సైడ్ హుస్సేన్: భారతదేశ అసమాన దౌత్యవేత్త Syud Hossain: A Fascinating Indian Ambassador

సయ్యద్ హుస్సేన్ (సైడ్ హుస్సేన్ Syud Hossain అతను తన పేరును అలా ఉచ్చరించెవాడు) తన జీవితకాలంలో అనగా భారత జాతీయోద్యమ కాలం లో గాంధీజీ, మోతీలాల్ మరియు జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ, జిన్నా మరియు సరోజిని నాయుడు, మరియు నెహ్రూ సోదరి విజయలక్ష్మి పండిట్ వంటి నాయకులతో  మంచి వ్యక్తిగత సంభందాలను కలిగి ఉన్నాడు.

1919 లో అమృత్సర్‌లో జరిగిన కాంగ్రెస్ సమావేశంలో తిలక్, మోతీలాల్ నెహ్రూ, అన్నీ బెసెంట్ మరియు పండిట్ మదన్ మోహన్ మాలవియా మొదలగు నాయకులతో మరియ 1925 లో కహ్లీల్ జిబ్రాన్‌తో, 1938 నుండి సుభాష్ చంద్రబోస్ మరియు సరోజిని నాయుడుతో సైడ్ హుస్సేన్ మంచి వ్యక్తిగత సంభంధాలు కలిగి ఉన్నాడు. సైడ్ హుస్సేన్ UK మరియు US లలో ఉన్నప్పటికీ స్వాతంత్ర్య పోరాటం లో పాల్గొన్న యువతరానికి చురుకైన రోల్ ప్లేయర్ గా వ్యవరించాడు.

 

1888లో జన్మించిన సైడ్ హుస్సేన్ ఒక వైపు ఢాకా మరోవైపు కలకత్తా నవాబీ నేపథ్యం ఉన్న, మరొక వైపు కలకత్తా నవాభి నేపథ్యం ఉన్న  కుటుంభం లో జన్మించాడు. సైడ్ హుస్సేన్ ఒక అందమైన, ఆకర్షణీయమైన, పట్టణ, అధునాతన మరియు రొమాంటిక్ పురుషుడు.1907 లో ఒక విమర్శకుడు అతన్ని "కలకత్తా విశ్వవిద్యాలయం ఉత్పత్తి చేసిన ఆంగ్లంలో ఉత్తమ పండితులలో ఒకరు" అని అభివర్ణించారు. అతను ది స్టేట్స్‌మన్ కోసం క్రమం తప్పకుండా వ్రాశాడు, అప్పుడు బెంజమిన్ గై హార్నిమాన్ (1873-1948) సహాయ సంపాదకుడిగా నియమించబడినాడు. అప్పటినుంచి వారు జీవితకాల స్నేహాన్ని కొనసాగించారు  మరియు విభిన్న వార్తాపత్రికల ద్వారా భారతదేశ స్వేచ్ఛకు కృషి కొనసాగించారు.

 

స్థానిక ప్రభుత్వ సేవలో కొద్దికాలం పనిచేసిన తరువాత, సైడ్ హుస్సేన్ 1910 లో లండన్లోని లింకన్ ఇన్ లో చేరాడు మరియు నేషనల్ లిబరల్ క్లబ్‌లో చేరాడు, అక్కడ అతను ప్రముఖ బ్రిటిష్ ఉదారవాదులైన హెచ్.జి. వెల్స్, బెర్నార్డ్ షా మరియు జి.కె. చెస్టర్టన్ తో స్నేహాన్ని పొందాడు.కానీ ఆయనకు అత్యంత సన్నిహితులు సరోజిని నాయుడు మరియు అసఫ్ అలీ.

సైడ్ హుస్సేన్ నవంబర్ 1916 లో భారతదేశానికి తిరిగి వచ్చాడు మరియు బొంబాయి క్రానికల్‌లో రాజకీయ జర్నలిస్టుగా హార్నిమన్‌కు డిప్యూటీగా పాత్రికేయ వృత్తిని ప్రారంభించాడు. ఇక్కడ, సైడ్ హుస్సేన్ రచన పట్ల ఉన్న అభిరుచి భారతదేశ స్వేచ్ఛ పట్ల ఆయనకున్న అభిరుచికి మద్దతు లబించినది. బొంబాయిలో, అతనికి గాంధీజీ తో దగ్గిర సంభందం ఏర్పడినది మరియు అతను "గాంధీ మరియు అతని తత్వశాస్త్రానికి జీవితకాల మద్దతుదారుడు" అయ్యాడు.

 

సైడ్ హుస్సేన్ కాంగ్రెస్ లో సభ్యుడు మరియు అన్నీ బెసెంట్ హోమ్ రూల్ లీగ్ లో సభ్యుడిగా కొనసాగాడు. "హోమ్ రూల్" కోసం విజ్ఞప్తి చేయడానికి లండన్ వెళ్ళడానికి బెసెంట్ అతన్ని ఎన్నుకున్నారు , కాని జిబ్రాల్టర్ వద్ద సైడ్ హుస్సేన్ను బ్రిటిష్ పోలీసులు  అదుపులోకి తీసుకొని తిరిగి భారతదేశానికి పంపివేశారు.

 

జనవరి 1919 లో, మోతీలాల్ నెహ్రూ అలహాబాద్ నుండి ప్రచురించే తన కొత్త వార్తాపత్రిక “ది ఇండిపెండెంట్” కి సంపాదకుడిగా సైడ్ హుస్సేన్‌ను నియమించారు. హుస్సేన్ తన కొత్త బాధ్యతను స్వీకరించినప్పుడు, గాంధీజీ అతనికి ఇలా సలహా ఇచ్చారు: "మీరు బలమైన స్వాతంత్ర్యానికి,  స్వీయ నిగ్రహానికి  మరియు సత్యానికి  కఠినంగా కట్టుబడి ఉంటారని నేను ఆశిస్తున్నాను?"

1919 సంవత్సరం పంజాబ్లో బ్రిటిష్ ప్రభుత్వం కఠినమైన రౌలాట్ చట్టాన్ని అమలు చేసింది, తరువాత జలియన్ వాలా బాగ్ ఊచకోత జరిగింది. హుస్సేన్ సంపాదకత్వం లోని “ది ఇండిపెండెంట్” పేపర్ ద్వారా ప్రభుత్వంపై పదునైన విమర్శకుడిగా ఉద్భవించినాడు.  మరియు ది ఇండిపెండెంట్ పేపర్ "ఉత్తర భారతదేశంలోని  డైలీ వార్తాపత్రికలలో  అతిపెద్ద సర్క్యులేషన్ కలిగి ఉంది" మరియు "అది ది పయనీర్, ది లీడర్ మరియు ది ఇండియన్ డైలీ. టెలిగ్రాఫ్ " ల కంటే ఎక్కువ మొత్తం సర్క్యులేషన్   కలిగి ఉంది. ”

.

దురదృష్టకరమైన ప్రేమ వ్యవహారం

హుస్సేన్ అలహాబాద్ లో సంపాదక వృత్తిని చేపట్టిన తరువాత  జరిగిన ఒక దురదృష్టకరమైన సంఘటన అతని పేరును భారత చరిత్రలోంచి శాశ్వతంగా మర్చిపోయేట్టు చేసింది.  మోతీలాల్ నెహ్రు కుమార్తె, అప్పుడు 19 ఏళ్ల సారుప్ కుమారి (తరువాత విజయలక్ష్మి పండిట్) మరియు హుస్సేన్, ఆమె కన్నా 12 సంవత్సరాల సీనియర్, ప్రేమలో పడ్డారు, పారిపోయారు మరియు ముస్లిం ఆచారాల ప్రకారం వివాహం చేసుకున్నారు.

 

మోతీలాల్ నెహ్రు మరియు గాంధీజీల ఒత్తిడితో, ఈ జంట తమ వివాహాన్ని రద్దు చేసుకోవలసి వచ్చింది. నిజానికి గాంధీజీ ఈ జంటను వ్యక్తిగతంగా వివాహం రద్దు చేసుకోమని ఉపదేశించారు. ఖిలాఫత్ ఉద్యమానికి సమర్ధనగా  వాదించడానికి అప్పటికే లండన్‌కు బయలుదేరాల్సిన హుస్సేన్‌ను అత్యవసరంగా యుకెకు పంపించారు, సారుప్ కుమారిని ఆరు నెలలు "ఆమె మనస్సు మరియు ఆత్మను శుద్ధి చేయటానికి" సబర్మతి ఆశ్రమానికి పంపారు.

 

హుస్సేన్ 1920 లో యుకెకు వెళ్ళాడు  మరియు 1946 వరకు భారతదేశానికి తిరిగి రాలేదు. భారతదేశ స్వేచ్ఛలో  అతని మొత్తం పాత్ర బ్రిటన్లో మరియు తరువాత యుఎస్ లో జరిగింది. భారతదేశం లో జరిగిన అన్ని ముఖ్యమైన సంఘటనలు అతను లేకుండా జరిగినవి.  - సహకార ఉద్యమం, ముస్లిం లీగ్ యొక్క పెరుగుదల మరియు తన పాత స్నేహితుడు మొహమ్మద్ అలీ జిన్నా నేతృత్వంలోని పాకిస్తాన్ కోసం జరిగిన ఆందోళన, క్విట్ ఇండియా ఉద్యమం, నెహ్రూ నేతృత్వంలో తాత్కాలిక ప్రభుత్వం, చివరకు స్వాతంత్ర్యం, మత ప్రాతిపదికన దేశం యొక్క విభజన. ఈ సంఘటనలు అన్ని హుస్సేన్‌కు హృదయ విదారకం కలిగించినవి.

 

జర్నలిస్ట్ మరియు వక్తగా  బారత జాతీయ ఉద్యమం లో  హుస్సేన్ యొక్క క్రియాశీల పాత్ర ను అనేక పుటలలో వివరించవచ్చు. హుస్సేన్ కొంతకాలం లండన్‌లో ఉన్న ఇండియా అనే జాతీయవాద పత్రికకు సంపాదకుడు. యునైటెడ్ స్టేట్స్లో కొత్త వృత్తిని ప్రారంభించడానికి హుస్సేన్ 1921 అక్టోబర్లో లండన్ నుండి బయలుదేరాడు.

 

విదేశాలలో భారతదేశం తరుపున పోరాటం:

హుస్సేన్ 1921 నుండి 1946 వరకు యుఎస్‌లో ఉన్నారు. ప్రారంభంలో, రెండు సంవత్సరాలు అతను విస్తృతంగా వ్రాసాడు మరియు భారతదేశం స్వేచ్ఛ కోసం యుఎస్ అంతటా ఉపన్యాసాలు ఇచ్చాడు. అతని ఉపన్యాస పర్యటనల నిర్వాహకులు అతన్ని "గాంధీ శిష్యుడు" గా అభివర్ణించారు మరియు "అగ్ని మరియు అయస్కాంతత్వంతో నిండిన మరియు నమ్మదగినంత శ్రావ్యమైన ఉపన్యాసకుడు " అని అభివర్ణించినది.  ఒక వార్తాపత్రిక దృష్టిలో హుస్సేన్ "రోడాల్ఫ్ వాలెంటినో లాగా కనిపించినాడు మరియు  అతన్ని సున్నితత్వం, మేధోసంపత్తి గల  యువకుడు "అని పేర్కొంది.

1924-28లో, అతను ది న్యూ ఓరియంట్ సంపాదకుడిగా  తూర్పు మరియు పశ్చిమ సంస్కృతులను ఏకీకృతం చేయడానికి ప్రయత్నించాడు. అతను సవరించిన/ఎడిట్  చేసిన సంచికలలో గాంధీజీ, ఐన్‌స్టీన్, హార్నిమాన్, కహ్లీల్ గిబ్రాన్, బెర్ట్రాండ్ రస్సెల్, హెచ్‌జి వెల్స్, సరోజిని నాయుడు మరియు సిఎఫ్ ఆండ్రూస్ల రచనలు ఉన్నాయి. 1934-43లో భారతీయ మరియు ఇస్లామిక్ నాగరికతలపై దక్షిణ కాలిఫోర్నియా విశ్వవిద్యాలయం యొక్క వేసవి సమావేశాలలో ఉపన్యాసాలు ఇవ్వడం జరిగింది.  విశ్వవిద్యాలయ న్యూస్ లెటర్ ఈ ఉపన్యాసాలను "అత్యంత ప్రాచుర్యం పొందిన వాటిలో ముఖ్యమైనవి " అని  అభివర్ణించింది.

1946 వరకు, వాషింగ్టన్ ఆధారిత "నేషనల్ ఇండియన్ ఇండిపెండెన్స్ నేషనల్ కమిటీ" (ఎన్‌సిఐఎఫ్) అధిపతిగా భారత స్వేచ్ఛ పోరాటాన్ని ప్రోత్సహించడంలో హుస్సేన్ ప్రత్యక్షంగా పాల్గొన్నాడు. అమెరికా లో అతను ఒక భారత రాజకీయ కార్యకర్త మరియు పాత్రికేయుడు: అతను వాయిస్ ఆఫ్ ఇండియా  ను ఎడిట్ చేసాడు.

భారతదేశం మరియు అమెరికాలోని  అతని విస్తృత పరిచయాలు ద్వారా గాంధీ, నెహ్రూ, మౌలానా ఆజాద్, విజయలక్ష్మి పండిట్ మరియు అనేక మంది అమెరికన్ ప్రముఖుల నుండి వాయిస్ ఆఫ్ ఇండియా కు   రచనలు అందుకున్నాయి. ఈ సమయంలో, హుస్సేన్ భారతదేశానికి తిరిగి రావాలని భావించాడు. అతను సలహా కోసం నెహ్రూకు వ్రాసాడు, కాని నెహ్రూ “మీరు అమెరికాలో మరింత ముఖ్యమైన పని చేయవచ్చు" అని గాంధీజీ భావించినట్లు సమాధానం ఇచ్చాడు.

భారతదేశానికి తిరిగి వచ్చిన  హుస్సేన్ ఈజిప్టులో స్వతంత్ర భారతదేశపు మొదటి రాయబారిగా నామినేట్ అయ్యాడు. అతను ఈ పదవిని కేవలం ఒక సంవత్సరం మాత్రమే నిర్వహించాడు మరియు ఫిబ్రవరి 1949 లో మరణించాడు. అతన్ని కైరో యొక్క "సిటీ ఆఫ్ ది డెడ్" లో ఖననం చేశారు. రచయిత, వక్త, కార్యకర్త మరియు దౌత్యవేత్త అయిన హుస్సేన్  కోసం భారత ప్రభుత్వం ఒక అందమైన సమాధిని నిర్మించింది.

ఇది ఒక అద్భుతమైన దౌత్యవేత్త జీవిత గాధ. భారత స్వాతంత్య్ర సంగ్రామంలో జాతీయ ప్రయోజనాలకు మద్దతుగా   నిర్భయంగా మరియు సంపూర్ణ నిబద్ధతతో సహకరించిన నాయకుడి/పాత్రికేయుడి  జీవిత గాథ.