మంగోలియన్ ఖాతున్లుThe Mongolian Khatuns- టోరెజీన్ ఖాతున్ Töregene Khatun

 

మంగోల్ సామ్రాజ్యంలో, ఖాతున్ అనేది రాణి లేదా సామ్రాజ్ఞిని సూచించే పదం,. ఖాతున్" అనేది ఖాన్ (చక్రవర్తి) లేదా ఖగన్ భార్యకు ఒక బిరుదు, మరియు ఖాన్‌కు సమానమైన స్త్రీ. "ఖాతున్" తరచుగా గణనీయమైన రాజకీయ అధికారాన్ని కలిగి ఉంటారు మరియు సామ్రాజ్య వ్యవహారాలను రూపొందించడంలో కీలక పాత్ర పోషించారు. టోరెజీన్ ఖాతున్, బోర్టే మరియు డోకుజ్ ఖాతున్ వంటి ముఖ్య వ్యక్తులు గణనీయమైన ప్రభావాన్ని చూపిన ఖాతున్లకు ఉదాహరణలు

ఖాతున్ రాజకీయ మరియు సామాజిక జీవితంలో గణనీయమైన పాత్రలు పోషించిన ప్రభావవంతమైన రాజ మహిళలు. ఉదాహరణకు, టోరెజీన్ ఖాతున్ తన భర్త ఓగెడీ ఖాన్ మరణం తర్వాత 1241 నుండి 1246 వరకు పెద్ద కుమారుడు గుయుక్ ఖాన్ తదుపరి గ్రేట్ ఖాన్‌గా ఎన్నికయ్యే వరకు మంగోల్ సామ్రాజ్యానికి రీజెంట్‌గా పనిచేశారు.

ఇతర ప్రభావవంతమైన ఖాతున్లలో చెంఘిజ్ ఖాన్ భార్య ఖులాన్ మరియు శక్తివంతమైన యోధురాలు యువరాణి ఖుతులున్. చెంఘిజ్ ఖాన్ మొదటి భార్య బోర్టే మరియు డోకుజ్ ఖాతున్ ఉన్నారు.

ఖాతున్ల శ్రేణులలో (ఉదా., గ్రేట్ ఖాతున్, జూనియర్ ఖాతున్లు) ఒక సోపానక్రమం ఉన్నప్పటికీ, వారు వారి భర్తలపై అధికారాన్ని ప్రయోగించగలరు మరియు రాజకీయ నిర్ణయాలను ప్రభావితం చేయగలరు.

ఖాతున్లు కేవలం నిష్క్రియాత్మక వ్యక్తులు కాదు; వారు రాజకీయాల్లో చురుకుగా పాల్గొన్నారు, పొత్తులు కుదుర్చుకున్నారు మరియు అవసరమైనప్పుడు రీజెంట్లుగా కూడా పాలించారు.

మంగోల్ సామ్రాజ్యంలో ప్రసిద్ది చెందిన శక్తివంతమైన ఖాతున్‌ల ఉదాహరణలు: 

*టోరెజీన్ ఖాతున్: టోరెజీన్ ఖాతున్ భర్త ఓగెడీ ఖాన్ మరణం తర్వాత, తన పెద్ద కుమారుడు గుయుక్ ఖాన్ గ్రేట్ ఖాన్ అయ్యే వరకు మంగోల్ సామ్రాజ్యానికి రీజెంట్‌గా పనిచేశారు. టోరెజీన్ ఖాతున్ గ్రేట్ ఖాతున్ (గ్రేట్ ఖాన్‌కు సమానమైన స్త్రీ)గా సమర్థవంతంగా పరిపాలించారు.

• ఖులాన్: చెంఘిజ్ ఖాన్ యొక్క సామ్రాజ్ఞి భార్య మరియు చెంఘిజ్ ఖాన్ యొక్క రెండవ ఆస్థాన అధిపతి.

• ఖుతులున్: మంగోల్ సైనిక ప్రచారాలలో పాల్గొన్న మరియు ఖుతులున్ కుస్తీ నైపుణ్యాలకు ప్రసిద్ధి చెందిన యోధురాలు యువరాణి.

• మోగే ఖాతున్: ఓగెడీ ఖాన్ మరణం తర్వాత కొంతకాలం రీజెంట్‌గా పనిచేశారు.

• ఆర్ఘనా: చగటై ఖానేట్ ఖాన్ అయిన ఆర్ఘనా పసికందు కుమారుడు ఖారా హులాగుకు రీజెంట్‌గా పనిచేశారు.

• కుతుయ్ ఖాతున్: ఇల్-ఖాన్ హులాగు భార్య మరియు తన కుమారుడు టెకుదర్ పాలనలో రాజ్య వ్యవహారాల్లో పాత్ర పోషించారు.

*బోర్టే ఖాతున్ చెంఘిజ్ ఖాన్ మొదటి భార్య బోర్టే. బోర్టే చెంఘిజ్ ఖాన్ జీవితంలో కీలక పాత్ర పోషించింది మరియు మంగోల్ సామ్రాజ్యానికి మూలస్తంభంగా పరిగణించబడింది.

*డోకుజ్ ఖాతున్:ఇల్ఖానేట్‌లో ప్రభావవంతమైన వ్యక్తి, డోకుజ్ ఖాతున్ క్రైస్తవ విశ్వాసి మరియు బాగ్దాద్ ముట్టడి సమయంలో క్రైస్తవులను రక్షించడం ద్వారా ప్రసిద్ధి చెందింది.

• జెనెపిల్: బోగ్ద్ ఖాన్‌ను వివాహం చేసుకున్న మంగోలియా చివరి రాణి. ఇతర ముఖ్యమైన ఖాతున్లలో రాణి రీజెంట్ అయిన కుత్లుగ్ సాబాగ్ ఖతున్ మరియు ఇతర మంగోల్ నాయకుల వివిధ భార్యలు ఉన్నారు.

ఖాతున్లు కేవలం భార్యలు కాదు; మంగోల్ సామ్రాజ్యంలో గణనీయమైన ప్రభావాన్ని కలిగి ఉన్నారు, తరచుగా రాజకీయ వ్యవహారాలు మరియు నిర్ణయం తీసుకోవడంలో పాత్ర పోషిoచారు. ఖతున్‌లు కళలు  మరియు కళాకారులకు మద్దతు ఇవ్వడంలో ప్రసిద్ధి చెందారు మరియు వారి నగలు మరియు దుస్తుల సేకరణలు ఇప్పటికీ మ్యూజియంలలో ప్రదర్శించబడ్డాయి

 

గొప్ప మంగోలియన్ పాలకురాలుగా  ప్రసిద్ది చెందిన, టోరెజీన్ ఖాతున్

టోరెజీన్ ఖాతున్ చాలా ఉన్నత హోదా కలిగిన ఖాతున్ మరియు 1241లో తన భర్త ఒగెడీ ఖాన్ మరణం నుండి 1246లో తన పెద్ద కుమారుడు గుయుక్ ఖాన్ సింహాసనం అధిష్టించే  వరకు మంగోల్ సామ్రాజ్యానికి రీజెంట్‌గా పరిపాలించింది. టోరెజీన్ ఖాతున్ భర్త ఒగెడీ ఖాన్ మరణంతో తాత్కాలిక వారసురాలిగా మంగోల్ సామ్రాజ్యం యొక్క గ్రేట్ ఖాతున్ ("గ్రేట్ ఖాన్" యొక్క మహిళా వెర్షన్)గా ఉంది.

టోరెజీన్ నైమాన్ తెగలో జన్మించారు.. 1204లో చెంఘిస్ మార్కెట్లను జయించినప్పుడు, దైయిర్ ఉసున్ Dayir Usun ఒగెడీకి తన రెండవ భార్యగా టోరెజీన్‌ను ఇచ్చాడు. ఒగెడీ మొదటి భార్య బోరాఖ్చిన్‌ Boraqchin కు కుమారులు లేనప్పటికీ, టోరెజీన్ గుయుక్, కోటన్, కొచు, కరాచార్ మరియు ఖాషి Guyuk, Kotan, Kochu, Qarachar, and Qashi అనే ఐదుగురు కుమారులకు జన్మనిచ్చింది.

సాంప్రదాయకంగా పురుషులు మాత్రమే నాయకత్వం వహించే సమాజంలో టోరెజీన్ అధికారాన్ని వినియోగించేది. టోరెజీన్ ఖాతున్ సామ్రాజ్యంలోని వివిధ పోటీ శక్తులను, మరియు చెంఘిజ్ ఖాన్ వారసుల విస్తృత కుటుంబంలో కూడా సమతుల్యం చేయగలిగింది, టోరెజీన్ ఖాతున్ 5సంవత్సరాల కాలంలో సామ్రాజ్యాన్ని పరిపాలించడమే కాకుండా, తన కుమారుడు గుయుక్‌ను గ్రేట్ ఖాన్‌గా అధిరోహించడానికి వేదికను ఏర్పాటు చేసింది. టోరెజీన్ ఖాతున్ పాలనలో, విదేశీ ప్రముఖులు సామ్రాజ్యం యొక్క సుదూర మూలల నుండి ఆమె రాజధాని కారాకోరంకు లేదా టోరెజీన్ ఖాతున్ సంచార సామ్రాజ్య శిబిరానికి వచ్చారు.

టోరెజీన్ ఖాతున్ పాలనలో కాకేసియన్‌లో ఒక నాణెం కూడా  ముద్రించబడినది.