హైదరాబాద్ కు చెందిన కొందరు ముస్లిం స్త్రీ స్వాతంత్య సమర యోధులు

 

 

అనేక మంది ముస్లిం మహిళలు భారతదేశ స్వాతంత్ర్య పోరాటంలో చురుకుగా పాల్గొన్నారు, వీరిలో కొందరు హైదరాబాద్ నుండి ఉద్భవించారు.

స్వాతంత్ర్య పోరాటంలో కీలకమైన వారిని దేశం తరచుగా గుర్తు చేసుకుంటుంది. కానీ కొందరు చరిత్రపుటలలో అజ్ఞాతంగా మిగిలిపోయారు. స్వాతంత్ర్య ఉద్యమంలో పురుషులను కటకటాల వెనక్కి నెట్టడంతో, మహిళలు ఉద్యమం అంతరించిపోకుండా చూసుకున్నారు మరియు స్వేచ్ఛను దేశం పొందింది.

ముస్లిం మహిళలు భారతదేశ చరిత్రలో తమదైన ముద్ర వేశారు.బాజీ జమాలున్నీసా, హజారా బీబీ ఇస్మాయిల్, కుల్సుమ్ సయానీ, మరియు సయ్యద్ ఫక్రుల్ హాజియా హసన్ వంటి కొందరు తరచుగా మనం మరచిపోయిన వారిలో ఉన్నారు.

 

1.జమాలున్నీసా బాజీ ( 1915-  2016)

Baji Jamalunnisa, Hyderabad (1915- 2016)

జమాలున్నీసా బాజీ 1915లో హైదరాబాద్‌లో జన్మించారు మరియు లింగ సమానత్వం మరియు స్వాతంత్ర్యం కోసం పోరాడిన ప్రముఖురాలు. ఉదారవాద/ప్రగతిశీల వాతావరణంలో పెరిగిన జమాలున్నీసా బాజీ తర్వాత నిషేధిత జర్నల్ "నిగర్" మరియు అభ్యుదయ సాహిత్యం చదవడం ప్రారంభించింది.

జమాలున్నీసా బాజీ.నిజాం అణచివేత పాలన మరియు అత్తమామల అభ్యంతరాల నడుమ భారత స్వాతంత్ర్య ఉద్యమంలో జాతీయవాద ఉద్యమంలో చురుకుగా పాల్గొన్నారు.మౌలానా హజ్రత్ మోహనీ ("ఇంక్విలాబ్ జిందాబాద్" నినాద కర్త) ప్రభావంతో  జమాలున్నీసా బాజీ దేశంలో బ్రిటిష్ సామ్రాజ్యవాద వ్యతిరేక ఉద్యమంలో చురుకుగా పాల్గొన్నారు.

కమ్యూనిస్ట్‌లను ఇంపీరియల్ ప్రభుత్వం అరెస్టు చేయదానికి ప్రయత్నిస్తున్నప్పుడు స్వయంగా కమ్యూనిస్ట్ అయిన జమాలున్నీసా బాజీ అనేక మంది   స్వాతంత్ర్య సమరయోధులకు ఆశ్రయం కల్పించింది.

జమాలున్నీసా బాజీ కు ప్రాథమిక,  ఉన్నత విద్య లేకపోయినప్పటికీ, ఉర్దూ మరియు ఆంగ్లంలో నిష్ణాతులు మరియు ‘బజ్మే ఇహబాబ్’ అనే సాహిత్య సంఘాన్ని స్థాపించారు, ఇది సోషలిజం, కమ్యూనిజం మరియు సామాజిక దురాచారాలపై సమాజం లో చర్చలు నిర్వహించింది.

జమాలున్నీసా బాజీ కమ్యూనిస్ట్ పార్టీకు చెందిన మక్దూమ్ మొహియుద్దీన్ యొక్క సన్నిహిత స్నేహితురాలు మరియు కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ లో సభ్యురాలు. బాజీ ప్రోగ్రెసివ్ రైటర్స్ అసోసియేషన్ మరియు మహిళా సహకార సంఘం వ్యవస్థాపక సభ్యురాలు  కూడా.

తెలంగాణ సాయుధ పోరాటంలో చురుగ్గా పాల్గొన్న బాజీ జమాలున్నీసా తన 101వ ఏట జూలై 22 2016న హైదరాబాద్ లో కన్నుమూశారు. జమాలున్నీసా బాజీ మాజీ ఎమ్మెల్యే సయ్యద్ అక్తర్ హసన్ సోదరి మరియు పాయం డైలీ వ్యవస్థాపకురాలు మరియు "బాజీ"గా ప్రసిద్ధి చెందింది

జమాలున్నీసా బాజీ ను ఫస్ట్ లాన్సర్‌లోని హజ్రత్ సయ్యద్ అహ్మద్ బాద్-ఎ-పాహ్ దర్గాలో ఖననం చేశారు.

 

2.హజారా బీబీ ఇస్మాయిల్, ఆంధ్రప్రదేశ్ (మరణం 1994)Hajara Beebi Ismail, Andhra Pradesh (Died 1994):

మహమ్మద్ ఇస్మాయిల్ సాహెబ్ భార్య, హజారా బీబీ ఇస్మాయిల్, ఆంధ్ర ప్రదేశ్ లోని గుంటూరు జిల్లా తెనాలికి చెందిన స్వాతంత్ర్య సమరయోధురాలు.

ఖాదీ ప్రచార ఉద్యమానికి కట్టుబడిన ఇస్మాయిల్ దంపతులపై మహాత్మా గాంధీ గణనీయమైన ప్రభావాన్ని చూపారు. గుంటూరు జిల్లాలో, మొహమ్మద్ ఇస్మాయిల్ మొదటి ఖద్దర్ దుకాణాన్ని ప్రారంభించాడు దాంతో అతనికి "ఖద్దర్ ఇస్మాయిల్" అనే పేరు వచ్చింది.తెనాలి ఆరోజులలో ముస్లిం లీగ్ యెక్క ప్రధాన కార్యాలయంగా పనిచేసింది, ఇక్కడ ముస్లింలీగ్  ప్రత్యేకంగా చురుకుగా ఉండేది.

హజారా మరియు ఆమె భర్త ఇస్మాయిల్,  గాంధీకి మద్దతు ఇచ్చినందున, వారు ముస్లిం లీగ్ నుండి తీవ్రమైన శత్రుత్వాన్ని ఎదుర్కొన్నారు. జాతీయ ఉద్యమంలో పాల్గొన్నందుకు భర్త ఇస్మాయిల్ పదే పదే అరెస్టులు చేసినప్పటికీ, హజారా బీబీ స్ఫూర్తిని,ధైర్యాన్ని  కోల్పోలేదు.

3.కుల్సుమ్ సయానీ (జననం 1900- మరణం 1987)Kulsum Sayani (Born 1900- Died 1987):

 

అక్టోబర్ 21, 1900న గుజరాత్‌లో కుల్సుమ్ సయానీ జన్మించింది. కుల్సుమ్ సయానీ ఆమె భారత జాతీయ ఉద్యమంలో పాల్గొని సామాజిక అన్యాయాలకు వ్యతిరేకంగా కూడా  పోరాడారు.

కుల్సుమ్ మరియు ఆమె తండ్రి 1917లో మహాత్మా గాంధీని కలిశారు. అప్పటి నుండి కుల్సుమ్ గాంధీ చూపిన బాటలోనే పయనించారు. భారత జాతీయ ఉద్యమం అంతటా, కుల్సుమ్ సామాజిక మార్పుల కోసం వాదించారు

సుప్రసిద్ధ స్వాతంత్ర సమర యోధుడు డాక్టర్ జాన్ మొహమ్మద్ సయానీ, కుల్సుం భర్త. డాక్టర్ జాన్ మొహమ్మద్ సయానీ మద్దతుతో కుల్సుం భారత స్వాతంత్ర్య పోరాటంలో అనేక కార్యక్రమాలలో చురుకుగా పాల్గొన్నారు.

కుల్సుం నిరక్షరాస్యులతో కలిసి పనిచేయడం ప్రారంభించింది మరియు చరఖా తరగతిలో చేరింది. సామాజిక రుగ్మతలపై ప్రజలకు అవగాహన కల్పించిన భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ "జన్ జాగరణ్" ప్రచారాలపై కూడా కుల్సుం గణనీయమైన ప్రభావాన్ని చూపింది.

కుల్సుం సయాని యొక్క కార్యకలాపాలు ప్రధానంగా ముంబై మహానగరం మరియు  దాని శివారు ప్రాంతాలలో జరిగేవి.  

 

4.సయ్యద్ ఫక్రుల్ హాజియా హసన్ (మరణం 1970)Syed Fakrul Hajiya Hassan (Died 1970):

సయ్యద్ ఫక్రుల్ హజియాన్ హసన్ భారత స్వాతంత్ర్య పోరాటంలో పాల్గొనడమే కాకుండా తన పిల్లలను కూడా అందులో పాల్గొనేటట్లు చేసింది. హజియాన్ హసన్, ఇరాక్ నుండి భారతదేశానికి వలస వచ్చిన కుటుంబంలో జన్మించింది. హజియాన్ హసన్ తన పిల్లలను స్వాతంత్ర్య సమరయోధులుగా పెంచింది, తరువాత వారు "హైదరాబాద్ హసన్ బ్రదర్స్" గా పేరు తెచ్చుకున్నారు.

ఉత్తరప్రదేశ్‌ నుంచి హైదరాబాద్‌కు మకాం మార్చిన అమీర్‌ హసన్‌ను హాజియా వివాహం చేసుకుంది.హజియాన్ హసన్ హైదరాబాదీ సంస్కృతిని స్వీకరించింది. హజియాన్ హసన్ జీవిత భాగస్వామి అమీర్ హసన్ హైదరాబాద్ ప్రభుత్వంలో ఉన్నత పదవిలో ఉన్నారు. ఉద్యోగంలో భాగంగా అనేక ప్రాంతాలకు వెళ్లాల్సి వచ్చింది.

హజియాన్ హసన్ తన పర్యటనలలో భారతదేశంలోని మహిళల బాధలను గమనించింది. బాలికల వికాసానికి హజియాన్ హసన్ చాలా కృషి చేశారు.హజియాన్ హసన్ నిజాం నవాబ్ చే పాలించబడిన హైదరాబాద్‌లో నివసించారు, అయినప్పటికీ హజియాన్ హసన్ బలమైన జాతీయ భావోద్వేగాలు కలిగిన మహిళగా జాతీయ స్వాతంత్ర్య ఉద్యమంలో చురుకుగా నిమగ్నమై ఉన్నారు.

మహాత్మాగాంధీ పిలుపు  మేరకు హైదరాబాద్‌లోని ట్రూప్‌ బజార్‌లోని అబిద్‌ మంజిల్‌లో విదేశీ దుస్తులను తగలబెట్టింది. సహాయ నిరాకరణ, ఖిలాఫత్ ఉద్యమాల్లో హజియాన్ హసన్  చురుకుగా  పాల్గొన్నది

హజియాన్ హసన్  భారత జాతీయ సైన్యంలోని ప్రతి సైనికుడిని తన పిల్లలలో ఒకరిగా భావించింది. శ్రీమతి సరోజినీ నాయుడు తో కలసి హజియాన్ హసన్  ఆజాద్ హింద్ ఫౌజ్ హీరోలను విడుదల చేయడానికి చాలా కృషి చేశారు