మేడమ్ భికాజీ రుస్తుం కామా 1861 - 1936 Madam Bhikaji Rustom Cama1861 – 1936

 

 

బికాజీ కామా (24 సెప్టెంబర్ 1861 - 13 ఆగస్టు 1936) లేదా మేడమ్ కామా, భారత స్వాతంత్ర్య ఉద్యమంలో పాల్గొన్న ప్రముఖ పార్సీ వనిత.

బికాజీ,   నవ్సారి, బొంబాయి ప్రెసిడెన్సీ, బ్రిటిష్ ఇండియాలోని ఒక  సుసంపన్నమైన పార్సీ జొరాస్ట్రియన్ కుటుంబంలో సెప్టెంబరు 24 1861న జన్మించారు. బికాజీ తల్లిదండ్రులు, సొరాబ్జీ ఫ్రామ్జీ పటేల్ మరియు జైజీబాయి సొరాబ్జీ పటేల్, ముంబై (బొంబాయి)నగరంలో సుప్రసిద్ధులు.

బికాజీ తండ్రి, సొరాబ్జీ ఫ్రాంజీ పటేల్, బొంబాయి( ముంబై ) నగరంలో వృత్తిరీత్యా  ప్రముఖ న్యాయవాది,  వ్యాపారి మరియు  దానశీలి.  ఆ కాలంలోని చాలా మంది పార్సీ అమ్మాయిల మాదిరిగానే, బికాజీ అలెగ్జాండ్రా గర్ల్స్ ఇంగ్లీష్ ఇన్‌స్టిట్యూషన్‌ లో చదువుకొన్నారు.. వివిధ భాషలలో ప్రావీణ్యం పొందింది. భారత స్వాతంత్ర్య ఉద్యమంలతో  ప్రభావితమైన భికాజీ బాల్యం నుండే రాజకీయ సమస్యల వైపు ఆకర్షితురాలైనది.

భికాజీ 1885లో  ప్రసిద్ధ న్యాయవాది రుస్తోమ్ కామాను వివాహం చేసుకుంది. బికాజీ భర్త రుస్తోమ్ కామా ధనవంతుడు, బ్రిటీష్ అనుకూల న్యాయవాది, రాజకీయాల్లోకి రావాలని ఆకాంక్షించారు. రుస్తుం కామా బ్రిటిష్ వారి వ్యామోహం, సంస్కృతి పట్ల మోజుతో, బ్రిటిష్ పాలకులు భారతదేశానికి ఎంతో మేలు చేసారనే భావనతో ఉన్నవాడు.

భికాజీ, దేశ భక్తి కలిగి  బ్రిటిష్ వారు తమ సొంత లాభం కోసం భారతదేశాన్ని నిర్దాక్షిణ్యంగా దోపిడీ చేశారని నమ్మిన వ్యక్తి. వీరి వివాహం సఫలమైనది కాదు. అనేక సామాజిక, రాజకీయ సమస్యలవిషయంలో ఇద్దరి అభిప్రాయాలు బిన్నo గా ఉండేవి. బికాజీ కామా తన సమయాన్ని మరియు శక్తిని దాతృత్వ కార్యకలాపాలు మరియు సామాజిక సేవలో వెచ్చించింది. 

1896లో, బొంబాయి ప్రెసిడెన్సీ లో  మొదట కరువు ఆ తర్వాత కొంతకాలానికి బుబోనిక్ ప్లేగు వ్యాపించినది. బికాజీ గ్రాంట్ మెడికల్ కాలేజ్ (తర్వాత హాఫ్కిన్ యొక్క ప్లేగు వ్యాక్సిన్ పరిశోధనా కేంద్రంగా మారింది) నుండి పని చేస్తున్న అనేక సహాయక బృందాలలో ఒకదానిలో వాలంటీర్ గా చేరారు మరియు ప్లేగు తో బాధపడేవారికి సంరక్షణ అందించడానికి మరియు ఆరోగ్యవంతులకు టీకాలు వేయడానికి ప్రయత్నించారు. ఈ క్రమం లో  ప్లేగు వ్యాధి, కామా కు సంక్రమించింది, కానీ ఆమె ప్రాణాలతో బయటపడింది. బికాజీ కామా  తీవ్రంగా బలహీనపడటంతో, 1902లో వైద్య సంరక్షణ, విశ్రాంతి కోసం బ్రిటన్  వెళ్ళమని సలహా ఇవ్వడం జరిగింది. 1902 లో, భికాజీ కామా  భారతదేశం నుండి లండన్ కు వెళ్ళింది. 

భికాజీ కామా  ఆరోగ్యం మెరుగుపడినతర్వాత , 1904 లో బికాజీ కామా భారతదేశానికి తిరిగి రావడానికి సిద్ధపడుతుండగా, ఆమె కు తీవ్ర భారత జాతీయ వాది శ్యామ్‌జీ కృష్ణ వర్మతో పరిచయం ఏర్పడింది. అతని ద్వారా, బీకాజీ కామా అప్పటి ఇండియన్ నేషనల్ కాంగ్రెస్ బ్రిటీష్ కమిటీ అధ్యక్షుడైన దాదాభాయ్ నౌరోజీని కలుసుకుంది మరియు అతని ప్రైవేట్ సెక్రటరీగా పని చేసింది.. నౌరోజీ మరియు సింగ్ రేవాభాయ్ రాణాతో కలిసి, కామా ఫిబ్రవరి 1905లో వర్మ స్థాపించిన ఇండియన్ హోమ్ రూల్ సొసైటీ స్థాపనకు మద్దతు ఇచ్చారు.  

1904లో లండన్‌లో ఉన్న బీకాజీ కామాకు భారత    జాతీయవాద కార్యకలాపాల్లో పాల్గొనబోమని హామీ ఇచ్చే ప్రకటనపై సంతకం చేయని పక్షంలో ఆమెను భారతదేశానికి తిరిగి రావడం నిరోధించబడుతుందని చెప్పబడింది.  దీనికి బికాజీ కామా  నిరాకరించింది మరియు అదే సంవత్సరం కామా పారిస్‌కు మకాం మార్చారు, అక్కడ S. R. రానా మరియు ముంచర్‌షా బుర్జోర్జి గోద్రెజ్‌లతో కలిసి పారిస్ ఇండియన్ సొసైటీని స్థాపించారు. 

భారతీయ సార్వభౌమాధికారం కోసం జరుపుతున్న ఉద్యమంలో ప్రవాసంలో నివసిస్తున్న  ఇతర ప్రముఖ సభ్యులతో కలిసి, కామా (నెదర్లాండ్స్ మరియు స్విట్జర్లాండ్‌లో) జాతీయ ఉద్యమం కోసం విప్లవ సాహిత్యాన్ని రాశారు, ప్రచురించారు మరియు పంపిణీ చేశారు, ఇందులో బందే మాతరం (వందేమాతరం పద్యంపై క్రౌన్ నిషేధానికి ప్రతిస్పందనగా స్థాపించబడింది. ) మరియు తరువాత మదన్ యొక్క తల్వార్ (మదన్ లాల్ ధింగ్రా యొక్క ఉరిశిక్షకు ప్రతిస్పందనగా)ఈ వారపత్రికలు ఫ్రెంచ్ కాలనీ పాండిచేరి ద్వారా భారతదేశంలోకి అక్రమంగా రవాణా చేయబడ్డాయి.

1907న, జర్మనీలోని స్టట్‌గార్ట్‌లో జరిగిన రెండవ సోషలిస్ట్ కాంగ్రెస్‌కు కామా హాజరయ్యారు, అక్కడ ఆమె "ఫ్లాగ్ ఆఫ్ ఇండియన్ ఇండిపెండెన్స్" అని పిలిచే దానిని ఆవిష్కరించింది. కామా జండా డిజైన్ 1914లో బెర్లిన్ కమిటీ (తరువాత భారత స్వాతంత్ర్య కమిటీగా పిలువబడింది) చిహ్నంగా స్వీకరించబడింది. స్టట్‌గార్ట్‌లో కామా ఎగురవేసిన ఒరిజినల్ "ఫ్లాగ్ ఆఫ్ ఇండియన్ ఇండిపెండెన్స్" ఇప్పుడు పూణేలోని మరాఠా మరియు కేసరి లైబ్రరీలో ప్రదర్శించబడింది.కామా జెండా, తరువాత భారతదేశం యొక్క ప్రస్తుత జాతీయ జెండా కోసం సృష్టించబడిన టెంప్లేట్లలో ఒకటిగా ఉపయోగపడింది.

1909లో, భారతదేశం యొక్క సెక్రటరీ ఆఫ్ స్టేట్‌కు సహాయకుడు,విలియం హట్ కర్జన్ విల్లీని మదన్ లాల్ ధింగ్రా హత్య చేయడంతో, స్కాట్లాండ్ యార్డ్ గ్రేట్ బ్రిటన్‌లో నివసిస్తున్న అనేక మంది ముఖ్య కార్యకర్తలను అరెస్టు చేసింది, బ్రిటిష్ ప్రభుత్వం కామాను అప్పగించాలని అభ్యర్థించింది, అయితే ఫ్రెంచ్ ప్రభుత్వం సహకరించడానికి నిరాకరించింది. ప్రతిగా, బ్రిటిష్ ప్రభుత్వం కామా ఆస్తిని స్వాధీనం చేసుకుంది. సోవియట్ యూనియన్‌లో నివాసం ఉండమని లెనిన్ ఆమెను ఆహ్వానించినాడు కాని  ఆమె అంగీకరించలేదు.

క్రిస్టాబెల్ పాన్‌ఖర్స్ట్ మరియు సఫ్రాగెట్ ఉద్యమం ద్వారా ప్రభావితమైన బీకాజీ కామా లింగ సమానత్వo గురించి  1910లో ఈజిప్టులోని కైరోలో ప్రసంగించినది. మహిళలకు ఓటు హక్కును సమర్ధించినది.

1914లో మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం ప్రారంభమవడంతో, ఫ్రాన్స్ మరియు బ్రిటన్ మిత్రదేశాలుగా మారాయి మరియు కామా మరియు సింగ్ రేవాభాయ్ రాణా మినహా పారిస్ ఇండియా సొసైటీలోని సభ్యులందరూ ఫ్రాన్స్ విడిచిపెట్టారు కామాకు స్పెయిన్ వెళ్లమని సలహా ఇచ్చారు. మేడం కామా మరియు రాణా అక్టోబరు 1914లో మార్సెయిల్స్‌ లో కొంతకాలం అరెస్టు చేయబడ్డారు. ఆతరువాత వారు మార్సెయిల్స్‌ను విడిచిపెట్టవలసి వచ్చింది మరియు కామా తర్వాత బోర్డియక్స్ సమీపంలోని ఆర్కాచోన్‌లోని రానా భార్య ఇంటికి మారారు. జనవరి 1915లో, ఫ్రెంచ్ ప్రభుత్వం రానా మరియు అతని మొత్తం కుటుంబాన్ని కరేబియన్ ద్వీపం అయిన మార్టినిక్‌కు బహిష్కరించింది మరియు కామాను విచీకి పంపారు, అక్కడ ఆమె నిర్బంధించబడింది. కామా ఆరోగ్యం బాగాలేదు, ఆమె నవంబర్ 1917లో విడుదలైంది మరియు బోర్డియక్స్‌కు తిరిగి రావడానికి అనుమతించబడింది, ఆమె స్థానిక పోలీసులకు వారానికోసారి రిపోర్టు చేసింది. యుద్ధం తరువాత, కామా పారిస్‌లోని 25, ర్యూ డి పోంథియు వద్ద తన ఇంటికి తిరిగి వచ్చింది.

మేడం కామా 1935 వరకు యూరప్‌లో ప్రవాసంలో ఉండిపోయింది, ఆ సంవత్సరం ప్రారంభంలో ఆమె స్ట్రోక్‌తో తీవ్ర అనారోగ్యంతో మరియు పక్షవాతానికి గురైంది.  స్వదేశానికి తిరిగి రావడానికి అనుమతించమని కామా, సర్ కోవాస్జీ జహంగీర్ ద్వారా బ్రిటిష్ ప్రభుత్వానికి విజ్ఞప్తి చేసింది. 24 జూన్ 1935న పారిస్ నుండి వ్రాస్తూ, ఆమె దేశద్రోహ కార్యకలాపాలను మానుకోవాలనే నిబంధనను అంగీకరించింది. జహంగీర్‌తో కలిసి, ఆమె నవంబర్ 1935లో బొంబాయికి చేరుకుంది మరియు తొమ్మిది నెలల తర్వాత, 74 సంవత్సరాల వయస్సులో, 13 ఆగస్టు 1936న బొంబాయి లోని పార్సీ జనరల్ హాస్పిటల్‌లో మరణించింది.

 

లెగసె/వారసత్వం/Legacy :

·       బిఖైజీ కామా తన వ్యక్తిగత ఆస్తులలో చాలా వరకు బాలికల కోసం అవాబాయి పెటిట్ అనాథాశ్రమానికి విరాళంగా ఇచ్చింది, ప్రస్తుతం అది బాయి అవాబాయి ఫ్రామ్‌జీ పెటిట్ బాలికల ఉన్నత పాఠశాలగా మారింది,. అది బాయి అవాబాయి ఫ్రామ్‌జీ పెటిట్ బాలికల ఉన్నత పాఠశాల ఆమె పేరు మీద ఒక ట్రస్ట్‌ను స్థాపించింది.

·       అనేక భారతీయ నగరాలు బికాజీ  కామా లేదా మేడమ్ కామా అని పిలువబడే వీధులు మరియు స్థలాలను కలిగి ఉన్నాయి.

·       1962 లో భారత పోస్ట్‌లు మరియు టెలిగ్రాఫ్‌ల శాఖ ఆమె గౌరవార్థం ఒక స్మారక స్టాంపును విడుదల చేసింది.

·       1997లో, ఇండియన్ కోస్ట్ గార్డ్ అతివేగపు గస్తీ నౌకను ఆమె పేరు పెట్టారు.

·       ప్రధాన ప్రభుత్వ కార్యాలయాలు మరియు EPFO, జిందాల్ గ్రూప్, SAIL, GAIL, EIL మొదలైన కంపెనీలకు వసతి కల్పించే సౌత్ ఢిల్లీలోని ఒక ఎత్తైన కార్యాలయ సముదాయానికి ఆమెకు నివాళిగా భికాజీ కామా ప్లేస్ అని పేరు పెట్టారు.