బీహార్, పాట్నా-సమాధుల నగరం Historical Truths as told by Bihar, Patna’s Cemeteries

 

పాట్నా, బీహార్:

బీహార్ రాజధానిగా కాకుండా, పాట్నా బహుళ సంస్కృతులు, గుర్తింపులు, కళారూపాలు మరియు కుటుంబాలకు నిలయంగా పనిచేసింది. నేడు, పాట్నా నగరం లోని కొన్ని సమాధులు గత యుగాన్ని గుర్తుకు తెస్తాయి. పాట్నా నగరం అంతటా అనేక సమాధులు చెల్లాచెదురుగా ఉన్నాయి; కొన్ని పేరు లేదా సమాధి రాయిని కలిగి ఉండటం అదృష్టం, మరికొన్ని నిర్జనమై మరియు విస్మరించబడ్డాయి.

ప్రభుత్వ అంచనా ప్రకారం, బీహార్‌లో 9,272 కంటే ఎక్కువ స్మశానవాటికలు ఉన్నాయి. బీహార్‌లో మాజీ ప్రభువులు, కులీనులు, జమీందార్లు, జాగీర్దార్లు మరియు నవాబుల కుటుంబాలు నిర్వహించే ప్రైవేట్ యాజమాన్యంలోని స్మశానవాటికలు కూడా గణనీయమైన సంఖ్యలో ఉన్నాయి. అందువల్ల, బీహార్‌లో మొత్తం శ్మశాన వాటికల సంఖ్య 10,000 కి దగ్గరగా ఉంటుంది. అంతేకాకుండా, అనేక క్రైస్తవ శ్మశానవాటికలు పాట్నాలో ఉన్నాయి.

Ø తుమ్రీ రాణి జోహ్రా బాయి, మహారాజ్ గంజ్‌లోని రౌజా మసీదు ప్రాంగణంలో ఖననం చేయబడ్డారు, హైదర్ జాన్, నజ్బాన్, రామ్జు మరియు చోటాన్ మొదలగు తవైఫ్‌లు (వేశ్యలు) పాట్నా లో మతపరమైన కార్యకలాపాల్లో కూడా పాల్గొన్నారు, మరియు చౌక్ వద్ద ఇమాంబర నిర్మాణం లో తమ సహకారం అందించారు.

Ø అలహాబాద్ నుండి పాట్నాలో స్థిరపడిన అల్లా జిలై(తవైఫ్‌/courtesan) ఒక అందమైన మహిళగా పరిగణించబడింది మరియు తేనెలో ముంచిన స్వరాన్ని కలిగి ఉంది. కలకత్తా పర్యటనలో అల్లా జిలై కు ప్రాణాంతక అనారోగ్యం వచ్చింది. అల్లా జిలై 1918లో మరణించినప్పుడు ఆమెకు కేవలం 24 సంవత్సరాలు మరియు పక్కి దర్గా ముస్లిం స్మశానవాటికలో ఖననం చేయబడింది. 12 పంక్తుల ఉర్దూ ద్విపదలతో కూడిన సమాధి రాయి అల్లా జిలై జీవిత చరిత్ర సమాచారాన్ని గుర్తించడంలో సహాయపడింది.

Ø అశోక్ రాజ్‌పథ్‌కు తూర్పున, 1763లో బెంగాల్ నవాబ్ మీర్ ఖాసిం ఆదేశం మేరకు హాజీ అహ్మద్ అలీ ఇంట్లో బ్రిటిష్ ఖైదీల దారుణమైన ఊచకోతను వివరించే గుర్హట్ట Gurhatta శ్మశానవాటికను చూడవచ్చు.

Ø పద్రి కి హవేలీ అనేది అర్మేనియా, పోర్చుగల్, ఫ్రాన్స్, పర్షియా, ఇటలీ మరియు UK నుండి వచ్చిన ప్రజల అంతిమ విశ్రాంతి స్థలం. పద్రి కి హవేలీ స్మశాన వాటిక అంతర్జాతీయ సామరస్యానికి చిహ్నం. ఇక్కడ, ఒక చైనీయుడి పక్కన ఒక యూదు సమాధిని, మొజాంబికన్ సమాధి పక్కన ఒక గ్రీన్‌ల్యాండ్ వ్యక్తిని చూడవచ్చు.

Ø పాట్నా ఘాట్ రైల్వే స్టేషన్ సమీపంలో 1775లో స్థాపించబడిన డానిష్ కోఠి గతంలో పాట్నాలో డెన్మార్క్ ఉనికిని సూచిస్తుంది. ఇది పాట్నాలోని డానిష్ ఫ్యాక్టరీ అధిపతి జోర్గెన్ హెండ్రిచ్ బెర్నర్ (1735-1790) ఇల్లు, బెర్నర్ ను  తన ఇంటి  ప్రాంగణంలో ఖననం చేశారు.

Ø పాట్న నగరం యొక్క తూర్పు మూల గల బేగంపూర్ మృతభూమి మరొక కథను వివరిస్తుంది.  స్థానికులలో నవాబ్ షహీద్ కా మక్బారాగా ప్రసిద్ధి చెందిన బెంగాల్ నవాబ్ సిరాజ్-ఉద్-దౌలా తండ్రి,  ఇహ్తేరామ్-ఉద్-దౌలా నవాబ్ జైన్-ఉద్-దీన్ అహ్మద్ ఖాన్ బహదూర్ హైబత్ జంగ్ సమాధి.

నవాబ్  హైబత్ జంగ్ Nawab Haibat Jung మరాఠా దాడుల సమయంలో నవాబ్ హైబత్ జంగ్ పాట్నాను విజయవంతంగా రక్షించాడు, కానీ తరువాత ఆఫ్ఘన్ తిరుగుబాటుదారులచే హత్య చేయబడ్డాడు, భార్య మరియు పిల్లలు జైలు పాలయ్యారు. ప్రేమతో, ప్రజలు నవాబ్ హైబత్ జంగ్‌ను దాతా సాహిబ్ అని పిలుస్తారు—ఈ పదం సాధారణంగా సూఫీలకు ఉపయోగిస్తారు

నవాబ్ హైబత్ జంగ్‌ సమాధి బేగంపూర్‌లో నిర్జనంగా ఉంది. ఈ ప్రదేశంలో ఒక ఇమాంబర కూడా ఉంది, ఇక్కడ అప్పటి బీహార్ డిప్యూటీ గవర్నర్ రాజా రామ్ నారాయణ్ సమక్షంలో ముహర్రం నెలలో మజ్లీలను నిర్వహించబడేవి.

Ø పాట్నా భిక్నపహారి మరియు భాగల్పురి కుటుంబాల స్థాపకుడు, మొఘల్ చక్రవర్తి షా ఆలం మంత్రి నవాబ్ మునీర్-ఉద్-దౌలా రజా కులీ ఖాన్ బహదూర్ నాదిర్ జంగ్. ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీకి చక్రవర్తి నుండి గ్రాంట్ పొందడంలో మరియు షుజా-ఉద్-దౌలాను విజారత్‌గా తిరిగి నియమించడంలో సహాయం చేయడంలో కీలక పాత్ర పోషించారు. అక్టోబర్ 11, 1773న బెనారస్‌లో మరణించినాడు. పాట్నా లో నవాబ్ మునీర్-ఉద్-దౌలా ను ఖననం చేశారు.

ఎనిమిది లైన్ల పెర్షియన్ శాసనాన్ని కలిగి ఉన్న నవాబ్ మునీర్-ఉద్-దౌలా సమాధి పాట్నాలోని ప్రభుత్వ ఆసుపత్రికి పశ్చిమాన ఉంది. ఈ పరిసరాలను సమిష్టిగా బావ్లి అని పిలుస్తారు.నవాబ్ మునీర్-ఉద్-దౌలా సమాధి ఇటీవల అన్ని మతాల భక్తులు పూజించడానికి కలిసే సూఫీ మందిరం హోదాను పొందింది. ఇక్కడ ముహర్రం సందర్భంగా ఇమామ్ హుస్సాన్ బలిదానాన్ని స్మరించుకునేందుకు ఒక మజ్లిస్ (మజ్లిస్) నిర్వహిస్తారు..

Ø అవధ్ యొక్క మొదటి నవాబ్ మీర్ మొహమ్మద్ అమీన్(సాదత్ ఖాన్ బుర్హాన్-ఉల్-ముల్క్)  తండ్రి మీర్ మొహమ్మద్ నసీర్ నిషాపురి తన పెద్ద కుమారుడు మీర్ మొహమ్మద్ బకార్‌తో కలిసి మొఘల్ చక్రవర్తి బహదూర్ షా పాలనలో భారతదేశానికి చేరుకుని పాట్నాలో స్థిరపడ్డారు. మీర్ మొహమ్మద్ నసీర్ నిషాపురి ని పాట్న లోని  ఒక స్మశానవాటికలో ఖననం చేయబడ్డాడు. నిషాపురి సమాధి పాట్నా సిటీ రైల్వే స్టేషన్‌కు ఉత్తరాన కచ్చి బాగ్ స్మశానవాటికకు సరిహద్దుగా ఉంది. పాట్నా యొక్క అద్భుతమైన గతానికి మరియు అవధ్‌తో దాని రాజరిక అనుబంధానికి చిహ్నంగా ఉండాల్సిన సమాధి పూర్తిగా నిర్లక్ష్యం చేయబడినది

Ø మరాఠీలను తరిమికొట్టడానికి అలీ వర్ది ఖాన్‌కు మద్దతుగా 1742లో సఫ్దర్ జంగ్ పాట్నాను సందర్శించినప్పుడు, సఫ్దర్ జంగ్ తన తల్లి పూర్వీకుల సమాధిని సందర్శించి, వారి ఆత్మకు ఖురాన్ ఆయతులు లేదా ఫాతిహాను పఠించాడు. ఆ స్థలంలో ముహర్రం మజ్లిస్ నిర్వహించబడే ఇమాంబారా ఉంది, కానీ ఇప్పుడు ఏమీ లేదు.

Ø పాట్నాలోని మీటాన్‌ఘాట్‌లో టిప్పు సుల్తాన్ మునిమనవడు షాజాదా కరీం షా సమాధి స్థలం ఉంది.

బీహార్ లోని ఇతర ప్రముఖుల సమాధి స్థలాలు:

Ø చివరి మొఘల్ చక్రవర్తి బహదూర్ షా జాఫర్ మనవడు షాజాదా మీర్జా జుబైర్-ఉద్-దీన్ బహదూర్ గోర్గాని సమాధి దర్భంగా లో  ఉంది

Ø 1578 నుండి 1586 వరకు పాలించిన కాశ్మీర్ సుల్తాన్ యూసుఫ్ షా చక్ సమాధి నలందలోని బిస్వాక్‌లో కలదు.

Ø బెంగాల్‌లోని హుస్సేన్ షాహి రాజవంశం యొక్క నాల్గవ రాజు మహమూద్ షా 1538 ADలో భాగల్పూర్‌లోని కహల్‌గావ్ (గతంలో కోల్‌గాంగ్ అని పిలుస్తారు)లో మరణించాడు మరియు అక్కడే ఖననం చేయబడ్డాడు.

Ø జౌన్‌పూర్‌లోని షార్కి రాజవంశం చివరి రాజు హుస్సేన్ షా కహల్‌గావ్‌లో ఆశ్రయం పొంది అక్కడే మరణించాడు

Ø సూర్ రాజవంశ స్థాపకుడు షేర్ షా సూరి ససారంలో ఖననం చేయబడ్డాడు.