సూఫీ సాహిత్య అభివృద్ధిలో మహిళల కీలక పాత్ర Women’s pivotal role in Sufi literary development

 

ఇస్లామిక్ ఆధ్యాత్మికత లో భాగమైన  సూఫీయిజం దైవిక ప్రేమ, అతీంద్రియత మరియు ఆధ్యాత్మిక మేల్కొలుపును చాటుతుంది. సూఫీయిజం యొక్క సాహిత్య, తాత్విక మరియు ఆధ్యాత్మిక సంప్రదాయాలలో  సూఫీ మహిళల కథలు స్ఫూర్తినిచ్చే గొప్ప చారిత్రక వారసత్వాన్ని వెల్లడిస్తాయి.

సూఫీయిజం దాని ప్రారంభం నుండి, మానవ ఆత్మ యొక్క దైవిక కోరికకు చిహ్నంగా మరియు ఆధ్యాత్మిక సాధనలో చురుకైన పాల్గొనేదిగా స్త్రీత్వాన్ని feminine స్వీకరించింది. ఇస్లాం యొక్క నిర్మాణాత్మక సంవత్సరాల్లో, ప్రవక్త ముహమ్మద్ భార్య ఖాదీజా బింట్ ఖువైలిద్ వంటి మహిళలు కీలక పాత్రలు పోషించారు. ఖదీజా మొదటి విశ్వాసి మాత్రమే కాదు, తన మిషన్ యొక్క ప్రారంభ, అల్లకల్లోల సంవత్సరాలలో ప్రవక్త(స) యొక్క తిరుగులేని మద్దతుదారు  కూడా. ఇస్లాంకు ఖదీజా(ర) చేసిన కృషి సూఫీయిజం లో తరువాతి మహిళా ఆధ్యాత్మిక నాయకులకు పునాది వేసింది.

ప్రవక్త (స)కుమార్తె ఫాతిమా బింట్ ముహమ్మద్ గా మొదటి ముస్లిం ఆధ్యాత్మికవేత్త Muslim mystic గా గుర్తించబడతారు. ఫాతిమా బింట్ ముహమ్మద్(ర)కు, ఇస్లాం యొక్క లోతైన ఆధ్యాత్మిక అర్థాలు మొదట తెలియజేయబడ్డాయి. ఫాతిమా బింట్ ముహమ్మద్(ర) యొక్క సూఫీ ఆధ్యాత్మికతలో ముఖ్యమైన వ్యక్తిగా నిలిచింది. ప్రవక్త(స) బంధువు అలీ(ర)తో ఫాతిమా(ర) వివాహం, ఇస్లామిక్ ఆధ్యాత్మికతలో వారి పాత్ర దైవిక ప్రేమ మరియు ఆధ్యాత్మికత యొక్క ఐక్యతను సూచిస్తాయి

ఫాతిమా నిషాపురి మరియు షావానా వంటి మహిళలు తరువాతి శతాబ్దాలలో తమ ఆధ్యాత్మిక పాండిత్యానికి గుర్తింపు పొందారు. గొప్ప సూఫీ బయాజిద్ బస్తామి సమకాలీనురాలైన ఫాతిమా నిషాపురి, ఖురాన్ యొక్క లోతైన అవగాహనకు ప్రసిద్ధి చెందారు. ఫాతిమా నిషాపురి గొప్ప ఆద్యాత్మికత కలది. బస్తామి ఫాతిమా నిషాపురిని తన ఆధ్యాత్మిక గురువుగా పేర్కొన్నాడు.

పర్షియన్ ఆధ్యాత్మికవేత్త అయిన షావానా, దైవికత కోసం కోరిక యొక్క భావోద్వేగ లోతును నొక్కి చెబుతూ తన పాటలు మరియు ప్రసంగాలతో ప్రేక్షకులను ఆకర్షించింది.

12వ శతాబ్దంలో సూఫీయిజం సంస్థాగతీకరించడం ప్రారంభించినప్పుడు, మహిళల దృశ్యమానత మరియు పాత్రలు తగ్గాయి. ఈ మార్పు మధ్యయుగ ఇస్లామిక్ సమాజాల విస్తృత పితృస్వామ్య ఆకృతీకరణలను ప్రతిబింబిస్తుంది,. అయినప్పటికీ, మహిళలు సూఫీయిజం అంతర్భాగంగా ఉన్నారు, తరచుగా ఆధ్యాత్మికతలో పాల్గొంటునే ఉన్నారు..

అల్-సులామి యొక్క సూఫీల నిఘంటువు (1021) పూర్తిగా మహిళా ఆధ్యాత్మికవేత్తలకు అంకితమైన విభాగాన్ని కలిగి ఉంది, అబూ నుయ్మ్ ఇస్ఫహానీ యొక్క హిల్యాత్ అల్-అవ్లియా (11వ శతాబ్దం) ప్రవక్త(స) తరం నుండి 28 మంది మహిళా ఆధ్యాత్మికవేత్తలను నమోదు చేసింది

కొంతమంది పురుష సూఫీలు ​​మహిళల ప్రభావాన్ని బహిరంగంగా అంగీకరించారు. ఉదాహరణకు, భారతదేశంలోని అత్యంత ప్రసిద్ధ సూఫీ సాధువులలో ఒకరైన నిజాముద్దీన్ ఔలియా తరచుగా తన తల్లి బీబీ జులైఖా నుండి మార్గదర్శకత్వం కోరుకునేవారు. అదేవిధంగా, ఫరీదుద్దీన్ గంజ్ షక్కర్ తన తల్లిని తన ప్రాథమిక ఆధ్యాత్మిక గురువుగా పేర్కొన్నారు.

సూఫీ మహిళల సాహిత్య రచనలు

సూఫీయిజం కు మహిళల సాహిత్య రచనలు వారి మేధో మరియు ఆధ్యాత్మిక వారసత్వంలో అమూల్యమైన భాగంగా ఉన్నాయి,. మహిళలు సూఫీ ఆలోచన యొక్క తాత్విక మరియు కళాత్మక కోణాలను సుసంపన్నం చేస్తూ లోతైన కవిత్వం, ఆధ్యాత్మిక గ్రంథాలు మరియు వ్యాఖ్యానాలను రాశారు. ఈ రచనలు సూఫీ మహిళల ప్రత్యేకమైన ఆధ్యాత్మిక అనుభవాలను ప్రతిబింబిస్తాయి, సూఫీ మహిళల రచనలు  వారి మేధో మరియు సృజనాత్మక కార్యకలాపాల విస్తృతికి శక్తివంతమైన జ్ఞాపికలుగా పనిచేస్తాయి.

సూఫీయిజం తొలినాటి మహిళా సాహిత్య ప్రముఖులలో ఒకరు రబియా అల్-అదవియా (8వ శతాబ్దం). దైవిక ప్రేమ భాషలో మునిగిపోయిన రబియా కవిత్వం, భయం ఆధారిత ఆరాధనను తిరస్కరించింది మరియు బదులుగా దేవుని పట్ల బేషరతు భక్తిని చాటింది. సూఫీ కవిత్వానికి ఆధ్యాత్మిక పునాదిగా భావించే రబియా పద్యం, మానవత్వం మరియు దైవికత మధ్య సంబంధాన్ని పునర్నిర్వచించింది. "నేను ఒక చేతిలో దీపాన్ని, మరో చేతిలో నీటి బకెట్‌ను మోస్తాను: ఈ వస్తువులతో, నేను స్వర్గానికి నిప్పు పెడతాను మరియు నరకం యొక్క జ్వాలలను ఆర్పబోతున్నాను, తద్వారా దేవుని వద్దకు వెళ్లే ప్రయాణికులు తెరలను చీల్చి నిజమైన లక్ష్యాన్ని చూడగలరు" వంటి రబియా ప్రసిద్ధ పంక్తులు నిస్వార్థమైన, అతీంద్రియ ప్రేమ రూపాన్ని నొక్కి చెబుతాయి.

మధ్యయుగ యుగంలో, డమాస్కస్‌కు చెందిన ఆయిషా Aisha of Damascus (15వ శతాబ్దం) ఒక ముఖ్యమైన సాహిత్య వ్యక్తిగా ఎదిగింది. ‘అల్-ఇషారత్ అల్-ఖాఫియా ఫి'ల్-మనజిల్ అల్-అవ్లియాVeiled Hints within the Stations of the పై ఆయిషా వ్యాఖ్యానం, ఆధ్యాత్మిక వివరణను వ్యక్తిగత అంతర్దృష్టులతో మిళితం చేసే ఒక మైలురాయి రచన. ఖ్వాజా అబ్దుల్లా అన్సారీ 'స్టేషన్స్ ఆన్ ది వే'పై ఆయిషా వ్యాఖ్యానం ఆమెకు సూఫీ మెటాఫిజిక్స్ పట్ల ఉన్న లోతైన జ్ఞానాన్ని మరియు సంక్లిష్టమైన ఆధ్యాత్మిక ఆలోచనలను కవితాత్మకంగా వ్యక్తీకరించే సామర్థ్యాన్ని ప్రతిబింబిస్తుంది.

మరో ప్రముఖ ఆధ్యాత్మిక మరియు కవయిత్రి  బిబ్ హయాతి కెర్మానీ Bib Hayati Kermani, నిమతుల్లాహి సూఫీ సంప్రదాయ కుటుంబం నుండి వచ్చారు. బిబ్ హయాతి కెర్మానీ దివాన్ Divan (ఆధ్యాత్మిక కవితల సంకలనం) దైవిక ఐక్యత, స్వీయ-వినాశనం (ఫనా) మరియు ప్రేమ యొక్క సృజనాత్మక సామర్థ్యాన్ని అన్వేషిస్తుంది. విశ్వాసం యొక్క బాహ్య వ్యక్తీకరణలను అంతర్గత ఆధ్యాత్మిక సాక్షాత్కారాలతో విలీనం చేయగల బిబ్ హయాతి కెర్మానీ రచన పర్షియన్ సూఫీ సాహిత్యానికి గణనీయమైన సహకారాన్ని అందించింది.

పశ్చిమ ఆఫ్రికాకు చెందిన ఖాదిరి సూఫీ పండితురాలు నానా అస్మావు Nana Asma’u (1793–1864) ఒక కవయిత్రి మరియు విద్యావేత్త. నానా అస్మావు సాహిత్య రచనలు, బోధనా కవిత్వం, బోధనా గ్రంథాలు మరియు చారిత్రక కథనాలు ముస్లిం మహిళలకు బోధించడానికి మరియు ప్రేరేపించడానికి రూపొందించబడ్డాయి. ఆధ్యాత్మిక మరియు సామాజిక సాధికారతకు సాధనంగా విద్య యొక్క ప్రాముఖ్యతను నానా అస్మావు నొక్కి చెప్పింది, నానా అస్మావు రచనలు చాలా ప్రభావవంతంగా ఉన్నాయి. నానా అస్మావు కవితలు తరచుగా మహిళలు జ్ఞానాన్ని అన్వేషించడానికి మరియు దేవునితో లోతైన సంబంధాన్ని కొనసాగిస్తూ వారి సమాజాలకు తోడ్పడటానికి ప్రోత్సహించాయి.

సూఫీయిజం యొక్క మౌఖిక సంప్రదాయాలు కూడా సూఫీ మహిళల సృజనాత్మకతకు గుర్తుగా ఉన్నాయి. లుయి నామా, చర్ఖా నామా మరియు చక్కి నామా వంటి జానపద సాహిత్యం తరచుగా సూఫీ గురువుల బోధనలను పాటలు మరియు కథ చెప్పడం ద్వారా ప్రజలకు చేరవేసాయి. ఈ రచనలను కంపోజ్ చేయడంలో మరియు ప్రదర్శించడంలో మహిళలు కీలక పాత్ర పోషించారు, సూఫీ బోధనలను వారి సమాజాల దైనందిన జీవితాల్లో పొందుపరిచారు. ఈ జానపద పాటలు దైవిక ప్రేమను జరుపుకోవడమే కాకుండా కఠినమైన మతపరమైన సనాతన ధర్మానికి వ్యతిరేకంగా సూక్ష్మమైన ప్రతిఘటన రూపంగా కూడా పనిచేశాయి

బెక్తాషి Bektashi సంప్రదాయంలో, సూఫీ మహిళలు ఆధ్యాత్మిక ఇతివృత్తాలను జరుపుకునే ఇలాహిస్/ilahis (పవిత్ర కీర్తనలు/sacred hymns)ను రచించారు. ఈ కీర్తనలు తరచుగా ఆచారాల సమయంలో ప్రదర్శించబడతాయి, బెక్తాషి క్రమం యొక్క సమానత్వ నీతిని ప్రతిబింబిస్తాయి, ఇక్కడ మహిళలు మరియు పురుషులు ఆధ్యాత్మిక సాధనలలో సమానంగా పాల్గొంటారు. 1987లో ప్రచురించబడిన 'గుల్ డెస్టే' (గులాబీల పుష్పగుచ్ఛం) సేకరణలో మహిళలు మరియు పురుషులు ఇద్దరూ రాసిన కీర్తనలు ఉన్నాయి

రూమి స్థాపించిన మెవ్లేవి క్రమం Mevlevi tradition, మహిళా సాహిత్య రచనల యొక్క బలమైన సంప్రదాయాన్ని పెంపొందించింది. "ఆమె యుగపు రబియా" అని తరచుగా పిలువబడే ఫఖ్ర్ అన్-నిసా, రూమి యొక్క అగ్రశ్రేణి శిష్యులలో ఒకరు మరియు ఆధ్యాత్మిక కవిత్వం మరియు బోధన యొక్క వారసత్వాన్ని ప్రతిబింబించారు.  ఫఖ్ర్ అన్-నిసా రూమి స్వంత రచనల సాహిత్య సౌందర్యాన్ని ప్రతిబింబిస్తాయి. ఫఖ్ర్ అన్-నిసా ప్రభావం మెవ్లేవి ఆధ్యాత్మిక సంప్రదాయాలను సంరక్షించడంలో మరియు ప్రసారం చేయడంలో మహిళల సమగ్ర పాత్రను హైలైట్ చేస్తుంది.

భారతదేశ మొఘల్ చక్రవర్తి షాజహాన్ (1592-1666) ప్రియమైన కుమార్తె ఫాతిమా లేదా జహాన్-ఆరా, తన ఆధ్యాత్మిక దీక్ష గురించి 'రిసాలా-ఇ సాహిబియా' అనే పేరుతో ఒక కథనాన్ని రాశారు. 'రిసాలా-ఇ సాహిబియా' రచన జహాన్-ఆరా యొక్క అందమైన మరియు పాండిత్య ప్రతిబింబంగా పరిగణించబడుతుంది.

సమకాలీన కాలంలో, మహిళా సూఫీ కవులు మరియు రచయితలు సూఫీ గొప్ప వారసత్వానికి తమ రచనలు జోడిస్తూనే ఉన్నారు. ఉదాహరణకు, కెనడియన్ సూఫీ సాధకురాలు మరియు కవయిత్రి తౌహిదా తాన్యా ఎవాన్సన్ Tawhida Tanya Evanson, ఆధునిక సాహిత్య రూపాలను సాంప్రదాయ సూఫీ ఇతివృత్తాలతో మిళితం చేస్తారు. తౌహిదా తాన్యా ఎవాన్సన్ రచనలు ఆధ్యాత్మికత, లింగం మరియు గుర్తింపును అన్వేషిస్తాయి, మరొక కెనడియన్ సూఫీ నాయకురాలు సీమి ఘాజీ Seemi Ghazi, తన బోధనలలో కవితా వ్యక్తీకరణను పొందుపరిచారు, వ్రాతపూర్వక మరియు మాట్లాడే పదం యొక్క పరివర్తన శక్తిని నొక్కి చెబుతారు.

సూఫీ మహిళల సాహిత్య రచనలు సూఫీ గురువుల బోధనలను వ్యాప్తి చేయడంలో కీలక పాత్ర పోషించినవి.  సూఫీ మహిళల రచనలు, తరచుగా లోతైన వ్యక్తిగతమైనవి మరియు ఆధ్యాత్మికమైనవి, సూఫీ మతం యొక్క ఆధ్యాత్మిక మరియు భావోద్వేగ కోణాలను బాగా అర్థం చేసుకోగల దృక్పథాన్ని అందిస్తాయి.

సూఫీ కవులు తరచుగా స్త్రీత్వాన్ని feminine దైవంతో ఐక్యత కోసం ఆరాటబడే ఆత్మ యొక్క కోరికకు చిహ్నంగా ఉపయోగించారు. మానవ ఆత్మను తన ప్రేమికుడి(దేవుడి) కోసం ఆరాటపడే వధువుతో పోల్చారు. ఈ పోలిక metaphor లొంగిపోవడం, ప్రేమ మరియు ఐక్యత యొక్క లోతైన ఆధ్యాత్మిక గతిశీలతను నొక్కి చెప్పింది.

13వ శతాబ్దపు సూఫీ ఆధ్యాత్మికవేత్త ఇబ్న్ అరబి, లింగంతో సంబంధం లేకుండా ప్రతి వ్యక్తి అత్యున్నత ఆధ్యాత్మిక స్థానం - అల్-ఇన్సాన్ అల్-కామిల్ (పరిపూర్ణ మానవుడు) సాధించగలడని నొక్కి చెప్పారు. ప్రవచనాలు idea of prophecy స్త్రీలకు అందుబాటులో ఉండాలనే ఆలోచనను సమర్థించారు మరియు పితృస్వామ్య ఆలోచనను ఇస్లాంకు విరుద్ధంగా మార్చారు. కార్డోబాకు చెందిన ఫాతిమా వంటి మహిళా ఆధ్యాత్మికవేత్తలచే ఇబ్న్ అరబి బోధనలు ప్రభావితమైనవి.

రూమి, తన కవిత్వంలో ఇలా రాశారు: “స్త్రీ దేవుని కిరణం. ఆమె కేవలం భూసంబంధమైన ప్రియమైనది కాదు; ఆమె సృజనాత్మకమైనది, సృష్టించబడలేదు creative, not created.”

ఆధునికత మరియు సవాళ్లు

20వ శతాబ్దం సూఫీ మహిళలకు కొత్త సవాళ్లు మరియు అవకాశాలను తెచ్చిపెట్టింది. టర్కీలో, 1925లో సూఫీ సంస్థలపై నిషేధం విధించిన తరువాత, మహిళలు ప్రైవేట్ ప్రదేశాలలో సూఫీ ఆచారాలను సంరక్షించారు, ఆధ్యాత్మిక పద్ధతులను  కొనసాగించారు.. రిఫాయ్ షేక్హా సెమల్నూర్ సర్గుట్ వంటి మహిళా ఆధ్యాత్మిక నాయకులు లింగ సమానత్వాన్ని సమర్థించారు మరియు ఇస్లాం యొక్క పితృస్వామ్య వివరణలను తిరస్కరించారు. ఇబ్న్ అరబి నుండి ప్రేరణ పొంది, సెమల్నూర్ ఆధ్యాత్మిక అధికారం లింగాన్ని అధిగమిస్తుందని మరియు మహిళలను అగౌరవంగా చూడటం ఆధ్యాత్మిక అపరిపక్వతను ప్రతిబింబిస్తుందని నొక్కి చెప్పారు.

మెవ్లేవి సంప్రదాయంలో,. రూమి ప్రముఖ శిష్యులలో ఒకరైన ఫఖర్ అన్-నిసా బోధన మరియు కవిత్వ వారసత్వాన్ని కొనసాగించారు. తౌహిదా తాన్యా ఎవాన్సన్ మరియు సీమి ఘాజీ వంటి ఆధునిక మహిళా నాయకులు సూఫీయిజం యొక్క సమానత్వ నీతిని మరింత ముందుకు తీసుకెళ్లారు.

సూఫీయిజంలో మహిళలు వైద్యం చేసేవారు, ఆచార నిపుణులు మరియు ఆధ్యాత్మిక సంప్రదాయాల సంరక్షకులుగా కూడా రాణించారు. సూడాన్‌లో, షేఖాలు అని పిలువబడే మహిళా సూఫీ వైద్యురాళ్ళు, వైద్యకళ healing arts లలో నిష్ణాతులు, వీరు సాంప్రదాయ నివారణలను ఆధ్యాత్మిక అభ్యాసాలతో మిళితం చేస్తారు. దక్షిణాసియాలో, సూఫీ మహిళలు దిక్ర్ (దేవుని స్మరణ) మరియు మౌలిద్‌లు (ప్రవక్త జన్మదిన వేడుకలు) వంటి పుణ్యక్షేత్ర ఆచారాలలో కీలక పాత్రలు పోషిస్తారు.

ఆఫ్ఘనిస్తాన్‌లో, తాలిబాన్ వంటి గ్రూపుల సూఫీ వ్యతిరేక దాడులను ఎదుర్కొంటూ మహిళలు సూఫీ ఆచారాలను కాపాడుకున్నారు.ఉజ్బెకిస్తాన్‌లో, ఓటిన్ ఐస్ Otin Ays అని పిలువబడే మహిళలు సోవియట్ యుగంలో సూఫీ బోధనల మౌఖిక ప్రసారకులుగా వ్యవహరించారు.

ఇస్లామిక్ చట్రంలో లింగ సమానత్వాన్ని సమర్థించే ఇస్లామిక్ స్త్రీవాదం సూఫీజం నుండి ప్రేరణ పొందింది. సాదియా షేక్ వంటి పండితులు సూఫీ వేదాంతశాస్త్రాన్ని స్త్రీవాద దృష్టికోణం ద్వారా అర్థం చేసుకున్నారు,  దాని బోధనలలో పొందుపరచబడిన సమానత్వ సూత్రాలను వెలికితీసారు.. ఇబ్న్ అరబి బోధనలు పురుషులు మరియు మహిళల ఆధ్యాత్మిక సమానత్వాన్ని ధృవీకరించడం చేసాయి..  

లీలా అహ్మద్ నుండి అమీనా వదుద్ వరకు ఆలోచనాపరులతో కూడిన ఇస్లామిక్ స్త్రీవాద ఉద్యమం సూఫీ ఆలోచన మరియు అభ్యాసాల నుండి తీసుకున్నారని గమనించదగినది. సూఫీజం  ప్రగతిశీల వివరణలను పెంపొందించడం, ఇతర విషయాలతోపాటు, ఆధ్యాత్మిక జీవితంలో మహిళలను చేర్చడాన్ని ప్రోత్సహించడం మరియు అభివృద్ధి చెందడానికి వీలు కల్పిస్తుంది.

ముగింపు:

సూఫీ మతానికి మహిళల సహకారం విస్తారంగా ఉన్నప్పటికి వారు తక్కువగా అంచనా వేయబడ్డారు. బిబ్ హయాతి కెర్మానీ మరియు నానా అస్మావుల సాహిత్య ప్రతిభ నుండి సుడానీస్ షేక్‌ల వైద్య కళలు healing arts మరియు సెమల్నూర్ సర్గుట్ వంటి ఆధునిక వ్యక్తుల నాయకత్వం వరకు, శతాబ్దాలుగా మహిళలు సూఫీజం యొక్క ఆధ్యాత్మిక మరియు మేధో దృశ్యాన్ని రూపొందించారు.

మనం జీవానికి మూలం యొక్క గొప్పతనాన్ని అర్థం చేసుకున్నప్పుడు, మనం దానితో అనుసంధానించబడినట్లు భావించడం ప్రారంభిస్తాము. ఖురాన్‌లోని ప్రతి సూరా (అధ్యాయం) "బిస్మిల్లా అర్-రెహ్మాన్ అర్-రహీం"తో ప్రారంభమవుతుంది, అంటే 'దయాళువైన, దయగల దేవుని పేరు మీద.' రెహమాన్ దేవుని దయను సూచిస్తాడు, అయితే రహీమ్ దేవుడు చూపించే నిర్దిష్ట దయను సూచిస్తాడు. రెండు పదాలు ఒకే మూలం నుండి వచ్చాయి, అంటే 'గర్భం‘womb ', ఇది దైవిక పోషణ మరియు జీవాన్ని ఇచ్చే స్వభావాన్ని సూచిస్తుంది. దేవుని దయ,కరుణ mercy and kindness  ఎల్లప్పుడూ దేవుని కోపం anger కంటే గొప్పవిగా చూపబడతాయి.