గుజరాతీ ముస్లిం వ్యాపార సంఘాల చరిత్ర History of Gujarati Muslim Business Communities

 

బోహ్రా, ఖోజా మరియు మెమన్ మొదలగు గుజరాతి ముస్లిం వర్తక సంఘాలు పశ్చిమ భారతదేశం యొక్క శక్తివంతమైన వాణిజ్య స్ఫూర్తికి సజీవ చిహ్నంగా నిలిచాయి. జనాభా రీత్యా ఈ గుజరాతీ ముస్లిం వ్యాపార సమూహాలు చిన్నవి అయినప్పటికీ, 19వ శతాబ్దంలో ఆర్ధికంగా గొప్ప అభివృద్దిని సాధించారు.

దక్షిణాసియా ముస్లిం జనాభాలో కేవలం 1% మాత్రమే ఉన్నప్పటికీ, గుజరాతి ముస్లిం వర్తక సంఘాలు తమ సంస్థాగత నైపుణ్యం, నావికా నైపుణ్యం మరియు మహాసముద్రాలలో విస్తరించి ఉన్న అంతర్జాతీయ వ్యాపార సంబంధాలతో, అద్భుతమైన బలం మరియు ప్రభావం పొందారు..అసమానతలకు వ్యతిరేకంగా, మైనారిటీ గుజరాతి  ముస్లిం వ్యాపార సమూహాలు ఇతరులతో సరిపోల్చని విజయగాథను వ్రాయగలిగారు.

బోహ్రా, ఖోజా మరియు మెమన్ వ్యాపార సముహాల జీవన విధానం,సామాజిక నిర్మాణం, వ్యాపార నీతి మరియు రాజకీయ, ఆర్థిక ఆటుపోట్లు పరిశీలించిన వారు ఎక్కడ వెళ్ళిన , అక్కడ వేళ్ళూనుకుని స్థానిక ఆర్థిక వ్యవస్థలను  అభివృద్ధి చెందించడం  లో సహాయపడ్డారు. వ్యాపారులుగా కాకుండా, వారు నివసించే ప్రాంతాలలో భాగమయ్యారు.

ఆంగ్లేయులు బొంబాయిని  తన సొంతం చేసుకోవడానికి ముందు, సూరత్ భారతదేశ వాణిజ్య కిరీటానికి రత్నం. 18వ శతాబ్దంలో ముస్లిం సముద్ర వాణిజ్యం దెబ్బ తిన్నప్పుడు కూడా, సూరత్ ప్రాంతీయ మరియు ప్రపంచ వాణిజ్య చక్రంలో కేంద్రంగా ఉంది.

18వ శతాబ్దం చివరి నాటికి, గుజరాతి  ముస్లిం వ్యాపార సమూహాలు తమ “జమాత్ ఖానాలు” - కమ్యూనిటీ కేంద్రాల ద్వారా వాణిజ్య సంబంధాలను ఏర్పర్చడమే కాకుండా స్థానిక పాలకులతో నేర్పుగా చర్చలు జరిపారు. మెమన్‌లు స్థానిక పాలకుల అధిక పన్నులు మరియు హిందూ వడ్డీ వ్యాపారుల పోటి తో విసిగిపోయి, జునాగఢ్‌కు మకాం మార్చారు మరియు చివరికి అనుకూలమైన రాయితీలను పొందిన తర్వాత ఆహ్వానం మేరకు మాత్రమే తిరిగి వచ్చారు.

గుజరాతి ముస్లిం వర్తక సంఘాల పరిధులు భారతదేశ తీరాలకు మించి విస్తరించాయి. 18వ శతాబ్దం నాటికి, గుజరాతీ ముస్లిం వ్యాపారులు జెడ్డా నుండి జాంజిబార్ వరకు మార్గాలను రూపొందించారు. వీటిని నావిగేట్ చేయడంలో వారి నైపుణ్యం వారిని ప్రపంచ మార్కెట్లతో అనుసంధానించడమే కాకుండా, భారత ఆర్థిక వ్యవస్థ యొక్క అభివృద్దికి తోడ్పడింది.

బ్రిటిష్ రాజ్ కాలం లో గుజరాతి ముస్లిం వర్తక సమాజాలకు  కరువు, ప్రకృతి వైపరీత్యం, యుద్ధం మరియు స్థానభ్రంశం సమయాల్లో, బ్రిటిష్ వారు తరచుగా సహాయ హస్తం అందించారు.

బ్రిటిష్ వలసరాజ్యాల న్యాయస్థానాలు కూడా గుజరాతి ముస్లిం వర్తక సమాజాల  పట్ల ఎక్కువ సౌమ్యతతో వ్యవహరించాయి, వారి సమాజ వ్యవస్థలు చెక్కుచెదరకుండా ఉండేలా చూసుకున్నాయి. జమాత్‌లు కార్పొరేట్ సంస్థల వలె పనిచేశాయి, మతపరమైన దానాల రూపంలో మూలధనాన్ని సమీకరించాయి.

ప్రముఖ ఖోజా వ్యాపారులు అగా ఖాన్ I ను సవాలు చేసినప్పుడు జరిగిన ప్రసిద్ధ 1866 వివాదం, బ్రిటిష్ కోర్టులు అగా ఖాన్‌కు సమాజ ఆస్తిపై అధికారాలను అప్పగించడంతో ముగిసింది.

1880 మరియు 1912 మధ్య, మత నాయకత్వంలో మార్పులు వారి గుర్తింపులను మరింత నిర్వచించాయి. బోహ్రాలు మరియు ఖోజాలు ఒకే మత అధిపతికి కేంద్ర అధికారం యొక్క నమూనా వైపు అడుగులు వేశారు, అయితే మెమోన్లు స్థానిక ఉలేమాను మార్గదర్శక దీపాలుగా ఆధారపరుస్తూ సంప్రదింపుల శైలిని ఎంచుకున్నారు.

గుజరాతి ముస్లిం వర్తక సంఘాలు ఖిలాఫత్ ఉద్యమం, భారత జాతీయవాదం కు తమ మద్దతును ప్రకటించాయి. రంగూన్ మెమన్ జమాత్ సింగపూర్ తిరుగుబాటుకు మద్దతు ఇవ్వడం జరిగింది. .

నేటికి బోహ్రాలు మరియు ఖోజాలలో మతపరమైన బంధాలు ఎక్కువగా చెక్కుచెదరకుండా ఉన్నాయి.

 

 

 

ఇస్లాం వరకట్నాన్ని నిరుత్సాహపరుస్తుంది మరియు సాధారణ వివాహాలను ప్రోత్సహిస్తుంది Islam discourages dowry and encourages simple weddings

 

వివాహ సమయంలో వధువు లేదా వధువు కుటుంబం నుండి డబ్బు, ఆస్తి లేదా ఖరీదైన బహుమతులు అడిగే ఆచారం, అనేక సంస్కృతులలో ఒక సామాజిక దురాచారంగా మారింది. ఇస్లాం ఎల్లప్పుడూ వరకట్నాన్ని ప్రతి రూపంలోనూ నిరుత్సాహపరిచింది మరియు బదులుగా వివాహంలో న్యాయంగా మరియు గౌరవంగా ఉండే వ్యవస్థను స్థాపించింది.

ఇస్లాంలో వివాహ భావన

ఇస్లాంలో వివాహం అనేది ప్రేమ, దయ మరియు పరస్పర గౌరవంపై నిర్మించబడిన పవిత్ర బంధం (ఒప్పందం). అల్లాహ్ దానిని ఖురాన్‌లో ప్రశాంతత మరియు కరుణ యొక్క మార్గంగా వర్ణించాడు:

 “మరియు అతని సంకేతాలలో ఒకటి ఏమిటంటే, మీరు వారిలో ప్రశాంతతను పొందేలా మీలో నుండి జీవిత భాగస్వాములను సృష్టించాడు మరియు మీ మధ్య ప్రేమ మరియు దయను ఉంచాడు.” (ఖురాన్, 30:21)

వివాహం శాంతి మరియు సామరస్యాన్ని తీసుకురావడానికి ఉద్దేశించబడింది, ఆర్థిక భారం లేదా అణచివేతకు మూలంగా మారడానికి కాదు.

ఇస్లామిక్ చట్టం ప్రకారం, వివాహ సమయంలో సంపదను ఇచ్చే బాధ్యత వధువు కుటుంబంపై ఉండదు; బదులుగా, వరుడిపై ఉంటుంది. అల్లాహ్ ఇలా ఆదేశిస్తాడు: “మరియు స్త్రీలకు వారి వరకట్నాలు (మహర్) దయతో ఇవ్వండి. కానీ వారు స్వయంగా దానిలో కొంత భాగాన్ని మీకు ఇస్తే, దానిని సంతోషంగా ఆస్వాదించండి.” (ఖురాన్, 4:4).

మహర్ అనేది వధువు హక్కు, వివాహానికి వెల కాదు. ఇది గౌరవం మరియు నిబద్ధతను సూచిస్తుంది మరియు పూర్తిగా వధువుకు చెందినది.

వరకట్నానికి వ్యతిరేకంగా ప్రవక్త(స) బోధనలు

ప్రవక్త ముహమ్మద్(స) వరకట్నాలను నిరుత్సాహపరచారు. ప్రవక్త(స)తన ప్రియమైన కుమార్తె ఫాతిమా వివాహం అలీ ఇబ్న్ అబీ తాలిబ్ (RA)తో  జరిగినప్పుడు   ఫాతిమా మహర్ నిరాడంబరంగా ఉంది. ప్రవక్త(స) ఇలా అన్నారు: "సులభమైన వివాహాలు ఉత్తమమైనవి." (సునన్ ఇబ్న్ మాజా, 1847)

పై హదీసు వివాహం లో  సరళతను  ప్రతిబింబిస్తుంది. ఇస్లాం దుబారా డిమాండ్లను నిరుత్సాహపరుస్తుంది మరియు కుటుంబాలను భక్తి, వ్యక్తిత్వం మరియు పరస్పర అనుకూలతపై దృష్టి పెట్టమని ప్రోత్సహిస్తుంది.

ఇస్లాం వరకట్నాన్ని ఎందుకు నిరుత్సాహపరుస్తుంది

కుటుంబాలపై ఆర్థిక భారం - వరకట్నం తరచుగా పేద తల్లిదండ్రులను అప్పుల పాలు చేస్తుంది, కుమార్తెలను "భారం"గా భావిస్తుంది. ఇస్లాం వధువు కుటుంబంపై కాకుండా వరుడిపై బాధ్యతను ఉంచడం ద్వారా ఈ అన్యాయాన్ని రద్దు చేస్తుంది.

స్త్రీల దోపిడీ - వరకట్నం పాటించే సమాజాలలో, వరకట్నం "సరిపోదు" అని భావిస్తే కొన్నిసార్లు స్త్రీలు దుర్వినియోగం చేయబడతారు. ఇస్లాం స్త్రీలను అలాంటి అవమానాల నుండి రక్షిస్తుంది.

న్యాయం మరియు సమానత్వ ఉల్లంఘన - వరకట్న వ్యవస్థ వివాహాన్ని ఒక లావాదేవీగా మారుస్తుంది. ఇస్లాం పురుషులు మరియు మహిళలు భాగస్వాములు, వస్తువులు కాదని బోధిస్తుంది.

దురాశను ప్రోత్సహించడం - వరకట్నం డిమాండ్ చేయడం భౌతికవాదం మరియు దురాశను ప్రతిబింబిస్తుంది, ఇస్లాం పై లక్షణాలను తీవ్రంగా ఖండిస్తుంది.

ఇస్లాం సరళమైన వివాహాలను ప్రోత్సహిస్తుంది:

ప్రవక్త(స) ముస్లింలను వివాహాన్ని సులభతరం చేయమని ప్రోత్సహించారు. ప్రవక్త(స)ఇలా అన్నారు: “మీరు ఎవరి మతం మరియు వ్యక్తిత్వంతో సంతృప్తి చెందారో వారు మీ కుమార్తెను వివాహం చేసుకోవాలని అడిగినప్పుడు, అతని ప్రతిపాదనను అంగీకరించండి. మీరు అలా చేయకపోతే, భూమిపై గందరగోళం మరియు గొప్ప అవినీతి జరుగుతుంది.” (తిర్మిది, 1084)ఈ బోధన విశ్వాసం మరియు మంచి ప్రవర్తన వివాహానికి నిజమైన పునాదులు - సంపద లేదా వరకట్నం కాదు అని నొక్కి చెబుతుంది.

అనేక ముస్లిం సమాజాలలో, వరకట్న వ్యవస్థ దురదృష్టవశాత్తు ఆచరణలోకి ప్రవేశించింది. ఈ ఆచారం ఇస్లాంకు విరుద్ధమని మరియు ఇస్లాంలో వివాహం యొక్క నిజమైన స్ఫూర్తిని వక్రీకరిస్తుందని కుటుంబాలు గుర్తుంచుకోవాలి.

ఇస్లాం ఎల్లప్పుడూ వరకట్నాలను నిరుత్సాహపరుస్తుంది ఎందుకంటే ఇది ఇస్లాం ప్రబోదించే న్యాయం, దయ మరియు సరళత యొక్క సారాంశానికి విరుద్ధంగా ఉంటుంది.

ఇస్లాం పురుషులను మహర్ ద్వారా స్త్రీలను గౌరవించాలని మరియు వారిని గౌరవంగా చూడాలని ఆదేశిస్తుంది. భౌతిక డిమాండ్ల కంటే విశ్వాసం, ప్రేమ మరియు కరుణ ఆధారంగా వివాహాలను ప్రోత్సహించాలి.

 

భారతదేశములో ఇస్లామిక్ బ్యాంకింగ్ ఏర్పాటు సాద్యా-సాద్యాలు ? Can India’s financial system make room for Islamic Banking?

 

 

భారతదేశం లో 200 మిలియన్లకు పైగా ముస్లిములు కలరు.  భారతదేశం ప్రపంచంలోనే మూడవ అతిపెద్ద ముస్లిం సమాజానికి నిలయం. ఏడు దశాబ్దాల స్వాతంత్ర్యం తర్వాత, కూడా దేశంలో ప్రబలంగా ఉన్న బ్యాంకింగ్ వ్యవస్థ, ముస్లిం సమాజ అవసరాలను తీర్చడంలో విఫలమవుతోంది. భారతదేశంలో ముస్లింలను బ్యాంకింగ్ రంగం  నుండి మినహాయించడాన్ని 2006లో సచార్ కమిటీ ఎత్తి చూపింది మరియు ముస్లిం సమాజం యొక్క సామాజిక-ఆర్థిక వెనుకబాటుతనాన్ని ఎత్తి చూపింది.

సచార్ నివేదిక ప్రకారం, బ్యాంకు డిపాజిట్లలో ముస్లింల వాటా కేవలం 7.4% మాత్రమే. క్రెడిట్‌లో ముస్లింల వాటా 4.7% మాత్రమే అని పేర్కొంది. వ్యాపారాన్ని ప్రారంభించడం లేదా విద్యను అభ్యసించడం వంటి ప్రధాన పనులకు సంస్థాగత క్రెడిట్ ముస్లిములు  తీసుకోలేకపోవడం జరుగు తుంది.  వ్యాపారంలో వారి ప్రాతినిధ్యం తక్కువగానే ఉంది. 2015నాటి  బిఎస్‌ఇ 500 కంపెనీల ఇటి ఇంటెలిజెన్స్ గ్రూప్  నిర్వహించిన విశ్లేషణలో డైరెక్టర్ మరియు టాప్ ఎగ్జిక్యూటివ్ పదవుల్లో ముస్లిం ప్రాతినిధ్యం 2.67% మాత్రమే ఉందని తేలింది.

ముస్లిం కుటుంబాలు కలిగి ఉన్న జాతీయ సంపద (రూ. 9 .95 లక్షలు) హిందూ ఉన్నత కులాల (రూ. 27.73 లక్షలు) కంటే మూడు రెట్లు తక్కువ అని సచార్ నివేదిక హైలైట్ చేసింది. ఇది ఓబిసిల (రూ. 12.96 లక్షలు) కంటే కూడా తక్కువ. దీనితో పాటు ప్రధాన లావాదేవీలలో పూచీకత్తుగా ఉపయోగి౦చే  బంగారం వంటి ఆస్తులు లేకపోవడం కూడా ముస్లిములలో  ఉంది. ముస్లింలు బంగారంలో 9.2% మాత్రమే కలిగి ఉన్నారు మరియు హిందూ ఉన్నత కులాలు (31%) మరియు ఓబిసిలు (39%) వారిని అధిగమించారు.

ఇస్లాం ఆర్థిక కార్యకలాపాలకు కొన్ని మార్గదర్శకాలను అందిస్తుంది. ఇస్లాం ప్రజలు వ్యాపారంలో పాల్గొనడానికి మరియు ఆస్తులను కలిగి ఉండటానికి ప్రోత్సహిస్తుంది, సంపద ప్రసరణను ప్రోత్సహిస్తుంది మరియు పేరుకుపోవడం మరియు నిల్వలను నిరుత్సాహపరుస్తుంది promotes circulation of wealth, and discourages accumulation and hoarding.అదే సమయంలో, ఆర్థిక వ్యవస్థ న్యాయం మరియు సంక్షేమం యొక్క పూర్వాపరాలపై నడుచుకోవాలని కోరుకుంటుంది.

ప్రబలంగా ఉన్న ఇతర ఆర్థిక వ్యవస్థల మాదిరిగా కాకుండా, ఇస్లామిక్ ఆర్థిక వ్యవస్థలు వడ్డీ లేదా రిబాపై నడవవు. ఇస్లామిక్ న్యాయశాస్త్రం వడ్డీ నిషేధాన్ని నొక్కి చెబుతుంది మరియు ప్రత్యేకమైనదిగా ప్రస్తుత ఇతర ఆర్ధిక వ్యవస్థల నుండి వేరు చేయబడుతుంది. వడ్డీ నిషేధం అనేది ఎటువంటి రిస్క్ తీసుకోకుండా లాభం పొందేలా ప్రోత్సహించే వాస్తవం మీద ఆధారపడి ఉంటుంది.

అంతేకాకుండా, ఇస్లాంలో సంపదను ఒక వస్తువుగా పరిగణించలేము, అయినప్పటికీ దానిని సంబంధిత ఆర్థిక కార్యకలాపాలతో మార్పిడి చేసుకోవచ్చు లేదా పొందవచ్చు. ఇస్లాం న్యాయశాస్త్రం ప్రకారం వడ్డీ తరచుగా రుణగ్రహీతకు డబ్బు ఎక్కువగా అవసరమైన సమయాల్లో దోపిడీ చేయడానికి అన్యాయమైన మార్గంగా మారుతుంది. వడ్డీ ఉన్నవారికి మరియు లేనివారికి మధ్య అంతరాన్ని పెంచుతుంది.

ప్రజలు కలిసి అభివృద్ధి చెందాలని ఆస్తి ఆధారిత లావాదేవీలకు మద్దతు ఇవ్వాలని, భాగస్వామ్యాలలో పాల్గొనాలని, ఉమ్మడి వెంచర్లలో పెట్టుబడి పెట్టాలని మరియు లాభాలు మరియు నష్టాల భాగస్వామ్య ఒప్పందాలలో పాల్గొనాలని ఇస్లాం కోరుకుంటుంది, ఇస్లాం లో భాగస్వామ్య యాజమాన్యం, జవాబుదారీతనం మరియు బాధ్యత ఉంటుంది. ఇది భాగస్వామ్యాన్ని మరియు సంపదను పెంచడమే కాకుండా, వ్యక్తుల మధ్య సోదరభావాన్ని మరియు రిస్క్ తీసుకునే ధైర్యాన్ని కూడా ప్రోత్సహిస్తుంది.

ఇస్లాం యొక్క సామాజిక మరియు నైతిక ఆదేశాలు వ్యక్తిగత దురాశ లేదా దుర్బలమైన వారిని దోపిడీ చేయడం కంటే సహకారం మరియు పరస్పర మద్దతుపై ఆధారపడిన సమాజాన్ని రూపొందిస్తాయి. ఇస్లాం ఆర్ధిక వ్యవస్థ లో వడ్డీ రహిత ఫైనాన్సింగ్‌ అమలు చేయబడుతుంది.

కానీ బ్యాంకింగ్ నియంత్రణ చట్టం, 1949, అధికారికంగా వడ్డీని భారత ఆర్థిక వ్యవస్థకు వెన్నెముకగా చేస్తుంది. ఇక్కడ, మొత్తం ఆర్థిక యంత్రాంగం అదనపు రుసుము(వడ్డీ)పై రుణాలు మరియు రుణాల వ్యవస్థపై నడిచేలా రూపొందించబడింది, వడ్డీ కాలక్రమేణా రుణాన్ని పెంచుతుంది మరియు ఆర్థిక అంతరాన్ని మరింత తీవ్రతరం చేస్తుంది. గతంలో, వివిధ కమిటీలు భారతదేశంలో ఇస్లామిక్ బ్యాంకింగ్ ను చర్చించాయి..

ఆనంద్ సిన్హా కమిటీ (2005) ప్రస్తుత చట్టపరమైన చట్రంలో దీనిని ప్రవేశపెట్టే అవకాశం లేదని ప్రకటించింది, అయితే రఘు రామ్ రాజన్ కమిటీ (2008) వడ్డీ రహిత బ్యాంకింగ్ ఆర్థిక వ్యవస్థను ఒక ప్రధాన మినహాయించబడిన సమాజానికి తలుపు తెరవగలదని సూచించింది. ఈ ప్రతిపాదనలు ఉన్నప్పటికీ, 2017లో ఇస్లామిక్ బ్యాంకింగ్ ఆలోచన తిరస్కరించబడింది.

చట్టపరమైన అడ్డంకులను అధిగమించడమే కాకుండా, UK మరియు జర్మనీ వంటి కొన్ని పాశ్చాత్య లౌకిక దేశాలు చేసినట్లుగా బ్యాంకులను ముస్లిం సమాజ చేరువకు తేవడానికి  భారతదేశంలో నిశ్చయాత్మక చర్యలు తీసుకోవాలా అనే ప్రశ్న మిగిలి ఉంది.

మలేషియా మరియు ఇండోనేషియా వంటి ముస్లిం మెజారిటీ దేశాలలో  ఇస్లామిక్ బ్యాంకులు సాధారణ బ్యాంకులతో సహజీవనం చేయగలవని రుజువు చేస్తున్నాయి. భారతదేశం లో ఇస్లామిక్  ఆర్థిక నమూనాలను అనుమతించడం, ద్వారా మైనారిటీలు ఆర్థిక వ్యవస్థలో పూర్తిగా పాల్గొనేలా చూసుకోవడం గణనీయమైన సమానత్వాన్ని పెంచుతుంది

గ్రామీణ క్రెడిట్ బ్యాంక్ ఎలా పనిచేస్తుందో చట్టపరమైన యంత్రాంగంలో ఇస్లామిక్ బ్యాంకు, దాని ప్రత్యేక సూత్రాలతో పనిచేయగలదు. అంతేకాకుండా, ఇది మతం లేదా కులంతో సంబంధం లేకుండా అందరికీ సేవలను అందించగలదు. బ్యాంకులలో ముస్లిం సమాజ భాగస్వామ్యం మధ్య అంతరాన్ని తగ్గించడంలో ఇది సహాయపడవచ్చు.

కానీ ఇస్లామిక్ సూత్రాలపై మొత్తం బ్యాంకులను స్థాపించడం తక్షణ మరియు ఏకైక పరిష్కారంగా పరిగణించబడదు, ఎందుకంటే దీనికి చట్టపరమైన రంగంలో మరియు ప్రస్తుత ఆర్థిక యంత్రాంగాల్లో పెద్ద మార్పులు అవసరం. అందుకే ముస్లింలు ఇస్లామిక్ ఆర్థిక మార్గదర్శకాలను అనుసరించడానికి వీలు కల్పించే ప్రస్తుత సాధనాలను ఉపయోగించడం వెలుగులోకి తీసుకురావాలి.

నాన్-బ్యాంకింగ్ ఫైనాన్షియల్ కంపెనీలు (NBFC) వంటి ఉత్తమ ప్రత్యామ్నాయం వెసులుబాటును అందిస్తుంది. అవి బ్యాంకింగ్ నియంత్రణ చట్టం, 1949 పరిధిలోకి రావు కాబట్టి, అవి ఆస్తి ఆధారిత లావాదేవీలను అందించడానికి పరిమిత సామర్థ్యంతో పనిచేయగలవు. దీనిని కేరళలోని చేరమాన్ ఫైనాన్షియల్ సర్వీసెస్ ఆచరిస్తోంది, దీనిని 2013లో RBI ఆమోదించింది. అందువల్ల, ఇస్లామిక్ ఫైనాన్సింగ్ సూత్రాలను భారతదేశంలో ప్రారంభ స్థాయిలో NBFCల ద్వారా అన్వయించవచ్చు, ఇది మధ్యస్థ మార్గాన్ని అందిస్తుంది.

భారతదేశంలో పూర్తి స్థాయి ఇస్లామిక్ బ్యాంకులను స్థాపించడం చట్టపరంగా మరియు రాజకీయంగా సవాలుతో కూడుకున్నప్పటికీ, NBFCలు, సహకార నమూనాలు మరియు ఇప్పటికే ఉన్న సంస్థలలోని ఇస్లామిక్ బ్యాంకింగ్ విండోలు ఆచరణీయ ప్రత్యామ్నాయాలను అందిస్తాయి. అవసరమైనది అతిపెద్ద మైనారిటీ సమాజాలలో ఒకదానిని  ఆర్థిక భాగస్వామ్యంతో సమన్వయం చేయగల విధానాలు.