గుల్బదన్ బేగం Gulbadan Begum( 1523 – 1603)

 

చింగీజ్ ఖాన్ మరియు తైమూర్ ఇద్దరి సంతతికి చెంది 1523లో కాబూల్‌లో జన్మించిన గుల్బదన్ బేగం మొదటి మొఘల్ చక్రవర్తి బాబర్ మరియు రెండవ మొఘల్ చక్రవర్తి హుమాయూన్ యొక్క సవతి సోదరి. పెర్షియన్ భాషలో గుల్బదన్ అంటే 'గులాబీ పువ్వు లాంటి శరీరం'కలది అని అర్ధం.

1530లో తండ్రి మరణించినప్పుడు గుల్బదన్ బేగం వయస్సు కేవలం ఎనిమిదేళ్లు. ఆ తర్వాత గుల్బదన్ బేగం పోషణ బాధ్యత సవతి సోదరుడు హుమయూన్ తీసుకున్నాడు. గుల్బదన్ బేగం, తన బంధువైన ఖిజ్ర్ ఖ్వాజా ఖాన్‌ను వివాహం చేసుకుంది. ఖిజ్ర్ ఖ్వాజా ఖాన్‌ చగటై కులీనుడు మరియు ఐమన్ ఖ్వాజా సుల్తాన్ కుమారుడు. వివాహ సమయంలో గుల్బాదన్ వయసు పదిహేడేళ్లు.

 ఉన్నత విద్యావంతురాలైన గుల్బదన్ బేగంకు  అనేక భాషల పరిజ్ఞానం ఉంది. గుల్బాదన్ బేగం పర్షియన్,  టర్కిష్ భాషలలో నిష్ణాతురాలు. పర్షియన్ భాషలో “హుమాయున్-నామా”ను వ్రాసి గుల్బాదన్ బేగం ప్రసిద్ధి చెందింది.

“హుమాయున్-నామా”, గుల్బాదన్ బేగం మేనల్లుడు మొఘల్ చక్రవర్తి జలాల్ ఉద్-దీన్ ముహమ్మద్ అక్బర్ యొక్క కోరిక ప్రకారం వ్రాయబడింది. ఇది మొఘల్ సామ్రాజ్యం యొక్క మొదటి మూడు తరాల రాజకీయ, మేధో మరియు సాంస్కృతిక పరిణామాలను వివరిస్తుంది.

గుల్బాదన్ బేగం తన సవతి సోదరుడు హుమాయూన్ మరియు కమ్రాన్ మీర్జా మధ్య విభేదాలకు సంబంధించి “హుమాయున్-నామా” లో కొంత  అరుదైన సమాచారాన్ని ప్రస్తావించింది.

గుల్బదన్ బేగం యొక్క చారిత్రక కథనం “హుమాయున్-నామా” చాలా విలువైనది మరియు మొఘల్ చరిత్ర మరియు మొఘల్ రాజకీయ పరివర్తనపై ముఖ్యమైన అంతర్దృష్టిని అందిస్తుంది.

 గుల్బాదన్ తన జీవితాన్ని ఎక్కువగా కాబూల్‌లో గడిపింది. కానీ 1557లో, మేనల్లుడు అక్బర్ అభ్యర్థన మేరకు, గుల్బాదన్ ఆగ్రాకు వెళ్లాలని నిర్ణయించుకుంది మరియు అక్బర్ తో చేరింది. గుల్బాదన్ బేగం, అక్బర్  రాజ గృహంలో చాలా గౌరవాన్ని పొందింది మరియు గుల్బాదన్ నిర్ణయాల ద్వారా ప్రతి ఒక్కరూ బాగా ప్రభావితమయ్యారు. అక్బర్ మరియు అతని తల్లి హమీదా బాను బేగం ఇద్దరూ గుల్బాదన్ ను చాలా ఇష్టపడ్డారు.

“హుమాయున్-నామా” అనేది పూర్వ-ఆధునిక యుగంలో మహిళల చారిత్రక రచనకు ఒక ప్రధాన ఉదాహరణ. 1575లో గుల్బదన్ బేగం మక్కాకు అనేక మంది రాజ స్త్రీలతో కలిసి మతపరమైన యాత్ర(హజ్)ను కూడా చేపట్టారు. గుల్బదన్ బేగం హజ్ (మక్కా యాత్ర) చేసిన మొఘల్ యువరాణులలో ఒకరు. గుల్బదన్ బేగం ఏడు సంవత్సరాల తర్వాత 1582లో భారతదేశానికి తిరిగి వచ్చింది భారతదేశానికి తిరిగి రావడానికి ముందు దాదాపు నాలుగు సంవత్సరాలు మక్కాలో ఉన్నారు.

హజ్ (మక్కా యాత్ర) గుల్బదన్ బేగం భక్తికి అలాగే ప్రపంచం గురించి మరింత తెలుసుకోవాలనే కోరికకు నిదర్శనం. విస్తృతమైన ప్రయాణాలు మరియు మేధోపరమైన రచనల ఫలితంగా, గుల్బదన్ బేగం పదహారవ శతాబ్దంలో అత్యంత ముఖ్యమైన మొఘల్ మహిళల్లో ఒకరిగా పరిగణించబడుతుంది.

గుల్బదన్ బేగం  1603లో మరణించింది.

గుల్బదన్ బేగం గురించి మరింత తెలుసుకోవడానికి చూడండి For more on Gulbadan Begum, see:

·       గుల్బదన్ బేగం. హుమాయున్-నామ: హుమాయున్ చరిత్ర. అన్నేట్టే S. బెవెరిడ్జ్ (1902) ద్వారా అనువదించబడింది:

·       లిసా బాలబాన్లీలర్ "గుల్బదన్ బేగం." ఎన్సైక్లోపీడియా ఆఫ్ ఇస్లాం మూడు-  ఎడిట్ చేసినవారు: కేట్ ఫ్లీట్, గుడ్రున్ క్రామెర్, డెనిస్ మ్యాట్రింజ్, జాన్ నవాస్, ఎవెరెట్ రోసన్. బ్రిల్ ఆన్‌లైన్

·        Gulbadan Begum. Humayun-nama :The history of Humayun. Translated by Annette S. Beveridge (1902): 

 

·       Lisa Balabanlilar “Gulbadan Begam.” Encyclopaedia of Islam, THREE. Edited by: Kate Fleet, Gudrun Krämer, Denis Matringe, John Nawas, Everett Rowson. Brill Online