దర్గా హజ్రత్ నిజాముద్దీన్ ఔలియా, ఢిల్లీ. Hazrat Nizamuddin’s Dargah,Delhi

 

 

నిజాముద్దీన్ మొహమ్మద్ వంశస్తులు  ప్రస్తుత ఉజ్బెకిస్తాన్‌లోని బుఖారా యొక్క ప్రభువులు.చెంగిజ్  ఖాన్ బుఖారా నగరాన్ని దాడి చేసి దోచుకున్నప్పుడు నిజాముద్దీన్ బుఖారా నుండి లాహోర్ గుండా ప్రయాణించి దూరంగా ఒక చిన్న నగరంలో స్థిరపడింది.

నిజాముద్దీన్ మొహమ్మద్ 1238లో ఉత్తర ప్రదేశ్‌లోని బదౌన్ నగరంలో జన్మించాడు. నిజాముద్దీన్ కేవలం 6 సంవత్సరాల వయస్సులో, తన తండ్రిని కోల్పోయాడు. నిజాముద్దీన్ చిన్నతనం లో తన తల్లితో కలిసి కడు పేదరికంలో జీవించాడు మరియు ఇంట్లో తినడానికి రొట్టె ముక్క కూడా దొరికేది కాదు. ఆ రోజుల్లో, నిజాముద్దీన్ ఆహారం అడిగినప్పుడు, అతని తల్లి వారు 'దేవుని అతిథులు' అని చెప్పేది.

1260లో, 16 సంవత్సరాల వయస్సులో, నిజాముద్దీన్ విద్యాబ్యాసం కోసం ఢిల్లీకి వెళ్లారు. నిజాముద్దీన్ ఢిల్లీలో 4 సంవత్సరాలు చదువుకున్న తరువాత  హజ్రత్ బాబా ఫరీద్ గంజ్‌షాకర్ ఆధ్యాత్మిక మార్గదర్శకత్వంలో అధ్యయనం చేయడానికి పాకిస్తాన్‌లోని పాక్‌పట్టన్ అని పిలువబడే అజోధాన్‌కు వెళ్లారు.

చిష్టీ క్రమం యొక్క గొప్ప సూఫీ ఆధ్యాత్మికవేత్త మరియు ప్రఖ్యాత కవి, హజ్రత్ బాబా ఫరీద్,  ఆధ్యాత్మిక అభ్యాసం పూర్తయిన తర్వాత మొహమ్మద్ నిజాముద్దీన్‌కు ఢిల్లీ ఖలీఫాత్‌ను ప్రదానం చేశాడు. ఖిలాఫత్‌ను స్వీకరించడం అంటే ఢిల్లీ ప్రజలను చూసుకునే బాధ్యత నిజాముద్దీన్ మొహమ్మద్‌ పై  ఉంది.

1265లో నిజాముద్దీన్ మొహమ్మద్‌కు ఢిల్లీ ఖిలాఫత్ లభించింది. భారతదేశంలో చిష్టి క్రమాన్ని నడిపించడానికి నిజాముద్దీన్ మొహమ్మద్‌ను తన వారసుడిగా బాబా ఫరీద్ నియమించారు..హజ్రత్ బాబా ఫరీద్, "మీరు: ఒక చెట్టులా ఉంటారు, దాని నీడ కింద ప్రజలు ఓదార్పు పొందుతారు”. అని హజ్రత్  నిజాముద్దీన్ మొహమ్మద్ ను ఆశ్విరదించారు.

హజ్రత్ నిజాముద్దీన్ మొహమ్మద్ ఢిల్లీకి తిరిగి వచ్చారు  మరియు త్వరలోనే యమునా ఉపనది అయిన సితారి నది ఒడ్డున ఉన్న గ్యాస్‌పూర్‌లో ఒక ఇంటిలో  కడు పేదరికంలో జీవించారు.  సూఫీ సాధువుల అత్యంత ఆధ్యాత్మిక అధికారిక రచనలలో ఒకటిగా విశ్వసించబడే “తారీఖ్-ఎ-ఫరిష్ట” ప్రకారం, ఒకసారి నిజాముద్దీన్ మొహమ్మద్ మరియు అతని శిష్యులు నాలుగు రోజులు ఆకలితో అలమటించవలసి వచ్చింది. ఇంటి ఆవరణలో నివసించే ఒక పేద మహిళ, హజ్రత్ నిజాముద్దీన్ ఆకలి బాధను తెలుసుకుని కొంత పిండిని పంపించింది. నిజాముద్దీన్ మొహమ్మద్ తన శిష్యులలో ఒకరిని పిండిని నీటితో కలిపి మట్టి కుండలో కాల్చమని అడిగారు.. రొట్టె ఇంకా సిద్ధంగా లేనప్పుడు, ఒక దర్వేష్ హజ్రత్ నిజాముద్దీన్ ఇంటికి  వచ్చి ఆహారం అడిగాడు. హజ్రత్ నిజాముద్దీన్ మొహమ్మద్ దర్వేష్  ను కొంత సమయం వేచి ఉండమని అన్నారు. ఆ దర్విష్ అసహనానికి గురి కావడంతో, నిజాముద్దీన్ మొహమ్మద్ నీటితో మరుగుతున్న పిండి కుండను తెచ్చి దర్వెష్ ముందు ఉంచారు.. ఆ దర్విష్ తన కర్రతో కుండను పగలగొట్టి, "బాబా ఫరీద్ మీకు ఆధ్యాత్మిక దీవెనలు ప్రసాదించారు మరియు నేను మీ భౌతిక పేదరికం అనే కుండను పగలగొడుతున్నాను" అని అన్నాడు.

ఆ రోజు నుండి, నిజాముద్దీన్ మొహమ్మద్ ఖాన్ఖాలోకి బహుమతులు వెల్లువెత్తడం ప్రారంభించాయి. జ్ఞానం, ఆధ్యాత్మిక మార్గదర్శకత్వం, ఆహారం, ఆశ్రయం మరియు ఓదార్పు కోసం వేలాది మంది రావడంతో హజ్రత్ నిజాముద్దీన్ శిష్యుల సంఖ్య పెరిగింది. ఎవరూ ఖంఖాను ఖాళీ చేతులతో వదిలి వెళ్లేవారు కారు.. రోజుకు రెండుసార్లు లంగర్ జరిగేది  మరియు షేక్ దస్తర్ఖ్వాన్ వద్ద తినడానికి వందలాది మంది వచ్చేవారు..

నిజాముద్దీన్ మొహమ్మద్ కు పెరుగుతున్న ప్రజాదరణ ఖిల్జీ రాజవంశాలను అభద్రతా భావానికి గురిచేసింది. హజ్రత్ నిజాముద్దీన్ మొహమ్మద్ తనకు రాజ్య విషయాల పట్ల ఆసక్తి లేదని మరియు రాజకీయాల పట్ల అసహ్యం ఉందని పదే పదే ప్రకటించినప్పటికీ, వరుస రాజులు సూఫీ ఆధ్యాత్మికవేత్త హజ్రత్ నిజాముద్దీన్ మొహమ్మద్ ను అనుమానంగా చూశారు. హజ్రత్ నిజాముద్దీన్ మొహమ్మద్ కు ప్రజల్లో ఉన్న ప్రజాదరణ కారణంగా వారు హజ్రత్ నిజాముద్దీన్ మొహమ్మద్ ను ఒక ముప్పుగా చూశారు. 

జలాలుద్దీన్ ఖిల్జీ, హజ్రత్ నిజాముద్దీన్ మొహమ్మద్ తో సమావేశాన్ని అభ్యర్థించాడు, కానీ సూఫీ ఆధ్యాత్మికవేత్త హజ్రత్ నిజాముద్దీన్ ఆ అభ్యర్థనను తిరస్కరించారు. జలాలుద్దీన్ ఖిల్జీ,  నిజాముద్దీన్ ఖంఖాకు ఆకస్మిక సందర్శన ప్లాన్ చేసాడు కానీ నిజాముద్దీన్ మొహమ్మద్ తన 'పీర్' లేదా ఆధ్యాత్మిక మార్గదర్శి బాబా ఫరీద్‌ను కలవడానికి అజోధాన్‌కు బయలుదేరారు..

ఖిల్జీల తరువాత, తుగ్లక్లు కూడా హజ్రత్ నిజాముద్దీన్ మొహమ్మద్ పట్ల అభద్రతా భావం తో ఉండేవారు.  చక్రవర్తి గయాసుద్దీన్ తుగ్లక్ తన మనుషులను హజ్రత్ నిజాముద్దీన్ మొహమ్మద్ ఖాన్కాకు నీటి సరఫరాను నిలిపివేయమని కోరాడని కధనాలు చెబుతున్నాయి. అంతటా హజ్రత్ నిజాముద్దీన్ మొహమ్మద్ తన శిష్యులను క్రమం తప్పకుండా నీటి సరఫరా ఉండేలా బావోలి (మెట్ల బావి) తవ్వమని కోరారు.. చక్రవర్తి గయాసుద్దీన్ తుగ్లక్ తుగ్లకాబాద్ కోటను నిర్మిస్తున్న సమయంలో మరే ఇతర నిర్మాణ స్థలంలో కార్మికులందరూ పనిచేయకుండా నిషేధించినాడు.

హజ్రత్ నిజాముద్దీన్ మొహమ్మద్ తన ఖాన్కా దగ్గర మెట్ల బావి నిర్మాణం జరిపిస్తునట్లు వార్త వ్యాపించడంతో, తాపీ మేస్త్రీలు మరియు కార్మికులు తుగ్లకాబాద్‌లో తమ పనిని విడిచిపెట్టి, ఆ ఆధ్యాత్మికవేత్త హజ్రత్ నిజాముద్దీన్ కు తమ సేవలను అందించారు. వారి ధిక్కరణకు ఆగ్రహించిన చక్రవర్తి గయాసుద్దీన్, వారికి కఠినమైన శిక్షలు విధించాలని ఆదేశించాడు. కోపంతో నిజాముద్దీన్ తుగ్లకాబాద్ నగరాన్ని "యా రహే ఉజ్జార్ద్, యా బస్సే గుజ్జర్ (నగరం నిర్జనంగా ఉంటుంది లేదా పశువుల కాపరులచే ఆక్రమించబడుతుంది)" అని శపించాడని చెబుతారు.

తుగ్లకాబాద్‌లో తమ పనిని వదులుకోవద్దని మరియు రాత్రిపూట బావోలీకి సహాయం చేయమని సూఫీ హజ్రత్ నిజాముద్దీన్ తన అనుచరులకు సలహా ఇచ్చారు. రాత్రిపూట బావోలీ నిర్మాణ పనులు ఎలా కొనసాగుతున్నాయో చక్రవర్తి గయాసుద్దీన్ తెలుసుకొని దీపాలకు ఇంధనంగా ఉపయోగించే నూనె సరఫరాను నిలిపివేసాడు. హజ్రత్ నిజాముద్దీన్ ఔలియా తన శిష్యుడు నసీరుద్దీన్ మహమూద్‌ను 'బావోలీ' అడుగున కలిసిన నీటితో దీపాలను నింపి, ఆపై వాటిని వెలిగించమని కోరారు. తన పీర్ హజ్రత్ నిజాముద్దీన్ ఆజ్ఞ మేరకు నసీరుద్దీన్ నీటితో దీపం వెలిగించడం వల్ల నసీరుద్దీన్ మహమూద్‌కు 'చిరాగ్ డెహ్లీ' - ఢిల్లీ వెలుగు అనే బిరుదు వచ్చింది. ఈ నీటిని ఉపయోగించి వెలిగించిన దీపాల వెలుగులో బావోలి పని పూర్తయింది, మరియు నిజాముద్దీన్ మొహమ్మద్ ఖాన్కాకు దాని స్వంత నీటి సరఫరా లభించింది.

700 సంవత్సరాలకు పైగా, హజ్రత్ నిజాముద్దీన్ దర్గా సమీపంలోని బావోలి ఇప్పటికీ నీటితో నిండి ఉంది, తుగ్లకాబాద్ నిర్జనంగానే ఉంది. దక్షిణ ఢిల్లీలోని నసీరుద్దీన్ చిరాగ్ ఢిల్లీ దర్గా డిల్లీ మహానగరంలో ప్రశాంతతను పొందగల అరుదైన ప్రదేశాలలో ఒకటి.

 డిల్లీచక్రవర్తి గా  తన పదవీకాలంలో, గయాసుద్దీన్ తుగ్లక్, హజ్రత్ నిజాముద్దీన్ మొహమ్మద్‌కు కష్టాలను సృష్టించడానికి ప్రయత్నించాడు, తన సామ్రాజ్యం లో అంతర్యుద్ధాన్ని అణిచివేసేందుకు గయాసుద్దీన్ బెంగాల్‌కు వెళ్లవలసి వచ్చింది. అంతర్యుద్ధాన్ని అణిచివేసి గయాసుద్దీన్ తుగ్లక్ డిల్లి కు తిరిగివస్తు  తను తిరిగి రావడానికి ముందు తన రాజధానిని విడిచి వెళ్ళమని హజ్రత్ నిజాముద్దీన్ మొహమ్మద్ కు సమాచారం పంపినట్లు తెలుస్తుంది. గయాసుద్దీన్ సైన్యం సమీపించగానే, నిజాముద్దీన్ మొహమ్మద్ శిష్యులు అతన్ని వెళ్ళిపోవాలని కోరారు. ఆ ఆధ్యాత్మికవేత్త "హునూజ్ దిల్లీ డోర్ ఆస్ట్ (ఢిల్లీ ఇంకా దూరంగా ఉంది)" అని అన్నారు. . గయాసుద్దీన్ తుగ్లక్ ఢిల్లీలోకి ప్రవేశించే ముందు ప్రమాదంలో మరణించాడు.

 ఢిల్లీని పాలించిన ఫకీర్ రాజుల కంటే శక్తివంతమైనవాడు మరియు వారి ప్రభావ పరిధి భౌగోళిక సరిహద్దులకు మించి విస్తరించింది

మరొక కధనం ప్రకారం అందరూ పడుకున్న తర్వాత ఒక రాత్రి, హజ్రత్ నిజాముద్దీన్ మొహమ్మద్ తన గది నుండి బయటకు వచ్చి ఒక వ్యక్తికి సహాయం చేయమని అన్నారని  కధనాలు చెబుతున్నాయి.

 "దక్కన్ కా రాజా బహార్ బైతా హై. ఉస్సే ఖానా ఖిలా దో (దక్కన్ ప్రాంత రాజు బయట కూర్చున్నాడు. అతనికి తినడానికి ఏదైనా ఇవ్వండి)" అని హజ్రత్ నిజాముద్దీన్ అన్నారు అని నమ్ముతారు. హజ్రత్ నిజాముద్దీన్ సహాయకుడు ఇక్బాల్ వెళ్లి వెతికాడు కానీ రాజు యొక్క వర్ణనకు సరిపోయే వారెవరూ దొరకలేదు. నిజాముద్దీన్ మొహమ్మద్ రెండవసారి ఇక్బాల్ తో మాట్లాడి దక్కన్ రాజుకు భోజనం పెట్టావా అని అడిగారు.. ఇక్బాల్ మళ్ళీ బయటకు వెళ్ళాడు కానీ ఎవరూ దొరకలేదు. హజ్రత్ నిజాముద్దీన్ మొహమ్మద్ మూడవసారి విచారించినప్పుడు, ఖంకా బయట 14 ఏళ్ల పేద బాలుడు తప్ప మరెవరూ లేరని ఇక్బాల్ అతనికి చెప్పాడు. 14 ఏళ్ల బాలుడు రాజు అని హజ్రత్ నిజాముద్దీన్ మొహమ్మద్ ఇక్బాల్‌తో చెప్పారు..

ఇక్బాల్ ఆ బాలుడిని ఖంకా లోపలికి ఆహ్వానించాడు కానీ అతనికి ఆహారం పెట్టడానికి ఏమీ మిగిలి లేదు. దస్తర్ఖ్వాన్‌ను దుమ్ము దులిపి, మిగిలిపోయిన రొట్టె ముక్కలను బాలుడికి అందించమని ఆధ్యాత్మికవేత్త హజ్రత్ నిజాముద్దీన్, ఇక్బాల్‌కు సూచించారు. ఆ బాలుడు హసన్ గాంగో, దక్కన్ పీఠభూమి ప్రాంతాన్ని దాదాపు 200 సంవత్సరాలు పరిపాలించిన బహమనీ సుల్తానేట్‌ను స్థాపించాడు. డిల్లీ ఫకీర్ దస్తర్ఖాన్ నుండి మిగిలిపోయినవి ఆ బాలుడి విధిని మార్చిన ఆశీర్వాదాలు. 

హజ్రత్ నిజాముద్దీన్ ఆయులియా అని పిలువబడే హజ్రత్ నిజాముద్దీన్ బీబీ ఫాతిమా సామ్‌ను ఎంతో గౌరవించారు. బీబీ ఫాతిమా సామ్‌ ఇరాక్-ఇరాన్ సరిహద్దుకు సమీపంలో ఎక్కడో ఉన్న పురాతన నగరం సామ్ నుండి వచ్చి ఢిల్లీలో స్థిరపడిన ఒక ఆధ్యాత్మికవేత్త. హజ్రత్ నిజాముద్దీన్ ఆయులియా ఆమెను ఆపా లేదా అక్క అని పిలిచారు. ఒకసారి ఒక సమూహం హజ్రత్ నిజాముద్దీన్ ఆయులియాను మహిళలు కూడా సాధువులుగా మారగలరా అని అడిగారని చెబుతారు. ఆయన ఇలా సమాధానమిచ్చారు, 'ఒక పులి అడవి నుండి బయటకు వచ్చినప్పుడు, అది మగదా ఆడదా అని మీరు అడగరు'. ఈ ప్రకటన సూఫీయిజం ప్రచారం చేసిన లింగ సమానత్వం యొక్క ఆలోచనను పునరుద్ఘాటించింది. బీబీ ఫాతిమా సామ్ దర్గా కాకా నగర్‌లో ఉంది మరియు ఢిల్లీలో మీరు సందర్శించగల అత్యంత ప్రశాంతమైన మరియు ప్రశాంతమైన ప్రదేశాలలో ఇది ఒకటి. 

హజ్రత్ నిజాముద్దీన్ ఔలియా వృద్ధుడవుతుండగా, ఆయనకు వీడ్కోలు పలికే సమయం ఆసన్నమైందని గయాస్‌పూర్ గ్రామానికి తెలుసు. దశాబ్దాలుగా, ప్రజలు ఆయన పట్ల ఉన్న ప్రేమ మరియు భక్తితో సూఫీ సన్యాసి ఖంఖాకు విరాళాలు ఇచ్చారు మరియు గ్రామంలో ఎవరూ ఆకలితో పడుకోకుండా ఆయన చూసుకున్నారు. హజ్రత్ నిజాముద్దీన్ లేకపోవడం బహుమతుల ప్రవాహాన్ని నిలిపివేస్తుందని మరియు గ్రామస్తులు మళ్ళీ ఆకలితో పడుకుంటారని ప్రజలు భయపడ్డారు. ఆధ్యాత్మికవేత్త హజ్రత్ నిజాముద్దీన్ గ్రామస్తులకు, "నా సమాధి దగ్గర నివసించే మీలో ఎవరైనా ఆకలితో ఉండరు" అని హామీ ఇచ్చారు.

హజ్రత్ నిజాముద్దీన్ ఔలియా తన సృష్టికర్తతో తిరిగి కలిసే సమయం వచ్చినప్పుడు, నిజాముద్దీన్ ఔలియా సృష్టికర్త సహాయం కోరారు మరియు ప్రతిదీ ఇవ్వమని అడిగారు. 1325లో, నిజాముద్దీన్ ఔలియా 'దేవుని అతిథి' నుండి 'దేవునికి ప్రియమైన' - మెహబూబ్-ఎ-ఇలాహి - అని ప్రసిద్ధి చెందాడు.

హజ్రత్ నిజాముద్దీన్ ఔలియా పాదాల వద్ద ఖననం చేయబడిన అమీర్ ఖుస్రో కు  పర్షియన్ కవిత్వాన్ని సంగీతంతో కలిపి భక్తి సంగీత రూపమైన ఖవ్వాలిని సృష్టించిన ఘనత దక్కుతుంది. హజ్రత్ నిజాముద్దీన్ ఔలియా మరియు ఇతర సూఫీ సాధువుల ప్రాంగణంలో ప్రతిధ్వనించే ఖవ్వాలి శబ్దం ఖుస్రో ఢిల్లీ సుల్తాన్‌ హజ్రత్ నిజాముద్దీన్ ఔలియా కు ఇచ్చిన బహుమతి.

750 సంవత్సరాలకు పైగా తర్వాత కూడా, హజ్రత్ నిజాముద్దీన్ ఔలియా ఖాన్కా ప్రేమ, భక్తి మరియు ఆధ్యాత్మికతకు కేంద్రంగా ఉంది. వేలాది మంది ఆధ్యాత్మిక మార్గదర్శకత్వం కోసం, ఆశీర్వాదం మరియు అక్కడ లబించే  భోజనం కోసం వస్తారు.