మూసా ఇబ్న్ నుసేర్ (Musa ibn Nusayr) స్పెయిన్ ను జయించిన ముస్లిం సంయుక్త విజేత The Co-Conqueror of Spain)

మొరాకోలోని జెబెల్ మూసాకు ముసా బిన్ నుసేర్ పేరు పెట్టారు

ముసా బిన్ నుసేర్ (అరబిక్: موسى بن نصير 640–716) ఉమయ్యద్  ఖలీఫా యొక్క  గవర్నర్  మరియు ఉమయ్యద్ ఖలీఫ్ అల్-వాలిద్I కింద అరబ్ జనరల్‌గా పనిచేశారు. అతను ఉత్తర ఆఫ్రికాలోని ముస్లిం ప్రావిన్సులను (ఇఫ్రికియా) మరియు హిస్పానియాలో విసిగోతిక్ రాజ్యం (స్పెయిన్, పోర్చుగల్, అండోరా మరియు ఫ్రాన్స్లో కొంత భాగం) యొక్క ఇస్లామిక్ ఆక్రమణకు నాయకత్వం వహించారు.

ఆయన పూర్వీకుల గురించి రకరకాల వాదనలు కలవు. అతని తండ్రి యూఫ్రటీస్‌కు తూర్పున నివసించిన సెమినోమాడ్‌ల లక్మిద్ (Lakhmid) వంశస్థుడు మరియు  ఆ వంశం  వారు సస్సానియన్ల(Sassanians) మిత్రులు అని కొందరు అంటున్నారు. మరికొందరు అతను బాను బకర్ సమాఖ్యకు చెందినవారని పేర్కొన్నారు. మెసొపొటేమియా నగరమైన అయిన్ అల్-తామర్ (633) పతనం తరువాత మూసా తండ్రిని బందీగా తీసుకున్నట్లు అట్-తబారీ చెప్పినాడు.  అతని కథనం ప్రకారం, అతను ఒక అరబ్ క్రైస్తవుడు. అల్-బాలాదురి  అతనిని  సిరియాలోని జబల్ అల్-జలాల్ Jabal al-Jalīl కూ చెందిన బాలి Balī తెగకు చెందిన అరబ్ అని పేర్కొన్నాడు.

బానిసగా, ముసా తండ్రి తనకు స్వేచ్ఛను ప్రసాదించిన అబ్దుల్-అజీజ్ ఇబ్న్ మార్వాన్ (ఈజిప్ట్ గవర్నర్ మరియు ఖలీఫ్ మార్వాన్I కుమారుడు) సేవలో ప్రవేశించాడు. [6] అతను సిరియా లోని కఫర్మారా లేదా కాఫర్మాత్రా అనే ప్రదేశంలో జన్మించాడు. అతను పుట్టిన తేదీ 640 గా ఇవ్వబడింది.

ముసాను ఖలీఫ్ సోదరుడు బిషర్ ఇబ్న్ మార్వాన్‌తో కలిసి ఖలీఫా  అబ్దుల్-మాలిక్ ఇరాక్ కో-గవర్నర్‌గా చేశారు. పన్ను డబ్బు దుర్వినియోగం ఆరోపణపై ముసా అక్కడనుండి  ఇఫ్రికియా (Ifriqiya)గవర్నర్‌గా నియమించబడినాడు.

మాగ్రిబ్ పై  ఇస్లామిక్ విజయం

ఉత్తర ఆఫ్రికాలో ఇస్లామిక్ ఆక్రమణను కొనసాగించడానికి మొదట హసన్ ఇబ్న్ అల్-నుమాన్ మొరాకో నుండి  పంపబడ్డాడు.  ఆ  తరువాత కొంతకాలానికి ముర్సా బిన్ నుసేర్ ను బెర్బర్స్ పై దాడులకు పంపబడ్డాడు. కానీ అతను వారిపై ఇస్లాంను బలవంతంగా విధించలేదు, బదులుగా, అతను బెర్బెర్ సంప్రదాయాలను గౌరవించాడు మరియు వాటిని లొంగదీసుకోవడంలో దౌత్యం ఉపయోగించాడు. ఇది చాలా విజయవంతమైంది, ఎందుకంటే చాలా మంది బెర్బర్స్ ఇస్లాం మతంలోకి మారారు మరియు సైనికులు మరియు అధికారులుగా ఇస్లాం సైన్యంలోకి ప్రవేశించారు. తాబీక్ బిన్ జియాద్ తో కల్సి ఐబీరియాలో ఇస్లామిక్ యాత్రకు నుసేర్ నాయకత్వం వహిస్తాడు.

గవర్నర్

698 లో ముసాను ఇఫ్రికియా గవర్నర్‌గా నియమించారు. అతను ఉత్తర ఆఫ్రికా, బాలేరిక్ దీవులు మరియు సార్డినియాను జయించాడు.  టాంజియర్స్ ఆక్రమించిన మొట్టమొదటి ముస్లిం జనరల్ అతను. అతని దళాలు కూడా సౌస్‌ను జయించాయి మరియు  ఆధునిక మొరాకో మొత్తాన్ని జయించాయి.అతను బైజాంటైన్ నావికాదళం నుండి నిరంతర దాడులను ఎదుర్కోవలసి వచ్చింది మరియు అతను ఇబిజా, మాజోర్కా మరియు మెనోర్కా ద్వీపాలను జయించటానికి ఒక నావికాదళాన్ని నిర్మించాడు.

అల్-అండాలస్ విజయం

ముసా బిన్ నుసేర్ జిబ్రాల్టర్ జలసంధిని దాటి తారిఫా వద్ద స్పానిష్ తీరంలో విజయవంతమైన ముసా ఒక పెద్ద దండయాత్ర శక్తితో ముందుకు అడుగు వేసాడు.

అప్పటికే తారిక్ బిన్ జియాద్ సుమారు 7,000 మంది బెర్బర్స్ మరియు అరబ్బులతో జలసంధిని దాటి, జిబ్రాల్టర్ వద్ద దిగారు. తారిక్ బిన్ జియాద్ నాయకత్వం లోని ముస్లిం సైన్యం  రోడెరిక్ ఆధ్వర్యంలో 100,000 మంది సైనికులతో ఉన్న విసిగోత్ రాజ సైన్యాన్ని ఎదుర్కొన్నారు. ముస్లింలు గ్వాడాలెట్ యుద్ధంలో గెలిచారు, మరియు మొత్తం విసిగోత్ ప్రభువు రోద్రోక్  యుద్ధంలో ఒడిపోయి చంపబడినాడు. ముస్లింలు కార్డోబా, టోలెడో వైపు ముందుకు వెళ్ళారు.

తారిక్ విజయాల గురించి తెలుసుకున్న ముసా, 18,000 మంది బెర్బర్స్ మరియు అరబ్బుల సైన్యంతో ఐబీరియాలో అడుగు పెట్టినాడు. అతను టోలెడోలో తారిక్తో కలవడానికి ముందు మొదట సేవిల్లె(Seville) లుసిటానియా(Lusitania) ప్రావిన్స్‌ జయించి లుసిటానియా రాజధాని మెరిడాను ఆక్రమించాడు. మెరిడా విజయం  తరువాత, ముసా టోలెడోలో తారిక్‌ను కలవడానికి ముందు  సెవిల్లె తిరుగుబాటును అణిచి 714 లో కోయింబ్రా మరియు శాంటారామ్(Coimbra and Santarém) పై విజయం సాధించాడు. ముర్సియా డ్యూక్ ను లోoగదిసినాడు.

ముసా చివరకు తారిక్తో కలుసుకున్నాడు. హిస్పానియాలో పరిస్థితిని తెలియజేయడానికి ఖలీఫా  అల్-వాలిద్I కి పంపబడిన ముసా యొక్క దూత, ముగిత్ అల్-రూమి (రోమన్) తిరిగి వచ్చాడు. ఖలీఫా  ముసాను డమాస్కస్‌కు వ్యక్తిగతంగా రమ్మని   ఆదేశించాడు.

కాని ముసా తారిక్తో కలసి ఉత్తరాన కొనసాగాడు. ముసా జరాగోజా(Zaragoza),వైపుకు కదిలాడు.

తారిక్ లియోన్ మరియు కాస్టిలే ప్రావిన్సులకు వైపునకు కదిలి లియోన్ మరియు ఆస్టోర్గా (León and Astorga) పట్టణాలను స్వాధీనం చేసుకున్నాడు.

జరాగోజా(Zaragoza), ఒవిడో మరియు  బిస్కే బే(Oviedo and Bay of Biscay). వరకు ముసా తన విజయ యాత్రను కొనసాగిoఛినాడు. దీనితో  ఇబెరియాపై ఇస్లామిక్ ఆక్రమణ పూర్తయింది, ముసా అల్-అండాలస్ అంతటా గవర్నర్లు నియమించి డమాస్కస్‌కు తిరిగి వెళ్ళాడు.

స్పెయిన్‌ను జయించిన ఇద్దరినీ ఖలీఫా  డమాస్కస్‌కు పిలిచారు. ముసా మరియు తారిక్‌లకు డమాస్కస్ చేరిన కొద్ది రోజుల అనంతరం  అల్-వాలిద్I మరణించాడు మరియు అతని సోదరుడు సులేమాన్ మసా పట్ల అనాదరణ చూపినాడు. సులేమాన్ ముసా ర్యాంక్ తొలగించాడు. ముసా  కొడుకులు  చనిపోయారు.

715–716 సంవత్సరంలో సులైమాన్‌తో కలసి హజ్ తీర్థయాత్రలో ముసా సహజంగా మరణించాడు.

దురదృష్టం కారణంగా, మాగ్రెబ్ యొక్క మధ్యయుగ చరిత్రకారులు  అతని పనులను (టాన్జియర్స్ మరియు సౌస్ యొక్క విజయం) ఉక్బా ఇబ్న్ నఫీకి ఆపాదించారు.

14 వ శతాబ్దపు బెర్బెర్ ముస్లిం భౌగోళిక శాస్త్రవేత్త ఇబ్న్ బటుటా ప్రకారం మొరాకో శిఖరం జెబెల్ మూసాకు ముసా బిన్ నుసేర్ అని పేరు పెట్టారు.

అల్-బక్రీ తన అల్-మస్లిక్ వా అల్-మామాలిక్‌ (al-Maslik wa al-Mamalik) లో ముసా ఇబ్న్ నుసేర్‌ను జరాగోజాలో ఖననం చేసినట్లు పేర్కొన్నాడు.

ముసా ఇబ్న్ నుసేర్ గురించి అద్భుతమైన ఇతిహాసాలకు సంబంధించిన కథలు కలవు. ఇవి ఇబ్న్ అల్-ఫకీహ్ చేత రికార్డ్ చేయబడ్డాయి. అతని విజయాల ప్రస్తావన "ది సిటీ ఆఫ్ బ్రాస్" లో వెయ్యి మరియు ఒక రాత్రుల కథలో నమోదు చేయబడింది.

17 వ శతాబ్దపు చరిత్రకారుడు ఇబ్న్ అబీ దినార్ మూసా యొక్క మానవ జీవితం యొక్క వైవిధ్యాలకు అద్భుతమైన ఉదాహరణ. అని పేర్కొన్నాడు.

ముసా జీవితం గురించి కితాబ్ అల్-ఇమామా వాస్-సియాసా( Kitāb al-imāma w'as-siyāsa),లో వర్ణించబడినది.