర్ ఊచకోతలలో మరియు కర్ణాటకలోని తుమకూరు, బెళగావి, మాండ్య మరియు బాగల్‌కోట్ నుండి ఇటీవల నమోదైన హింసాత్మక సంఘటనలలో బాధితుల్లో ఎక్కువ మంది దళిత క్రైస్తవులు.

ఈ బాధితులు క్రైస్తవులు అయినందున దాడి చేయబడలేదు  వారు క్రైస్తవ మతంలోకి మారిన "అంటరానివారు" కాబట్టి దాడి చేయబడ్డారు.  క్రైస్తవ మతంలోకి మారినప్పటికీ, వారి సామాజిక ఆర్థిక స్థితి మెరుగుపడలేదు. వాస్తవానికి, అది మరింత దిగజారింది.

అందుబాటులో ఉన్న కొన్ని సర్వేల ద్వారా కూడా ఇది స్పష్టమైంది.

2008లో, నేషనల్ కమీషన్ ఫర్ మైనారిటీస్ (NCM)చే నియమించబడిన మరియు సతీష్ దేశ్‌పాండే మరియు గీతికా బాప్నా తో రూపొందించబడిన ఒక అధ్యయనం — “ముస్లిం మరియు క్రైస్తవ కమ్యూనిటీలలో దళితులు — ప్రస్తుత సామాజిక శాస్త్రీయ పరిజ్ఞానంపై స్థితి నివేదిక Dalits in the Muslim and Christian Communities — A Status Report on Current Social Scientific Knowledge”” — దళిత ముస్లింలు, వారి కమ్యూనిటీలో 8 శాతం ప్రాతినిధ్యం వహిస్తున్న వారు మరియు వారి సంఘంలో 23.5 శాతం ఉన్న దళిత క్రైస్తవులు భారతదేశంలోని పేదలలో అధిక ప్రాతినిధ్యం కలిగి ఉన్నారు.

గ్రామీణ భారతదేశంలో, 39.6 శాతం దళిత ముస్లింలు దారిద్య్రరేఖకు దిగువన జీవిస్తున్నారు మరియు దేశంలోని పట్టణ ప్రాంతాల్లో 46.8 శాతం దళిత ముస్లింలు దారిద్య్రరేఖకు దిగువన ఉన్నారు. ఈ విషయం లో దళిత క్రైస్తవులకు సంబంధించిన గణాంకాలు 30.1 మరియు 32.3 శాతంగా ఉన్నాయి.  దీనికి విరుద్ధంగా, భారతదేశంలోని గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో 29.2 శాతం ముస్లింలు మరియు దేశంలోని పట్టణ ప్రాంతాల్లో 41.4 శాతం మంది ముస్లింలు BPL గా ఉన్నారు. దారిద్య్రరేఖకు దిగువన ఉన్న గ్రామీణ మరియు పట్టణ దళిత క్రైస్తవులు వరుసగా 16.2 మరియు 12.5 శాతం ఉన్నారు.

దళిత ముస్లింలు మరియు క్రైస్తవులు కొన్నిసార్లు వారిలో  చనిపోయినవారిని వేర్వేరు శ్మశానవాటికలలో ఖననం చేయవలసి వస్తుంది. గతంలో దళిత క్రైస్తవులకు వ్యతిరేకంగా చర్చిలు వేరు చేయబడ్డాయి.

మతం మారిన తర్వాత దళిత ముస్లింలు మరియు దళిత క్రైస్తవుల సామాజిక మరియు ఆర్థిక పరిస్థితి మెరుగుపడలేదని 2006లో సచార్ కమిషన్ నివేదిక గమనించింది. 2007లో, జస్టిస్ రంగనాథ్ మిశ్రా కమిషన్ నివేదిక 1950 రాజ్యాంగ (షెడ్యూల్డ్ కులాలు) ఉత్తర్వు, ఎస్సీ హోదాను మతంతో delink/విడదీయడానికి సవరించాలని మరియు దళితులు మరియు షెడ్యూల్డ్ తెగలందరికీ మత-తటస్థ హోదా religion-neutral status ఇవ్వాలని సిఫార్సు చేసింది. 27 శాతం ఉన్న ఓబీసీ కోటాలో మైనారిటీలకు 8.4 శాతం సబ్‌కోటా, అలాగే దళిత మైనారిటీలకు షెడ్యూల్డ్ కులాల కోటాలో 15 శాతం రిజర్వేషన్లు కల్పించాలని సూచించింది. 

మిశ్రా కమిషన్ నివేదిక మరియు మైనారిటీల జాతీయ కమిషన్ నివేదిక డిసెంబర్ 2009లో పార్లమెంట్‌లో సమర్పించబడ్డాయి. హిందూ మతం, సిక్కుమతం మరియు బౌద్ధమతాలను ప్రకటించే వారి సహచరులకు అందుబాటులో ఉన్న రాజ్యాంగ రక్షణ మరియు భద్రతలను దళిత క్రైస్తవులు మరియు దళిత ముస్లింలకు విస్తరించడానికి రెండూ అనుకూలంగా ఉన్నాయి. అయితే ఈ సిఫార్సులపై ప్రభుత్వాలు చర్యలు తీసుకోలేదు.

ప్రభుత్వాలు ఈ నివేదికలకు వ్యతిరేకంగా వాదించారు - వారు సేకరించిన అనుభావిక సాక్ష్యాలు ఉన్నప్పటికీ - దళిత ముస్లింలు మరియు క్రైస్తవులపై డేటా కొరతను ఉటంకిస్తూ మరియు తరతరాలుగా మార్పిడి రికార్డుల చెల్లుబాటును వ్యతిరేకించారు.

మండల్ కమీషన్ సిఫార్సులను అనుసరించి 20 రాష్ట్రాలు దళిత ముస్లింలు మరియు క్రైస్తవులకు OBC కేటగిరీ కింద ప్రయోజనాలను విస్తరించాయనే వాస్తవానికి  ఇది విరుద్ధం. కేవలం మతం ప్రాతిపదికన రిజర్వేషన్ ప్రయోజనాల నుండి ముస్లిం మరియు క్రిస్టియన్ దళితులను నిరంతరం మినహాయించడం రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 14, 15 మరియు 16లోని సమానత్వ నిబంధనలను ఉల్లంఘిస్తుంది. రాజ్యాంగం ప్రకారం రిజర్వేషన్లు సామాజిక హోదా, సమాజంలో నిలబడటం, అట్టడుగున ఉంచడం, వివక్ష, హింస మరియు సామాజిక బహిష్కరణ వంటి ప్రమాణాలపై social status, standing in the community, marginalisation, discrimination, violence and social exclusion ఆధారపడి ఉంటాయి.

ఆర్డర్ 1950 నాటిది. దానిప్రకారం హిందూ దళితులు రిజర్వేషన్ ప్రయోజనాలను కలిగి ఉన్నారు. రిజర్వేషన్ సార్వత్రికమైతే, దేశంలోని హిందూ జనాభా సంఖ్య తగ్గడానికి దారితీయవచ్చు - ఇది చాలా హిందూ సంస్థలను ఆందోళనకు గురిచేస్తుంది.

సిక్కు మతం మరియు బౌద్ధమతం వంటి భారతీయ మతాలకు సంబంధించి 1950 నాటి రాజ్యాంగ ఉత్తర్వును సవరించవచ్చు, అదే నిబంధన సడలింపు "విదేశీ మతాలకు" వర్తించదు - ఇప్పుడు ఈ ముఖ్యమైన సమస్యను మతతత్వం ప్రభావితం చేస్తోందనడానికి ఇది స్పష్టమైన సూచన.

అంతేకాకుండా,దళిత క్రిస్టియన్లు మరియు ముస్లింలకు రిజర్వేషన్లు కల్పించడం వల్ల హిందూ, సిక్కు మరియు బౌద్ధ దళితులకు పోటీ బలంగా ఉంటుంది. అందువల్ల, ఈ సమూహాలు దళిత క్రైస్తవ మరియు దళిత ముస్లిం వర్గాలకు చెందిన వారి సోదరులకు అనుకూలంగా లాబీయింగ్ చేయవు.

జనవరి 2020లో, ఈ విషయంపై నేషనల్ కౌన్సిల్ ఆఫ్ దళిత్ క్రిస్టియన్స్ దాఖలు చేసిన పిటిషన్‌ను సుప్రీంకోర్టు స్వీకరించింది. అయితే దళిత క్రిస్టియన్లు మరియు ముస్లింలకు రిజర్వేషన్ల వివాదాస్పద అంశంపై న్యాయవ్యవస్థ ఇంకా తీర్పు ఇవ్వలేదు.

 

 

ఈ వ్యాసం వ్రాసినది-క్రిస్టోఫ్ జాఫ్రెలాట్, ఫిలిప్ వర్గీస్.

జాఫ్రెలాట్ CERI-సైన్సెస్ Po/CNRS, పారిస్‌లో సీనియర్ రీసెర్చ్ ఫెలో, లండన్‌లోని కింగ్స్ ఇండియా ఇన్‌స్టిట్యూట్‌లో ఇండియన్ పాలిటిక్స్ అండ్ సోషియాలజీ ప్రొఫెసర్.

వర్గీస్ అసిస్టెంట్ ప్రొఫెసర్, డిపార్ట్‌మెంట్ ఆఫ్ పొలిటికల్ సైన్స్ & ఇంటర్నేషనల్ స్టడీస్, క్రిస్ట్ (డిమ్డ్ టు బి యూనివర్శిటీ), ఢిల్లీ

 ఇండియన్ ఎక్స్‌ప్రెస్ ఏప్రిల్ 26, 2022లో  ప్రచురింపబడినది.

 

అలీఘర్ ముస్లిం విశ్వవిద్యాలయం చరిత్ర 1920-2020 A History of Aligarh Muslim University1920-2020

 

మీకు ఈ విషయం తెలుసా?

"హై స్కూల్ ఇంగ్లీష్ గ్రామర్ అండ్ కంపోజిషన్" (రెన్ మరియు మార్టిన్, 1935), అర్థమెటిక్/అంకగణితం" (జాదవ్ చంద్ర చక్రవర్తి, 1890), " ఆల్జీబ్రా/బీజగణితం (జాదవ్ చంద్ర చక్రవర్తి, 1912), "యాన్ ఇంట్రడక్షన్ టు ది స్టడీ అఫ్ ఇండియన్ హిస్టరీ ” (D.D. కోశాంబి, 1956),,”  సుల్తాన్ మహమూద్ అఫ్ గజాన ” (ప్రొఫెసర్ మొహమ్మద్ హబీబ్, 1956),” ది అగ్రేరియన్ సిస్టమ్ ఆఫ్ మొఘల్ ఇండియా” (ఇర్ఫాన్ హబీబ్, 1963),” తోబా టేక్ సింగ్” (సాదత్ హసన్ మాంటో, 1953), ది సర్పెంట్ అండ్ ది రోప్ (రాజా రావు, 1963), ట్విలైట్ ఇన్ ఢిల్లీ (అహ్మద్ అలీ, 1943), లిహాఫ్ (ఇస్మత్ చుగ్తాయ్ 1943)," ఆప్బీటీ" (అబ్దుల్ మజీద్ దర్యాబాది, 1978), "ఆగ్ కా దరియా" (ఖుర్రాతుల్ అయిన్ హైదర్ 1951)," అబ్ ఏ గం (ముస్తాక్ యూసుఫీ ,1990), మొదలగు పుస్తకాలు  అన్ని అలీఘర్ ముస్లిం యూనివర్శిటీకి సంబంధించినవి. ఇది తెలుసుకొని మీరు  ఆశ్చర్యపోక మానరు.

అలీఘర్ ముస్లిం యూనివర్శిటీకి సంబంధించిన విద్యావేత్తలు గణితం, చరిత్ర మరియు ఆంగ్ల వ్యాకరణంపై ఉత్తమ గ్రాడ్యుయేట్ పాఠ్యపుస్తకాలను రూపొందించినారు. అలీఘర్ ముస్లిం యూనివర్శిటీ మరియు దాని పూర్వ విద్యార్థులు భారతదేశ సామూహిక జీవితానికి గణనీయంగా దోహదపడ్డారు.

ఉపఖండంలో ఆంగ్ల వ్యాకరణంపై అత్యంత ప్రభావవంతమైన పాఠ్య పుస్తకం 1930 నుండి 1931 వరకు అలీఘర్ ముస్లిం యూనివర్శిటీకి ప్రో-వైస్-ఛాన్సలర్‌గా పనిచేసిన హెన్రీ మార్టిన్ సహ రచయితగా ఉన్నారనటం ఆశ్చర్యo ను  కలిగిస్తుంది. అదేవిధంగా, అంకగణితం మరియు బీజగణితంపై అత్యంత ప్రజాదరణ పొందిన రెండు పుస్తకాలను AMUగణిత శాస్త్ర విభాగంలో పనిచేసిన బాబు చంద్ చక్రవర్తి (1855-1920) రచించారు. ప్రఖ్యాత చరిత్రకారుడు మరియు గణిత శాస్త్రజ్ఞుడు D.D.కోసాంబి (1907-1966) మరియు ప్రఖ్యాత ఫ్రెంచ్ గణిత శాస్త్రజ్ఞుడు ఆండ్రీ వెయిల్ (1906-1998), కూడా అలీఘర్ ముస్లిం యూనివర్శిటీ గణిత శాస్త్ర విభాగంతో సంబంధం కలిగి ఉన్నారు.

మధ్యయుగ చరిత్ర పై  ప్రసిద్ధ పండితులు, ప్రొఫెసర్ మొహమ్మద్ హబీబ్ (1895-1971) మరియు ఇర్ఫాన్ హబీబ్ (1931), అలీఘర్ ముస్లిం యూనివర్శిటీ/AMU అధ్యాపకులు మరియు సాదత్ హసన్ మాంటో (1912-1955), రాజా రావు (1908-2006), అహ్మద్ అలీ (199410-199410-1994) , ఇస్మత్ చుగ్తాయ్ (1915-1991), అబ్దుల్ మజీద్ దర్యాబాది (1892-1977), ఖురతుల్ ఐన్ హైదర్ (1927-2007), ముష్తాక్ అహ్మద్ యూసుఫీ, (1923-2018), షహర్యార్ (1936-2012) షాహ్(1950) మరియు నసీర్ (1950) అలీఘర్ ముస్లిం యూనివర్శిటీ/AMU పూర్వ విద్యార్థులు. ఆధునిక భారతదేశాన్ని రూపొందించే దిశగా, అలీఘర్ ముస్లిం విశ్వవిద్యాలయానికి రూపొందినది..

అలీఘర్ ముస్లిం విశ్వవిద్యాలయం నుండి ఇద్దరు భారత రత్న  అవార్డు గ్రహీతలు ఉన్నారు. వారు -ఖాన్ అబ్దుల్ గఫార్ ఖాన్ (1890-1988) మరియు జాకీర్ హుస్సేన్ (1897-1969) మరియు అలీఘర్ ముస్లిం విశ్వవిద్యాలయం భారత జాతీయ ఉద్యమానికి గణనీయమైన సహకారం అందించినది.

ముప్పై మరియు నలభైలలో, అలీఘర్ ముస్లిం విశ్వవిద్యాలయం/ AMUవిద్యార్థులు షౌకత్ అలీ, మహ్మద్ అలీ, హస్రత్  మోహని, రఫీ అహ్మద్ కిద్వాయ్, రాజా మహీంద్ర ప్రతాప్, మహ్మద్ యూనస్, సైఫుద్దీన్ కిచ్లూ, అబ్దుల్ మజీద్ ఖవాజా, KM అష్రఫ్, ఖాజీ జలీల్ అబ్బాసీ, అబ్బా అబ్దుల్లా మరియు షేక్ అబ్దుల్లా మరియు దేశ విభజన, తరువాత మొహసినా కిద్వాయ్, అన్వరా తైమూర్, సాహెబ్ సింగ్ వర్మ, ఆరిఫ్ మొహమ్మద్ ఖాన్, ఆజం ఖాన్ మరియు ఇంకా చాలా మంది రాజకీయ రంగంలో ఆధిపత్యం చెలాయించారు.

ప్రముఖ ద్రుపద్ గాయకుడు రహీముద్దీన్ ఖాన్ దాగర్ (1901-1976) అలీఘర్ ముస్లిం విశ్వవిద్యాలయం నుండి గ్రాడ్యుయేషన్ పూర్తి చేశాడని చాలా మందికి తెలియదు. పద్మభూషణ్ అవార్డు గ్రహీత అయిన  ఉస్తాద్ రహీమ్ ఉద్దీన్ ఖాన్ దాగర్ హిందుస్థానీ శాస్త్రీయ సంగీతం యొక్క పురాతన రూపమైన ద్రుపద్ యొక్క విభిన్నమైన వైవిధ్యాన్ని “ది దగర్ బానీ” వ్యక్తీకరించడానికి గొప్పగా సహకరించారు మరియు ద్రుపద్ గానంలో కొత్త బాట పట్టాడు.

భారతీయ చలనచిత్ర పరిశ్రమ కు చెందున గొప్ప ఎడిటర్‌లలో  ఒకరు మరియు ఫిల్మ్ స్టడీస్‌లో ప్రసిద్ధ పండితుడు అయిన అసిమ్ సిద్ధిఖీ అలీఘర్ ముస్లిం విశ్వవిద్యాలయం/AMU కు చెందిన వాడు. హిందీ సినిమా కు చెందిన బేగం పారా, రేణుకా దేవి, ఖ్వాజా అహ్మద్ అబ్బాస్, అక్తరుల్ ఇమాన్, జాన్ నిసార్ అక్తర్, షకీల్ బదయుని, తలత్ మహమూద్, రహీ మాసోమ్ రజా, సయీద్ జాఫరీ, సురేఖ సిక్రి, నసీరుద్దీన్ షా, జావేద్ అక్తర్, ముజఫర్ అలీ, అనుభవ్ సిన్హా, దిలీప్ తాహిల్ మరియు ఇతరులు కూడా అలీఘర్ ముస్లిం విశ్వవిద్యాలయం/AMU తో సంభంధం ఉన్నవారే.

ప్రఖ్యాత నాటక రచయితలు హబీబ్ తన్వీర్ మరియు అస్గర్ వజాహత్ ఇక్కడ చదువుకున్నారు. అలీఘర్ ముస్లిం విశ్వవిద్యాలయం/AMU పూర్వ విద్యార్థులు ప్రపంచవ్యాప్తంగా ప్రశంసలు పొందిన ప్రింట్‌మేకర్ జరీనా హష్మీ మరియు ప్రసిద్ధ కోల్లెజ్ పెయింటర్ ఫర్హాన్ ముజీబ్.

సాహిత్యం పట్ల మక్కువ అలీఘర్ ముస్లిం విశ్వవిద్యాలయానికి ముఖ్య లక్షణం. ఇది ఉర్దూ, ఇంగ్లీష్, హిందీ, మలయాళం మరియు అస్సామీ భాషలలో వ్రాసిన అనేక మంది రచయితలను తయారు చేసింది మరియు జ్ఞానపీఠం, సాహిత్య అకాడమీ అవార్డు మరియు ఇక్బాల్ సమ్మాన్‌తో సహా అత్యున్నత సాహిత్య పురస్కారాలను పొందింది.

అలీఘర్ ముస్లిం విశ్వవిద్యాలయం ద్వారా అందించబడిన ప్రసిద్ధ రచయితలు నిరంతరం పెరుగుతున్నట్లు కనిపిస్తారు మరియు వారిలో కొందరు ప్రముఖులు; హస్రత్ మోహనీ, మౌల్వీ అబ్దుల్ హక్, రషీద్ అహ్మద్ సిద్ధిఖీ, అబ్దుల్ మాజిద్ దర్యాబాది, జోష్ మలిహబాది, రాజా రావు, అహ్మద్ అలీ, మజాజ్, సాదత్ హసన్ మంటో, హయతుల్లా అన్సారీ, ఆలే అహ్మద్ సురూర్, ఖురరుల్ ఐన్ హైదర్, అలీ సర్దార్ జాఫ్రి, ఇస్ ముమత్ ఛ్‌మద్, యూసుఫీ, ముఖ్తార్ మసూద్, అస్లూబ్ అహ్మద్ అన్సారీ, వహీద్ అక్తర్, మునీబుర్ రెహ్మాన్, రెయాజుర్ రెహ్మాన్ షేర్వానీ, నజీర్ అహ్మద్, నెబకాంత్ బారువా, KP సింగ్, నమితా సింగ్, ఇఫ్తీఖత్ ఆలం ఖాన్, అథర్ సిద్ధిఖీ, అజార్మీ దుఖ్త్, నహిద్ సఫ్జ్వి మరియు చాలా మంది ఇతరులు.

అలీఘర్ ముస్లిం విశ్వవిద్యాలయం ఓరియంటల్ లెర్నింగ్, భాషలు మరియు సాహిత్యం తో పాటు  దాని వ్యవస్థాపకుడి కలకి అనుగుణంగా సమానంగా సైన్స్‌ ను ప్రచారం చేయడానికి ప్రయత్నించింది. అనేక మంది అధ్యాపకులు మరియు విద్యార్థులు అంతర్జాతీయంగా మరియు జాతీయంగా గుర్తింపు పొందారు. ఒబైద్ సిద్ధిఖీ, జహూర్ ఖాసిం, షమీమ్ జైరాజ్ పూరి, షాహిద్ జమీల్, ముజఫర్ అలీ, ఫకృద్దీన్ అహ్మద్, మహ్మద్ షఫీ, అబ్రార్ ముస్తఫా ఖాన్, నరేంద్ర కుమార్ గోవిల్, ప్రేమనాథ్ గంజు, పియారా సింగ్ గిల్, సలీం క్విజ్, సలీం క్విజ్ అఖ్లాఖుర్ రెహ్మాన్ కిద్వాయ్, అసోకే నాథ్ మిత్ర మరియు ఖుద్సియా తెహ్సిన్ మొదలైన వారు.

అలీఘర్ ముస్లిం విశ్వవిద్యాలయం ఉర్దూ, ఇంగ్లీష్ జర్నలిజం మరియు ఎలక్ట్రానిక్ మీడియాకు గొప్ప సహకారం అందించింది. ఇది 1938లో జర్నలిజంలో కోర్సును ప్రవేశపెట్టిన మొదటి విశ్వవిద్యాలయం, మరియు 1941లో ఆ కోర్సు అకస్మాత్తుగా రద్దు చేయబడింది. పూర్తి స్థాయి జర్నలిజం విభాగం చాలా కాలం తర్వాత ఉనికిలోకి వచ్చింది. అయినప్పటికీ, దాని పూర్వ విద్యార్థులు అంతర్జాతీయ మరియు జాతీయ స్థాయిలో ముద్ర వేశారు. వారిలో కొందరు సైఫ్ ఖలీద్ (అల్జజీరా), అనుజ్ కుమార్ (ది హిందూ), బ్రిజేంద్ర ప్రషార్ (ది హిందుస్థాన్ టైమ్స్), నవైద్ అంజుమ్ (అవుట్‌లుక్), అర్ఫా ఖానుమ్ షేర్వానీ (ది వైర్), రోమానా ఇస్రార్ ( ABP news0, సుమేరా ఖాన్ ( TV9) హీనా జుబేర్ (ఈటీవీ ఉర్దూ), ఎహ్తిషామ్ ఖాన్ (టీవీ 18), జీలానీ ఖాన్ (రెసిడెంట్ ఎడిటర్, ఇంక్విలాబ్), ఇస్మాయీల్ జాఫర్ ఖాన్ (గ్రూప్ ఎడిటర్, రాష్ట్రీయ షరా) మహ్మద్ అనాస్ (సండే గార్డియన్), ఎహ్తిషామ్ అలీ ఖాన్ (ఎన్‌డిటివి), పూనమ్ శర్మ( ఆజ్తక్) మొదలగు వారు.

ప్రారంభమైనప్పటి నుండి అలీఘర్ ముస్లిం విశ్వవిద్యాలయం/AMU క్రీడలను ప్రోత్సహించడానికి ప్రసిద్ధి చెందింది మరియు క్రికెట్ క్లబ్‌ను ఏర్పాటు చేసిన సంస్థ. రుడ్‌యార్డ్ కిప్లింగ్ దానిని ప్రస్తావించారు. వజీర్ అలీ, నజీర్ అలీ, లాలా అమర్‌నాథ్ సయ్యద్ ముస్తాక్ అలీ, జంగీర్ ఖాన్, మహ్మద్ షాహిద్, రిజ్వాన్ శంషాద్ మరియు ఏస్ హాకీ ప్లేయర్‌లు బిపి గోవింద, ఇనాముర్ రెహ్మాన్, జాఫర్ ఇక్బాల్, అస్లాం షేర్ ఖాన్ మరియు ఇంకా చాలా మంది ఇక్కడ చదువుకున్నారని అనడం లో ఆశ్చర్యం లేదు.

శతాబ్ది సంవత్సరంలో అలీఘర్ ముస్లిం విశ్వవిద్యాలయం/AMUపై అనేక పుస్తకాలు ప్రచురించబడ్డాయి. సర్ సయ్యద్ అకాడమీ కూడా సర్ సయ్యద్ యొక్క సేకరించిన రచనల యొక్క మూడు సంపుటాలను ప్రచురించింది మరియు క్రిస్టియన్ ట్రోల్, GFI గ్రాహం, డేవిడ్ లెల్‌విల్డ్ మరియు గెయిల్ మైన్‌ల్ట్ యొక్క సెమినల్ రచనలను అకాడమీ ప్రచురించింది. సెంటెనరీ వాల్యూమ్ AMU విశిష్టతను తెలుపుతుంది.

---ఈ వ్యాస రచయిత:షఫే కిద్వాయ్ 2019లో ఉర్దూకి  సాహిత్య అకాడమీ అవార్డు పొందిన ద్విభాషా విమర్శకుడు. అతను అలీఘర్ ముస్లిం యూనివర్సిటీలో మాస్ కమ్యూనికేషన్ ప్రొఫెసర్.