ఇస్లామిక్ గొప్ప అన్వేషకులు (The Great Explorers of Islam)

ఇస్లామిక్  స్వర్ణయుగం  ముస్లిం భౌగోళిక, ప్రయాణాలు, అన్వేషణలు మరియు  భౌగోళిక సాహిత్యంతో నిండి తరువాత కాలం లో క్రైస్తవ పశ్చిమ అన్వేషణలు మరియు ఆవిష్కరణలకు మార్గం సుగమం చేసింది

అరేబియా బంజరు ద్వీపకల్పం కావడంతో, దాని నివాసులు ఎల్లప్పుడూ జీవిత అవసరాలకు విదేశీ సామాగ్రిపై ఆధార పడవలసి వచ్చేది అందువల్ల వారు ఈజిప్ట్, అబ్బిసినియా, సిరియా, పర్షియా మరియు ఇరాక్ వంటి సుదూర దేశాలకు ప్రయాణాలను చేయాల్సి వచ్చింది.

ఒక అరబ్ వ్యాపార కారవాన్, హజ్రత్ యూసుఫ్ (జోసెఫ్ ప్రవక్త) ను ఈజిప్టుకు తీసుకువచ్చింది. అంతేకాకుండా, యెమెన్, యమమా, ఒమన్, బహ్రెయిన్ మరియు హడారి-మౌట్లతో సహా అరేబియాలోని సారవంతమైన ప్రాంతాలు తీరంలో ఉన్నాయి, అరబ్బులు ఈ ప్రదేశాలకు చేరుకోవడానికి మరియు వారి వాణిజ్య కార్యక్రమాలను నెరవేర్చడానికి సముద్ర మార్గాలను ఆశ్రయించారు.

అరేబియా బంజరు ద్వీపకల్పం కావడంతో, దాని నివాసులు ఎల్లప్పుడూ జీవిత అవసరాలకు విదేశీ సామాగ్రిపై ఆధార పడవలసి వచ్చేది అందువల్ల వారు ఈజిప్ట్, అబ్బిసినియా, సిరియా, పర్షియా మరియు ఇరాక్ వంటి సుదూర దేశాలకు ప్రయాణాలను చేయాల్సి వచ్చింది.

ఇస్లాం పుట్టుక అరబ్  వాణిజ్య సంస్థలకు కొత్త దారులను తెరిచింది మరియు ఇస్లామిక్ చరిత్ర యొక్క ప్రారంభ దశాబ్దంలో అరబ్బులు సాధించిన విస్తారమైన విజయాలు వారి కి ప్రేరణ కలిగించినవి. ప్రసిద్ధ అరేబియన్  నైట్స్   కథలలోని  సింధ్బాద్ ది సెయిలర్ గురించిన  కథలు, అరబ్బుల సాహసాలను వివరిస్తాయి.  1 వ శతాబ్దం AH లో అరబ్ నావికులు చేపట్టిన గొప్ప సముద్రయానాల కథలు మరియు సముద్రాలలో భీకర తుఫానులను  ఎదుర్కొంటూ  సిలోన్, జాంజిబార్, మాల్దీవులు, మలయా, జావా, సుమత్రా వంటి సుదూర ప్రాంతాలకు చేరుకున్న విధానం వారికి ప్రేరణ కలిగించినవి.

హజ్ లేదా మక్కాకు పవిత్ర తీర్థయాత్ర ప్రతి సంవత్సరం మక్కాను సందర్శించే వివిధ దేశాల ముస్లింలతో  సామాజిక సంబంధాలను కల్పించడానికి  వారి భౌగోళిక మరియు వాణిజ్య పరిజ్ఞానాన్ని పెంచేoదుకు తోడ్పడినది. ఈ తీర్థయాత్ర మత ఐక్యతను పెంపొందించడానికి మార్గాలను అందించడమే కాక, ముస్లిం దేశాల మధ్య వాణిజ్య సంబంధాలను బలోపేతం చేయడానికి దోహదపడింది. సుదూర దేశాల ప్రజలతో  అభిప్రాయాలు మరియు సమాచార  మార్పిడికి దారితీసింది. వాస్తవానికి ప్రతి సంవత్సరం జరిగే హజ్  యాత్ర , ముస్లిం దేశాల వాణిజ్య మరియు భౌగోళిక సంస్థల విస్తారణకు మార్గం సుగమం చేసింది.

దిక్సూచి యొక్క ఆవిష్కరణ వారి నావికాదళం యొక్క ప్రయాణాలకు విస్తారమైన మహాసముద్రాల తలుపులు  తెరిచింది. చాలా మంది యూరోపియన్ రచయితలు నావిక దిక్సూచిని కనిపెట్టినందుకు చైనీయులకు ఘనత ఇచ్చారు, కాని ప్రసిద్ధ ఓరియంటలిస్ట్ జార్జ్ సార్టన్ ప్రకారం, దీనిని ప్రాక్టికల్గా ఉపయోగించిన మొదటివారు అరబ్బులు, ఈ విషయాన్ని చైనీయులు అంగీకరించారు. మరో ప్రసిద్ధ ఓరియంటలిస్ట్, ఫిలిప్ కె. హిట్టి, జార్జ్ సార్టన్ వ్యక్తం చేసిన అభిప్రాయాన్ని ఆమోదించారు. సర్ ఆర్. ఎఫ్. బర్టన్ యొక్క అభిప్రాయం  ప్రకారం, గత శతాబ్దంలో ఆఫ్రికన్ తీరంలో దిక్సూచి యొక్క ఆవిష్కర్తగా ఇబ్న్ మాజిద్ గౌరవించబడ్డాడు".

దిక్సూచి యొక్క ఆచరణాత్మక ఉపయోగం అరబ్ నావికులకు  సుదూర ప్రయాణాలకు ఎంతో దోహదపడింది. వారు ఇప్పుడు బహిరంగ (open)సముద్రంలోకి వచ్చి అట్లాంటిక్ మరియు పసిఫిక్ లో తిరుగుతూ, ఆఫ్రికన్ ఖండం చుట్టూ ప్రదక్షిణ చేసి, కొత్త ప్రపంచ(New World) తీరాలను కూడా తాకారు. దిక్సూచి మరియు ఇతర సముద్ర యాన పరికరాల సహాయంతో బలహీనమైన పడవలను పెద్ద   పెద్ద నౌకాయాన నౌకలు గా  అరబ్బులు మార్చారు

ముస్లిం భౌగోళికం, ప్రయాణాలు మరియు అన్వేషణల యొక్క స్వర్ణ కాలం క్రీ.శ 9 నుండి 14 వ శతాబ్దం వరకు నడుస్తుంది, దీనిలో ఇస్లాం ప్రపంచంలో విస్తారమైన ప్రయాణ మరియు భౌగోళిక సాహిత్యం లిఖించబడి  చివరికి ఇది క్రిస్టియన్ వెస్ట్ తరువాతి అన్వేషణలు మరియు ఆవిష్కరణలకు మార్గం సుగమం చేసింది. ఇస్లాం యొక్క లెగసీలో జె. హెచ్. క్రామెర్స్ ఇలా అంటాడు, “యూరప్ వారిని (ముస్లింలను) సాంస్కృతిక పూర్వీకులుగా చూడాలి మరియు వారిని  ఆవిష్కరణ మరియు ప్రపంచ వాణిజ్యం యొక్క భౌగోళిక జ్ఞానం యొక్క పరిధిలో చూడాలి.  ఆధునిక నాగరికతపై ఇస్లాం చూపిన ప్రభావం వాణిజ్యం మరియు నావిగేషన్ మొదలైన అనేక రంగాలలో చూడవచ్చు,

 ఆనాటి రచయితలు - వారి ప్రముఖ రచనలు

టోలెమి రాసిన గ్రీకు రచయితల రచనలు ప్రత్యేకంగా అల్మాజెస్ట్ అరబ్ భూగోళ శాస్త్రవేత్తలకు ప్రారంభాన్ని  అందించింది. ప్రఖ్యాత అరబ్ శాస్త్రవేత్త అల్-ఖ్వారిజ్మి, ప్రఖ్యాత మామున్-అర్-రషీద్ పాలనలో వర్ధిల్లినాడు మరియు అతను  అల్మాజెస్ట్ యొక్క కొన్ని ఆలోచనలను తన భౌగోళిక గ్రంథమైన “కితాబ్ సూరత్ ఎల్-అర్జ్‌ Kitab Surat aL-arz” లో చేర్చారు. స్ట్రాస్‌బర్గ్‌లో భద్రపరచబడిన ఈ పుస్తకాన్ని నల్లినో లాటిన్ అనువాదంతో సవరించారు.

అనేక దేశాల యొక్క భౌతిక భౌగోళిక వర్ణనలు వాటి భౌతిక లక్షణాలు, వాతావరణ పరిస్థితులు మరియు ప్రజల జీవితంతో సహా ప్రారంభ ముస్లిం భౌగోళిక శాస్త్రవేత్తలు సంకలనం చేసిన గ్రంథాల యొక్క ముఖ్య అంశంగా ఏర్పడ్డాయి.

ఇబ్న్ ఖుర్దాబైహ్ Ibn Khurdabaih “కితాబల్-మసాలిక్వాల్-మామాలిక్Kitabal-Masaalikwal-Mamaalik” రాశారు.

అల్-యాకుబీ Al-Yaqubi “కితాబ్ అల్-బుల్దాన్” సంకలనం చేశాడు;

ఇబ్న్ అల్-ఫకీహ్ “కితాబ్ అల్-బుల్దాన్ ను Kitab al-Buldan” కూడా వ్రాసాడు

ఇబ్న్ రుస్తా తన రచనకు “కితాబ్ అల్-అలాక్ అల్-నఫీసా Kitab al-A’laq al-Nafisa” అని పేరు పెట్టాడు. ఇటువంటి పుస్తకాలు  పర్యటించే ప్రయాణికుల ఆచరణాత్మక అవసరాలను తీర్చడానికి ఈ పుస్తకాలలో వివిధ దేశాల గురించి సరళమైన బాషలో వివరణలు ఉన్నాయి.

ఈ కాలంలో ఇటువంటి భౌగోళిక గ్రంథాల యొక్క మొట్టమొదటి రచయిత అబూ జైద్ అల్-బాల్కి Abu Zaid Al-Balkhi ఖోరాసన్ పాలకుడి ఆస్థానంలో ప్రముఖ పండితుడు. తన “సువరుల్-అకాలీమ్‌ Suwarul-Aqaalim” తో సహా 43 పుస్తకాలకు రచయితగా గుర్తింపు పొందారు.ప్రస్తుతం ఆ పుస్తకం అందుబాటులో లేని గణనీయమైన విలువ కలిగిన భౌగోళిక రచన. ఈ పుస్తకం తరువాత రచయితలకు మార్గనిర్దేశం చేసింది.

అబూ యాహ్యా జకారియా ఇబ్న్ ముహమ్మద్ అల్-కజ్విని (Abu Yahya Zakariya Ibn Muhammad al-Qazwini క్రీ.శ 1203-83) “అజైబ్-ఉల్ మఖ్లుకాత్ వాల్-ఘరైబ్-ఉల్-మౌజుదత్ (Ajaib-ulMakhluqat wal-Gharaib-ul-Maujudat)” అనే  పేరుతో ఒక పుస్తకం రాశారు, ఇది చాలా క్రమబద్ధమైన కాస్మోగ్రాఫికల్ రచన, మరియు ఎం. స్ట్రెక్ ప్రకారం, ' ప్రాథమిక ప్రాముఖ్యత కలిగిన రచన మరియు అరబ్ మధ్య  యుగం మనకు ఈ రంగంలో ఇచ్చిన అత్యంత విలువైన పుస్తకం. అల్-కజ్విని తన ఇతర భౌగోళిక గ్రంథమైన “అతాత్ అల్-బిలాద్ వా-అఖ్బర్ అల్-ఐబాద్ Athat al-bilad wa-akhbar al-‘ibad (Monument of Places and History of God’s Bondsmen) (స్థలాల స్మారక చిహ్నం మరియు  బాండ్స్‌మెన్ చరిత్ర)” లో ఏడు వాతావరణ ప్రాంతాలతో కలిసిన  భూమి యొక్క వర్ణన చేసాడు.. ఈ పుస్తకంలో వాతావరణ ప్రాంతాలు, భౌతిక లక్షణాలు, దేశాల ప్రజల జీవితం మరియు చరిత్ర కూడా ఉన్నాయి.

స్పానిష్ రచయిత అల్-బక్రీ (సి. 1067) రాసిన భారీ భౌగోళిక రచనలో ఓడరేవులు మరియు తీరాలపై చాలా విస్తృతమైన సమాచారం ఉంది.

 ప్రఖ్యాత భౌగోళిక శాస్త్రవేత్త, హమ్దుల్లా మస్తఫీ (Hamdullah Mastaufi) సహజ చరిత్ర, మానవ శాస్త్రం మరియు భూగోళశాస్త్రంతో వ్యవహరించే “నుజత్-ఉల్-కులుబ్ Nuzhat-ul-Qulub” గ్రంధ రచయిత. మిస్టర్ జి. ఎల్. స్టాంగే తన పుస్తకo ల్యాండ్స్ ఆఫ్ ఈస్టర్న్ కాలిఫేట్ Lands of Eastern Caliphate పేరుతో రాయడానికి ఇది సహాయపడింది.

అన్వేషకులు, యాత్రికులు మరియు రచయితలు

(Explorers, Travellers and Writers)

అబుల్ ఖాసిమ్ ఇబ్న్ హౌకల్ 943 A.D లో బాగ్దాద్ నుండి తన ప్రయాణాన్ని ప్రారంభించి అనేక ఇస్లామిక్ దేశాలలో విస్తృతమైన పర్యటన చేసాడు మరియు తిరిగి వచ్చినప్పుడు తన అనుభవాలను తన భౌగోళిక గ్రంథమైన “కితాబ్ అల్-మసాలిక్-వాల్ మామా”లో పొందుపరిచిన మొదటి ప్రయాణికుడు.

ఈ కాలానికి చెందిన మరో ప్రసిద్ధ యాత్రికుడు షంసుద్దీన్ అబూ అబ్దుల్లా అల్-మొకాదాసి. స్పెయిన్ మరియు సింధ్ మినహా, మొకాదాసి ఇస్లామిక్ ప్రపంచంను పూర్తిగా  పర్యటించారు. అతను తన ప్రయాణ అనుభవాలను తన ప్రసిద్ధ భౌగోళిక రచన “అహ్సాన్-అల్-తకాసిమ్ ఫి మారిఫత్ అల్-అఖైమ్ Ahsan-al-Taqasim fi Marifat al-Aqaeim” అనే అరుదైన పుస్తకంలో  లిఖించాడు. స్ప్రేంజర్ అతన్ని గొప్ప భౌగోళిక శాస్త్రవేత్తగా ప్రశంసించాడు. ఆసియాటిక్ సొసైటీ ఆఫ్ బెంగాల్ అతని  ప్రసిద్ధ రచన యొక్క ఆంగ్ల అనువాదాన్ని 1897 మరియు 1910 మధ్య 4 సంపుటాలలో ప్రచురించింది.

అబుల్ హసన్ అలీ ఇబ్న్ అల్-హుస్సేన్ అల్-మసూడీ ఇస్లామిక్ ప్రపంచంలో బహుముఖ ప్రజ్ఞాశాలి. అల్-మసూది తూర్పు  యొక్క ప్రసిద్ధ రచయిత మరియు అన్వేషకుడు. అతను పర్షియా గుండా ప్రయాణించి 915 A.D లో ఇస్తఖర్‌లో ఒక సంవత్సరం పాటు ఉన్నాడు. అతను బాగ్దాద్ నుండి తన పర్యటన ప్రారంభించి, భారతదేశానికి వెళ్లి, ముల్తాన్ మరియు మన్సురా(Mansura)ను సందర్శించి, పర్షియాకు తిరిగి వచ్చాడు మరియు కర్మన్ (Kerman) పర్యటన తర్వాత మళ్ళీ భారతదేశానికి వెళ్ళాడు. కాంబే, దక్కన్ మరియు సిలోన్ పర్యటించి అతను కొంతమంది వ్యాపారులతో కలిసి ఇండో-చైనా మరియు చైనాకు ప్రయాణించాడు. తిరిగి వచ్చే పర్యటనలో అతను మడగాస్కర్, జాంజిబార్, ఒమన్లను సందర్శించాడు మరియు బస్రాకు చేరుకున్నాడు, అక్కడ అతను స్థిరపడ్డాడు మరియు తన గొప్ప రచన అయిన “మురుజ్-అల్-ధహాబ్ (గోల్డెన్ పచ్చికభూములు(Golden meadows))” రాశాడు, దీనిలో అతను తన గొప్ప పర్యాటక అనుభవాలను వివరించాడు.  

మసూది కాస్పియన్ సముద్రం యొక్క దక్షిణ తీరాన్ని కూడా సందర్శించి మధ్య ఆసియా మరియు తుర్కిస్తాన్ గుండా ప్రయాణించారు. ఫుస్టాట్ Fustat (పాత కైరో) వచ్చి అతను “మిరాట్-ఉజ్-జమాన్ (మిర్రర్ ఆఫ్ ది టైమ్స్ Mirat-uz-zaman (Mirror of the Times))” అనే 30 సంపుటాలతో కూడిన రచన చేశాడు, దీనిలో అతను సందర్శించిన దేశాల ప్రజల భౌగోళికం, చరిత్ర మరియు జీవితాన్ని వివరించాడు. అతను 303 A.H లో గుజరాత్‌లో పర్యటించాడు. అతని ప్రకారం, చెమూర్ (గుజరాత్ నౌకాశ్రయం) లో 10 వేలకు పైగా అరబ్బులు మరియు వారి సంతతి నివసించారు.

10 మరియు 11 వ శతాబ్దాల గొప్ప నావికులలో సులైమాన్ అల్-మహిరి మరియు షాహబుద్దీన్ ఇబ్న్ మాజిద్ అత్యుత్తమ స్థానాలను ఆక్రమించారు. వారు భారతీయ, పసిఫిక్ మరియు అట్లాంటిక్ మహాసముద్రాలలో తిరుగుతూ ఉండటమే కాకుండా, ఆఫ్రికన్ ఖండం చుట్టూ తిరిగి  కొత్త ప్రపంచ తీరాలను కూడా తాకినట్లు తెలుస్తుంది.

సులైమాన్ బెహ్రింగ్ జలసంధి వరకు చేరుకున్నాడు మరియు అనేక పుస్తకాలలో తన విలువైన అనుభవాలను రాశాడు, వాటిలో “అల్-ఉమ్దత్ ఏ-మహరియా జి జాబ్ట్- ఉలుమ్-ఇల్-బహ్రియా Al-Umdat ae-Mahriya Ji Zabt-ieUlum-il-Bahriya” ప్రసిద్దమైనది.

ఇంకొక  నావికుడు ఇబ్న్ మజీద్. అతను సముద్ర సింహం గా పిలవబదినాడు.  అల్లామా సయ్యద్ సులైమాన్ నద్వి తన  “ది నావిగేషన్ ఆఫ్ అరబ్స్” గ్రంధంలో  ఇబ్న్ మజీద్ నావిగేషన్ పై రాసిన పదిహేను పుస్తకాలను వివరించారు. పాశ్చాత్య విమర్శకుల ప్రకారం, నాటికల్ గైడ్‌ల గురించి రాసిన  తొలి రచయితలలో ఇబ్న్ మాజిద్ ఒకడు మరియు ఎర్ర సముద్రం గురించి అతని విస్తృతమైన భౌగోళిక వృత్తాంతం నేటి వరకు కూడా ప్రామాణికం.

ఇబ్న్ ఫల్దాన్ 10 వ శతాబ్దం A.D. యొక్క యాత్రికుడు, అతను 921 A.D లో అబ్బాసిద్ ఖలీఫా  అల్-ముక్తాదిర్ బిల్లా తరుపున బల్గేరియన్ చక్రవర్తికి పంపిన రాయబార వర్గానికి నాయకత్వం వహించాడు మరియు “రిసాలా” అనే గ్రంధం లో తన అనుభవాలను పొందుపరిచాడు, ఇది రష్యా గురించి రాసిన తొలి గ్రంధాలలో ఒకటి

పదకొండవ శతాబ్దం సమయంలో, ఇస్లాం యొక్క ప్రసిద్ధ ఆలోచనాపరుడు అబూ రెహన్ బెరుని భారతదేశాన్ని సందర్శించారు, అక్కడ చాలా సంవత్సరాలు అక్కడే ఉన్నారు, సంస్కృత భాష నేర్చుకున్నారు మరియు భౌగోళికం మరియు భారతదేశo జన జీవితం  పై  తన చిరస్మరణీయ రచన అయిన “కితాబ్-అల్-హిప్లెల్ Kitab-al-Hiplel” లో వివరించారు. ఈ కాలంలో ప్రాంతీయ భౌగోళిక శాస్త్రాలు కూడా వ్రాయబడ్డాయి.

అరేబియా ద్వీపకల్పం గురించి అల్-హమ్దానీ మరియు భారతదేశం అల్-బెరుని వర్ణించిన వాటిలో ప్రసిద్ధి చెందినవి.

ఇబ్న్ జుబైర్, అల్-మజిని మరియు ఇబ్న్ బటుటా వంటి ప్రయాణికుల రచనలు భౌగోళిక జ్ఞానం యొక్క అమూల్య గ్రంధాలూ..

రష్యాను సందర్శించిన అల్-మజిని (1080–1170 A.D.) “తుహ్ఫత్-అల్-బలాద్ (Tuhfat-al-balad)” రాశారు.

ఈ కాలంలో అత్యంత తెలివైన రచయిత అల్-ఇద్రిసి (1101–54 A.D.), అతను సిసిలీలోని క్రైస్తవ రాజు ఆస్థానంలో ఉద్యోగం పొందాడు. అతని పుస్తకం “నుజత్-ఉల్-ముష్‌ట్యాగ్‌లో Nuzhat-ul-Mushtag” 70 పటాలు ఉన్నాయి. ఇద్రిసి పుస్తకం యొక్క రెండవ సంక్షిప్త సంచికలో భూమధ్యరేఖకు దక్షిణంగా కనిపించే ఏడు వాతావరణాలకు బదులుగా ఎనిమిది గురించిన ప్రస్తావన ఉంది.  ఇద్రిసి గీసిన ప్రపంచ పటం సాంప్రదాయ గుండ్రపు రకానికి చెందినది మరియు అతని పుస్తకం యొక్క మొదటి అనువాదం రోమ్‌లో 1619 A.D. ప్రచురించబడినది.

యాకుత్-అల్-హమావి (Yaqut-al-Hamavi 1179–1229A.D.) “ముజమ్-అల్-బుల్దాన్ Mujam-al-Buldan” అనే పెద్ద భౌగోళిక నిఘంటువును సంకలనం చేసినాడు, ఇందులో అన్ని భౌగోళిక పేర్లు అక్షర క్రమంలో ఉన్నాయి. ఇది 1666–73 మధ్య లీప్జిగ్ (జర్మనీ) లో 6 సంపుటాలలో ప్రచురించబడింది. ‘ఇంట్రడక్షన్ టు ది హిస్టరీ ఆఫ్ సైన్స్; రాసిన జార్జ్ సార్టన్ ఇలా వ్యాఖ్యానించాడు, అరబిక్ సాహిత్యంలో “ముజమ్ అల్ బుల్దాన్” చాలా ముఖ్యమైన రచనలలో ఒకటి. ఇది కేవలం భౌగోళికంపై మాత్రమే కాకుండా, చరిత్ర, ఎథ్నోగ్రఫీ మరియు సహజ చరిత్రపై కూడా సమాచార గ్రంథం. దీనికి ముందు గణిత, భౌతిక మరియు రాజకీయ భౌగోళికం, భూమి యొక్క పరిమాణం, ఏడు వాతావరణం మొదలైన వాటితో వ్యవహరించే పరిచయం ఉంది.‘

స్పానిష్ యాత్రికుడు, ఇబ్న్ జుబైర్ 1192. లో మక్కా మరియు ఇరాక్లను సందర్శించాడు. అతను తన ప్రసిద్ధ పర్యాటక పుస్తకాన్ని “రిహ్లాత్-ఉల్-కినాని (Rihlat-ul-Kinani)” పేరుతో రాశాడు, ఇది అరబిక్ సాహిత్యంలో ఒక ప్రత్యేకమైన పుస్తకం.

అబూ అబ్దుల్లా ముహమ్మద్ (1304–78 A.D.), ని ఇబ్న్ బటుటా అని పిలుస్తారు, గొప్ప ముస్లిం యాత్రికుడు. టాన్జియర్స్లో జన్మించిన అతను 20 సంవత్సరాల వయస్సులో తన ప్రయాణాలను ప్రారంభించాడు మరియు 51 సంవత్సరాల వయస్సులో ఇంటికి తిరిగి వచ్చాడు. ఈ 31 సంవత్సరాలలో అతను 75,000 మైళ్ళ దూరం ప్రయాణించాడు, ఇది భూమి చుట్టూ  మూడు ప్రయాణాలకు సమానం. మధ్యయుగ కాలంలోని  ఏ అన్వేషకుడు లేదా ప్రయాణికుడు తన జీవితకాలంలో ఇన్ని మైళ్ళు ప్రయాణించలేదు. టాన్జియర్స్ నుండి ప్రారంభించి అతను మొంబాస్సాతో సహా ఈజిప్ట్, అబ్బిసినియా, ఉత్తర మరియు తూర్పు ఆఫ్రికాలో పర్యటించాడు.

అతను గొప్ప సహారా (ఎడారి) ను దాటి టింబక్టు చేరుకున్నాడు. అతను సహారా (ఎడారి) లోని ఒయాసిస్ గురించి వివరించాడు, అక్కడ ప్రజలు ఒంటె చర్మాల పైకప్పుతో రాక్-ఉప్పు ఇళ్ళు నిర్మించారు. ఐరోపాలో అతను స్పెయిన్, తూర్పు రోమన్ సామ్రాజ్యం మరియు దక్షిణ రష్యాను సందర్శించి మధ్యధరా మరియు నల్ల సముద్రాలలో ప్రయాణించాడు. ఆసియాలో అతడు పర్యతించని ఒక ముస్లిం దేశం కూడా  లేదు. అతను అరబ్ దేశాలలో అనేక పర్యటనలు చేశాడు మరియు నాలుగుసార్లు హజ్ (మక్కాకు పవిత్ర తీర్థయాత్ర) చేసాడు.

అతను పర్షియా, తుర్కిస్తాన్, ఆఫ్ఘనిస్తాన్, ఇండియా, మాల్దీవులు, సిలోన్, ఈస్ట్ ఇండియా, ఇండో-చైనా మరియు చైనాలలో పర్యటించాడు. అతని ప్రకారం అడెన్ ఆ రోజుల్లో ఒక గొప్ప వాణిజ్య కేంద్రం మరియు మంచి నీటి సరఫరా వ్యవస్థను కలిగి ఉంది. తక్కువ వేసవి రాత్రులను చూడటానికి అతను సైబీరియాలోని బోల్ఘర్ (54 డిగ్రీల N) వరకు ఉత్తరాన ప్రయాణించాడు మరియు చీకటి భూమి (రష్యా యొక్క  ఉత్తర అంచులు) లో ప్రయాణించాలనుకున్నాడు, కాని కొన్ని కారణాల వల్ల తన పర్యటనను విరమించుకున్నాడు. డిల్లి లో ముహమ్మద్ తుగ్లక్ సామ్రాజ్య ఖాజీగా అతను భారతదేశంలో ఎనిమిది సంవత్సరాలు ఉండిపోయాడు, కానీ చక్రవర్తి కోపం నుండి తనను తాను రక్షించుకోవడానికి దక్కన్కు పారిపోవలసి వచ్చింది

అతను గోవా ఆక్రమణలో పాల్గొన్నాడు మరియు మాల్డివులను సందర్శించాడు, అక్కడ అతన్ని ఖాజీగా పని చేసి నలుగురు భార్యలను వివాహం చేసుకున్నాడు. అతను భారతదేశం గురించి ఆసక్తికరమైన కథలను వివరించాడు. ఆ రోజుల్లో హిందువులు బైకుంత్ (స్వర్గం) పొందటానికి గంగానది పవిత్ర జలాల్లో మునిగిపోయారు. సతిని మొదటిసారి చూసినప్పుడు అతను ఉద్వేగానికి లోనయ్యి అతను తన గుర్రం నుండి పడిపోయాడు. అతను హిందూకుష్ పర్వతాలలో 358 సంవత్సరాల వయస్సు గల వృద్దుడిని  కలుసుకున్నాడు. వృద్దుడు  ప్రతి 180 సంవత్సరాల తరువాత కొత్త దంతాలను పొందేవాడు.  

అన్వేషణలు మరియు నూతన ఆవిష్కరణలు

(Explorations and Discoveries)

విస్తారమైన మహాసముద్రాల అన్వేషణలో మరియు దూర ప్రాంతాల ఆవిష్కరణలలో ముస్లింలు పేరు పొందారు. ఈ మానవ కార్యకలాపాల రంగంలో ముస్లింలు సాధించిన విజయాలు సాధారణంగా ప్రపంచానికి తెలియవు. ఇస్లామిక్ పాలన యొక్క ఐదు శతాబ్దాల కాలంలో సేకరించిన అతిపెద్ద సాహిత్య మరియు కళాత్మక సంపద బాగ్దాద్ పతనం సమయంలో అంతరించినది. అమూల్యమైన మాన్యుస్క్రిప్ట్‌లను హులాగు ఖాన్ మరియు అతని మంగోల్ తండాలు కాల్చి భూడిద చేసారు.. ముస్లిం నాగరికత యొక్క  పతక స్థాయి స్పెయిన్లో క్రైస్తవ విజేతల చేతిలో ఇదే విధమైన పరిస్థితిని ఎదుర్కొంది. ఆధునిక పరిశోధనలు ఇప్పుడు మధ్యయుగ యుగాల గురించి ఆలోచించడం ప్రారంభించాయి మరియు క్రమంగా ముస్లింల విజయాలు వారి కీర్తి వెల్లడవుతున్నాయి.

అమీర్ అలీ ఇలా అంటాడు: “యూరప్ భూమి యొక్క చదును అని అరబ్బులు భూగోళాల ద్వారా భూగోళశాస్త్రం నేర్పించారు”. గణిత భౌగోళికంలో వారి పురోగతి అంతగా చెప్పుకోదగినది. ఇబ్న్ హౌకాల్, మక్రిజి ఇస్తాఖ్రి, మసూది, బెరుని, ఇద్రిసి, కజ్విని, వార్డి మరియు అబుల్ ఫిడా (Ibn Hauqal, Makrizi Istakhri, Masudi, Beruni, Idrisi, Qazwini, Wardi and Abul Fida”) రచనలు భౌగోళిక జ్ఞానం యొక్క భాండాగారాలు., వీరు  ప్రత్యేకంగా ఈ విజ్ఞాన శాఖ (భౌగోళిక జ్ఞానం) ను  “రస్నుల్ ఆర్డ్“Rasnul Ard”” అని పిలుస్తారు.

భూమి యొక్క భ్రమణం (Rotation of the Earth)

మధ్యయుగ కాలపు ముస్లిం భౌగోళిక శాస్త్రవేత్తలచే భూమి యొక్క భ్రమణం మరియు గోళాకారము చర్చించబడ్డాయి మరియు నిరూపించబడ్డాయి. కితాబ్ కలిమత్-ఉల్-ఐన్ భూమి యొక్క భ్రమణంతో వ్యవహరిస్తుంది. ఇది పగలు మరియు రాత్రికి కారణమవుతుంది. ముస్లిం ఖగోళ శాస్త్రవేత్తలు భూమి ఒక గోళం మరియు పీచు ఆకారంలో ఉందని నిరూపించారు. గ్లోబ్స్ మధ్యయుగ కాలంలో అరబిక్ పాఠశాలల్లో ఉపయోగించబడుతున్నాయి, ఇది ముస్లింలు అభివృద్ధి చేసిన భూమి యొక్క గోళాకార వివాదానికి నిదర్శనం. మూరిష్ స్పెయిన్‌లో గ్లోబ్స్ సహాయంతో ప్రపంచ భౌగోళిక శాస్త్రం కూడా బోధించబడింది.

సముద్రాల జ్ఞానం (Knowledge of Seas)

అరబ్ నావికులు మరియు అన్వేషకులకు సముద్రాలు మరియు మహాసముద్రాల గురించి చాలా విస్తృతమైన జ్ఞానం ఉంది. అరబ్బులు చేసిన గొప్ప ఆవిష్కరణ ఏమిటంటే, మహాసముద్రాలు ఒకదానితో ఒకటి అనుసంధానించబడి కాంపాక్ట్ సముద్ర ప్రపంచాన్ని ఏర్పరుస్తాయి.

సులైమాన్ అల్-హ-మహిరి వివరించిన మొదటి సముద్ర మార్గం హిందూ మహాసముద్రం నుండి ప్రారంభమై పసిఫిక్ మహాసముద్రం, బెహ్రింగ్ సముద్రం, ఆర్కిటిక్ మహాసముద్రం మరియు అట్లాంటిక్ మహాసముద్రాల గుండా జిబ్రాల్టర్ జలసంధి ద్వారా మధ్యధరా సముద్రంలోకి ప్రవేశించింది.

ఇతర మార్గం హిందూ మహాసముద్రం నుండి ప్రారంభమై, అబ్బిసినియన్ సముద్రం, మొజాంబిక్ ఛానల్ గుండా వెళుతుంది మరియు కేప్ ఆఫ్ గుడ్ హోప్ చుట్టుముట్టి అది అట్లాంటిక్ మహాసముద్రంలోకి ప్రవేశించింది. జిబ్రాల్టర్ జలసంధి గుండా వెళుతూ మధ్యధరా సముద్రంలోకి ప్రవేశించింది. 1498 A. D. లో వాస్కో డి గామా ఉపయోగించిన మార్గం ఇది.

అరబ్బులు సముద్రాల మాస్టర్స్ మరియు సముద్రాలు మరియు మహాసముద్రాల పటాలను కలిగి ఉన్నారని ఇది చూపిస్తుంది వాటిని  వారు తమ ప్రయాణాలలో స్వేచ్ఛగా ఉపయోగించారు.

ఎర్ర సముద్రం యొక్క పొడవు 1,400 మైళ్ళు అని ఇబ్న్ ఖల్దున్ పేర్కొన్నాడు, ప్రస్తుత పటాల ప్రకారం ఇది 1,310 మైళ్ళు. అరబ్ భూగోళ శాస్త్రవేత్తల హాగానాఉలు ఆధునిక పరిశోధనలకు చాలా దగ్గరగా ఉన్నాయని ఇది నిరూపిస్తుంది.

బెహ్రింగ్ స్ట్రెయిట్ Behring Strait

బెహ్రింగ్ సముద్రం మరియు జలసంధి అరబ్బులకు తెలుసు. సులైమాన్ అల్-మహిరి వివరించిన మార్గం పసిఫిక్ మహాసముద్రం నుండి ఆర్కిటిక్ మహాసముద్రం వరకు బెహ్రింగ్ జలసంధి గుండా వెళ్ళింది. ప్రఖ్యాత అన్వేషకుడు అల్-మసూడీ తన రచనలలో బెహ్రింగ్ సముద్రం గురించి కూడా ప్రస్తావించారు. అరబ్బులలో దీనిని ‘వారంగ్ Warang’’ సముద్రం అని పిలిచేవారు.

అమెరికా యొక్క ఎన్సైక్లోపీడియా ప్రకారం భూమధ్యరేఖ ఆఫ్రికా యొక్క భౌగోళికం మరియు నైలు నది పుట్టిన  ప్రదేశం అరబ్బులకు చాలా కాలం నుండి తెలుసు.

వాస్కో డి గామా యొక్క అరబ్ పైలట్

 (Arab Pilot of Vasco De Gama)

1498 లో A. D. వాస్కో డి గామా కేప్ ఆఫ్ గుడ్ హోప్ గుండా భారతదేశానికి కొత్త మార్గాన్ని కనుగొన్నాడు. పోర్చుగల్ యువరాజు హెన్రీ తన నాటికల్ అకాడమీని కేప్ సెయింట్ విన్సెంట్  వద్ద అరబ్ మరియు యూదు ఉపాధ్యాయుల మార్గదర్శకత్వంలో స్థాపించారు, ఇది వాస్కో డి గామా యొక్క అన్వేషణలకు మైదానాన్ని సిద్ధం చేసింది. ఒక అరబ్ అతని  ఓడను భారతదేశానికి పైలట్ చేశాడన్నది అందరికీ తెలిసిన విషయమే. లెగసీ ఆఫ్ ఇస్లాం లో వ్రాస్తూ, జె. హెచ్. క్రామేర్స్  (J. H. Kramers) 1498 లో వాస్కో డి గామా  ఆఫ్రికా  తూర్పు తీరం లోని మలిందా చేరినప్పుడు ఒక అరబ్ నావిగేటర్ అతనికి  భారత దేశంనకు దారిచూపాడు. పోర్చుగీస్ వర్గాల సమాచారం ప్రకారం, ఈ పైలట్ మంచి సముద్ర పటం మరియు ఇతర సముద్ర పరికరాలను కలిగి ఉన్నాడు.

ఆ కాలపు అరబిక్ మూలాలకు కూడా ఆ కథ తెలుసు.అహ్మద్ ఇబ్న్ మాజిద్ పేరు గల ఆ పైలట్, తప్ప తాగిన తరువాత పోర్చుగీసువారికి మార్గం చూపాడని పేర్కొన్నారు. వాస్కో డి గామా పార్టీ సభ్యుడైన బారెస్ ఎన్సైక్లోపీడియా ఆఫ్ ఇస్లాం లో ఇలా వ్రాశాడు: “వాస్కో డి గామా మలిండికి చేరుకున్నప్పుడు ఒక మూర్ (అరబ్ ముస్లిం) మలిండి రాజు అభిమానాన్ని పొందాలనే ఆలోచనతో మా ఓడను భారతదేశానికి పైలట్ చేయడానికి అంగీకరించాడు “..

ఎన్సైక్లోపీడియా బ్రిటానికా రచయిత ప్రకారం, స్థానిక వ్యక్తి  వాస్కో డి గామా ఓడను భారతదేశానికి దారి చూపాడు.

అమెరికా యొక్క ఆవిష్కరణ The discovery of-America

 ఆధునిక పరిశోధనలు అరబ్బులు అమెరికాను కనుగొన్నారని నిరూపించారు. ముస్లిం భూగోళ శాస్త్రవేత్తలు మరియు ఖగోళ శాస్త్రవేత్తలు భూమి యొక్క గోళాన్ని విశ్వసించారు. ఖ్వారిజ్మి (Khwarizmi) యొక్క త్రికోణమితి పట్టికలను అడిలార్డ్ ఆఫ్ బాత్, జెరార్డ్ ఆఫ్ క్రెమోనా మరియు రోజర్ బేకన్ (Adelard of Bath, Gerard of Cremona and Roger Bacon) అనువదించారు. 1410 A. D. లో ప్రచురించబడిన ప్రసిద్ధ పుస్తకం “ఇమేజ్ ముండి (Image Mundi)” ఖ్వారిజ్మి అనువాదాల నుండి ఐన్ (లేదా అరిమ్) సిద్ధాంతాన్ని కలిగి ఉంది. ఈ పుస్తకం నుండే కొలంబస్ భూమి పియర్ ఆకారంలో ఉందని తెలుసుకున్నాడు మరియు భూమి యొక్క మరొక వైపున కొంత ఎత్తైన భాగం ఉండాలి అని తెలుసుకున్నాడు. జె. హెచ్. క్రామెర్స్ ప్రకారం " ఇస్లామిక్ భౌగోళిక సిద్ధాంతం", "కొత్త ప్రపంచాన్ని కనుగొనడంలో పాత్రను కలిగిఉంది.".

ఈ అంశంపై ఆధునిక పరిశోధకులు  ఒక అడుగు ముందుకు వేసి, కొలంబస్‌కు ఐదు శతాబ్దాల ముందు అరబ్బులు అమెరికాను కనుగొన్నారని నిర్ధారించారు. డిల్లి ఎక్స్‌ప్రెస్‌తో సహా 1952 ఆగస్టు 11 నాటి ప్రముఖ భారతీయ వార్తాపత్రికలలు ఈ వార్తను   ప్రచురించినవి.

క్రిస్టోఫర్ కొలంబస్ కాదు అరబ్బులు అమెరికాను కనుగొన్నట్లు దక్షిణాఫ్రికాకు చెందిన ఒక ప్రముఖ మానవ శాస్త్రవేత్త చెప్పారు. విట్వాటర్‌సాండ్ విశ్వవిద్యాలయంలోని సోషల్ ఆంత్రోపాలజీ సీనియర్ లెక్చరర్ డాక్టర్ జెఫ్రీస్ (Dr. Jeffreys, Senior lecturer of Social Anthropology at Witwatersand University). ప్రకారం, అరబ్బులు కొలంబస్‌ కన్నా  దాదాపు 500 సంవత్సరాల ముందు అమెరికాను కనుగొన్నారు. డాక్టర్ జెఫ్రీస్ 18 నెలల క్రితం రియో, గ్రాండే నదిలో నీగ్రో హమిటిక్ పుర్రెలను (Negro Hamitic) కనుగొన్నట్లు పేర్కొన్నాడు.  ప్రొఫెసర్ ఇలా అన్నాడు‘ ఇంతకుముందు వివరించలేని విషయాలు అకస్మాత్తుగా అర్ధమయ్యాయి మరియు ఒక అభ్యాసాన్ని అమర్చాయి ’.

"డాక్టర్ జెఫ్రీస్ 1000 A. D. నాటికి అరబ్బులు మధ్యధరా సముద్రం పై యాజమాన్యం సాధించారు  ఆఫ్రికా యొక్క పశ్చిమ తీరం దాటి  అమెరికాలో స్థిరపడ్డారని భావిస్తున్నారు. కొలంబస్ కూడా డారియన్ ఇస్తూమస్‌లో Darian Isthumus నీగ్రోస్ యొక్క చిన్న కాలనీలను కనుగొన్నాడు, వారు డాక్టర్ జెఫ్రీస్ ప్రకారం, అరబ్ బానిసల వారసులు. ”“ బాషామా (Bashama) దీవులలోని గుహలలో హమిటిక్ పుర్రెలు (Hamitic skulls) మరియు కరేబియన్‌లో ఆఫ్రికన్ మూల పంటలను కనుగొన్నట్లు ఆయన చెప్పారు.

దక్షిణాఫ్రికాకు చెందిన ప్రఖ్యాత మానవ శాస్త్రవేత్త ప్రొఫెసర్ ఎం. డి. డబ్ల్యూ. జెఫ్రీస్ వ్యాసం ప్రపంచంలోని వివిధ పత్రికలలో ప్రచురించబడింది, దీనిలో అతను అరబ్బులు అమెరికాను కనుగొన్నారని మరియు కొలంబస్ రాకకు చాలా కాలం ముందు కరేబియన్ దీవులలో స్థిరపడ్డారని బరువైన రుజువులను ఇచ్చారు. అతను ఇలా అంటాడు, “పాత పోర్చుగీస్ సంప్రదాయం ప్రకారం  1495 లో మరణించిన కింగ్ జాన్ II కింద పోర్చుగీసువారు గినియా (పశ్చిమ ఆఫ్రికా) తీరాలను అన్వేషిస్తున్నప్పుడు, ఈ అన్వేషకులు గినియాటో పోర్చుగల్ నుండి ఒక అమెరికన్ మొక్క మొక్కజొన్నను తీసుకువచ్చారు. మొక్కజొన్న పోర్చుగల్‌కు పరిచయం చేయడానికి అమెరికా నుండి గినియాకు చేరింది. కొలంబస్ స్పెయిన్ నుండి ప్రయాణించే ముందుగానే  ఇది జరిగింది. ఎవరైనా దీనిని అమెరికా నుండి తెచ్చిపెట్టినట్లు స్పష్టంగా తెలుస్తుంది మరియు అలా చేసినది అరబ్బులు అని నేను చెప్తున్నాను ”.

అదే విధంగా అరటిని అరబ్బులు కరేబియన్ దీవులు మరియు అమెరికన్ ప్రధాన భూభాగానికి తీసుకువెళ్లారు. కొలంబస్ యొక్క స్నేహితుడు పీటర్ నార్టిర్ Peter Nartyr 1504 A.D ప్రకారం స్పెయిన్ దేశస్థులు వచ్చినప్పుడు వెస్టిండీస్‌లో అరటిపండు కనిపించింది.

అతను ఇలా వ్రాశాడు: "ఇది (అరటి) గినియా అని పిలువబడే ఇథియోపియాలోని ఒక భాగం నుండి తీసుకురాబడింది, అక్కడ అది అడవిగా పెరుగుతుంది." అరటిని గినియా (పశ్చిమ ఆఫ్రికా) కు పరిచయం చేసిన అరబ్బులు అక్కడ నుండి దానిని కరేబియన్ దీవులు మరియు అమెరికన్ ప్రధాన భూభాగం కు తీసుకువెళ్లారు. రేనాల్డ్ ఇలా వ్రాశాడు: "అరటిపండును భూమధ్యరేఖ ఆఫ్రికాలో పంపిణీ చేయడంలో అరబ్బులు కీలక పాత్ర పోషించారు, తద్వారా 1469-1474 A.D. సంవత్సరాలలో పోర్చుగీసువారు గినియా తీరంలో మొదటిసారి అన్వేషించినప్పుడు అక్కడ ఇది బాగా స్థిరపడింది."

కొలంబస్ ఆవిష్కరణకు చాలా కాలం ముందు అట్లాంటిక్ ద్వీపాలు ప్రసిద్ది చెందాయి. 1350 A.D లో ఫ్రాన్సిస్కాన్ ఫ్రియర్ ప్రచురించిన భౌగోళికంలో ఈ ద్వీపాల యొక్క అరబిక్ పేర్లు, వీటిలో ఎక్కువ భాగం అరబ్బులు మరియు వారి వారసులు నివసించినట్లు రుజువు చేస్తాయి, ఉదా. లాస్ట్ దీవులకు కాలిదాట్ Kalidat అని, టెనెరిఫ్‌కు ఎల్బర్డ్, Teneriffe was named Elburd. అని పేరు పెట్టారు.

బ్రెజిల్ అనే పదానికి అరబిక్ మూలం కూడా ఉంది. యునెస్కోలో సైన్స్ చరిత్రకు గతంలో సలహాదారుగా ఉన్న అర్మాండో కోర్టెసావో 1424 నాటికల్ చార్ట్ అనే పుస్తకాన్ని ప్రచురించారు, దీనిలో అరబిక్ మూలం కలిగిన అనేక ద్వీపాలు కలవు.  ఉదా. ఆంటిలియా, సయా మరియు యమనా (Antilia, Saya and Ymana).

ప్రఖ్యాత భూగోళ శాస్త్రవేత్త ఇద్రిసి తన ప్రసిద్ధ భూగోళశాస్త్రం నుజత్-అల్-ముష్తాక్ Nuzhat-al-Mushtaq 1151 A.D ప్రచురించారు. ఇద్రిసి తన భౌగోళికంలో అరబ్బులకు  అమెరికాకు తెలుసు అని సూచన ఇచ్చాడు. వెస్ట్రన్ ఓరియంటలిస్ట్ గ్లాస్, క్రీ.శ 1764 లో ఇద్రిసి గురించి  వ్రాస్తూ, అతను-ఒక నుబియన్ భౌగోళిక శాస్త్రవేత్త అని అంటాడు. మరియు ఇలా అంటాడు. “నుబియన్ భౌగోళిక శాస్త్రవేత్త యొక్క మూడవ వాతావరణం యొక్క మొదటి భాగాన్ని శ్రద్ధతో చదివిన ఎవరైనా అరబ్బులకు అమెరికా లేదా వెస్ట్ ఇండియా దీవులు గురించి కొంత  జ్ఞానం ఉందని నమ్ముతారు.