13 October 2025

ముహమ్మద్ ప్రవక్త పట్ల ముస్లిమేతర కవుల ప్రేమ ﷺ Non-Muslim Poets’ Love for Prophet Muhammad ﷺ

 

 

(ఎడమ నుండి) సాధు రామ్, కిషన్ ప్రసాద్, కాళిదాస్ గుప్తా, జగన్ నాథ్ ఆజాద్, డాక్టర్ ధర్మేంద్రనాథ్, బాల్ముకుంద్ అర్ష్ మల్సియాని, కన్వర్ ఎం. సింగ్ బేడి, దిల్లు రామ్ మరియు చందర్‌భన్ ఖయాల్

 

భారతదేశంలో  ముహమ్మద్ ప్రవక్త(స) పట్ల ప్రేమ ముస్లింలకే పరిమితం కాలేదు. శతాబ్దాలుగా, హిందువులు, సిక్కులు, క్రైస్తవులు మరియు ఆంగ్ల కవులు కూడా ప్రవక్త(స) పట్ల లోతైన భక్తిని, ప్రేమ ను  వ్యక్తం చేశారు, ఈ భక్తిని ఒక ఉమ్మడి సాంస్కృతిక మరియు ఆధ్యాత్మిక వారసత్వంగా మార్చారు.

భారతదేశం లో అనేక ముస్లిమేతర రచయితలు, పండితులు, సాధువులు మరియు ఆలోచనాపరులు-స్వామి వివేకానంద, ఆచార్య వినోబా భావే, సాధు టి.ఎల్. వాస్వానీ, మరియు స్వామి లక్ష్మీ శంకర్ ఆచార్య వంటి వారితో పాటు  వందలాది మంది కవులతో, ఇస్లాం మరియు ప్రవక్త పట్ల తమ అభిమానాన్ని మరియు కృతజ్ఞతను వ్యక్తపరిచారు.

 

ముస్లిమేతర కవుల నాత్ కవితా సంకలనాలు

ముస్లిమేతర కవులు కూడా ప్రవక్త ముహమ్మద్ పట్ల లోతైన అభిమానంతో నాత్ Na‘t లను రచించారని తెలుస్తుంది. కొందరు కొన్ని చరణాలు మాత్రమే రాశారు, మరికొందరు ఆయన (ప్రవక్త) జీవితం మరియు బోధనలను జరుపుకోవడానికి మొత్తం సంకలనాలను అంకితం చేశారు.


Ø దక్కన్ ప్రముఖ కవులలో ఒకరైన మహారాజా కిషన్ పెర్షాద్ షాద్, “హదియా-ఎ-షాద్” అనే సంకలనాన్ని సంకలనం చేశారు.

Ø దిల్లు రామ్ కౌసరి, గుల్షన్-ఎ-నాత్-ఎ-కౌసరి, ఆబ్-ఎ-కౌసర్, బజ్మ్-ఎ-కౌసరి, హిందూ కీ నాత్ మరియు బషరత్-ఇ-ఇంజీల్‌లను ప్రచురించారు.

Ø సాధు రామ్ అర్జూ సహరన్‌పురి జహూర్-ఎ-ఖుద్సీతో సహా అనేక మంత్రముగ్ధులను చేసే నాత్ లను స్వరపరిచారు.

Ø విశిష్ట ఉర్దూ కవి ప్రొఫెసర్ జగన్ నాథ్ ఆజాద్, నసీమ్-ఎ-హిజాజ్‌లో తన ప్రశంసాపూర్వక నాత్ లను సమర్పించారు.

Ø గుర్సరణ్ లాల్ అదీబ్ రచించిన నజరానా-ఎ-అఖీదత్, కన్వర్ సూరజ్ నారాయణ్ సిన్హా (అదీబ్ సీతాపురి) రచించిన అష్క్-ఎ-ఖూలూస్, గోపీ నాథ్ అమన్ రచించిన సీల్-ఎ-అఖీదత్ మరియు శివ్ బహదూర్ సింగ్ దిల్బర్ రచించిన అఖీదత్ కే ఫూల్ ఇతర ముఖ్యమైన రచనలు.

Ø దామోదర్ ఠాకూర్ జాకీ 15 నాత్ లను సంకలనం చేయగా, కాళిదాస్ గుప్త రజా సంకలనం ఉజాలే ప్రసిద్ధి చెందింది.

Ø లక్ష్మీ నారాయణ్ శ్రీవాస్తవ్ మెరాజ్-ఎ-మొహబ్బత్‌ను కవితా నివాళిగా అందించారు.

 

Ø లాలా అమర్ చంద్ కైస్ ఉర్దూ, హిందీ, పంజాబీ మరియు ఆంగ్లంలో రసూల్ దర్శనంలో తన భక్తిని చాటుకున్నారు.

Ø దేవి పర్షద్ గోర్ మస్త్ బరేల్వీ యొక్క గుల్హయ్-ఎ-అఖీదత్, బల్ముకుంద్ అర్ష్ మల్సియాని యొక్క ఆహంగ్-ఎ-హిజాజ్,

Ø జోన్ ముఖ్లిస్ బదయుని యొక్క గుల్దస్తా-ఎ-నా'ట్ ఉర్దూ సాహిత్యంలో ముస్లిమేతర కవులచే ఆదర్శప్రాయమైన ప్రశంసలు.

Ø హిందీ సాహిత్యంలో, విద్యా నంద్ యొక్క పైఘంబర్-ఎ-ఇస్లాం పవిత్ర ప్రవక్త యొక్క 250-పేజీల కవితా జీవిత చరిత్రను అందిస్తుంది.

 

Ø డాక్టర్ సాగన్ చంద్ ముక్తేష్ యొక్క మహా కావ్య హజ్రత్ ముహమ్మద్ దాదాపు 2,500 పద్యాలతో కూడిన విస్తృతమైన ఇతిహాసం, డాక్టర్ రామ్ ప్రసాద్ మిశ్రా యొక్క ముహమ్మద్ ఖండ కావ్యలో భక్తి కవిత్వం యొక్క 1,500 పద్యాలు ఉన్నాయి.

Ø ప్రముఖ ఉర్దూ కవి చంద్రభన్ ఖయాల్, 100 పేజీలకు పైగా 400 ద్విపదలతో కూడిన "లౌలక్" అనే బల్లాడ్‌ను రచించాడు, ఇది అతనికి అంతర్జాతీయంగా ప్రశంసలు తెచ్చిపెట్టింది.

 

ముస్లిమేతర కవుల ప్రవక్త ముహమ్మద్(స) పట్ల భక్తి మరియు ప్రేమ

కౌసరి అనే కలం పేరుతో చౌదరి దిల్లు రామ్, ప్రవక్త ముహమ్మద్ () ను స్తుతిస్తూ నలభైకి పైగా నత్‌లను రచించాడు. ఇవి 1937లో ఖ్వాజా హసన్ నిజామి రాసిన "హిందూ కి నాత్" సంకలనంలో ప్రచురించబడ్డాయి. ఆయన ద్విపదలలో ఒకటి ఇలా ఉంది:

కుచ్ ఇష్క్-ఎ- ముహమ్మద్ మే నహిన్ షార్ట్-ఎ- ముస్లిమాన్! (ముహమ్మద్ పట్ల ప్రేమ ముస్లింగా ఉండటానికే పరిమితం కాదు)

కుచ్ ఇష్క్ ఇ ముహమ్మద్ మే నహి షార్ట్ ఎ ముసుల్మాన్! / హై కౌసరి హిందూ భీ తలబ్‌గార్ ఎ ముహమ్మద్!

 

కున్వర్ మహిందర్ సింగ్ బేడి సెహార్, ఉర్దూ అక్షరాలలో ప్రముఖ వ్యక్తి. బేడి నాత్‌లు వినూత్నమైనవి మరియు ఆలోచనాత్మకమైనవి. బేడి మాటలు ప్రవక్త () పట్ల భక్తి యొక్క సార్వత్రికతను ప్రతిబింబిస్తాయి, మతపరమైన అడ్డంకులను అధిగమించాయి.

ఇష్క్ హో జాయే కిసి సే కోయి చరా తో నహిన్ / సిర్ఫ్ ముస్లిం కా ముహమ్మద్ పె ఇజారా తో నహిన్

 

మహారాజా కిషన్ పెర్షాద్ షాద్ అనేక నాత్‌లను రచించాడు. అతని సంకలనం, హదియా-ఎ-షాద్, 1,331 ద్విపదలను కలిగి ఉంది. షాద్ కవిత్వం యొక్క లక్షణం అల్లాహ్ యొక్క దూత పట్ల పెర్షాద్ షాద్ కున్న లోతైన భక్తి మరియు ప్రేమ, దీనిని పెర్షాద్ షాద్ స్వయంగా నొక్కి చెప్పారు:

క్యూన్ నా తరీఫ్ కరీన్ లాగ్ సుఖన్ కి ఆయే షాద్! / దిల్ ఓ జాన్ సే హూన్ సనా-ఖ్వాన్-ఎ-రసూల్-ఎ-అరబి

(ఓ షాద్! నా హృదయపూర్వకంగా మరియు ఆత్మతో, నేను అరేబియా దూత, ప్రవక్త ముహమ్మద్‌ను స్తుతించే గాయకుడిని).

 

ఫిరాఖ్ గోరఖ్‌పురి (రఘుపతి సహాయ్), నాత్‌లలో సమృద్ధిగా లేకపోయినా, అతని వాస్తవికత మరియు విలక్షణమైన వ్యక్తీకరణకు ఎంతో గౌరవం పొందాడు.

మ’లూమ్ హై కుచ్ తుమ్ కో ముహమ్మద్ కా మకం / వో ఉమ్మత్-ఎ-ఇస్లాం మే మహదూద్ నహిన్

(ముహమ్మద్ సల్లల్లాహు అలైహి వసల్లం యొక్క ఉన్నత స్థితి కేవలం ముస్లిం సమాజానికి మాత్రమే పరిమితం కాదు).

 

సాధు రామ్ అర్జూ సహరన్‌పురి అనేక నాత్ లు  మరియు ఇతర కవితలను స్వరపరిచారు,

Ø సాధు రామ్ సంకలనం, జహూర్-ఎ-కుద్సీ:

అజల్ హీ సే ముహమ్మద్ కి సనా ఖ్వాన్ హై జుబాన్ మేరీ, బియాజ్-ఎ-శోభ్-ఎ-హస్తీ పర్ లిఖి హై దాస్తాన్ మేరీ

(శాశ్వత కాలం నుండి, నా నాలుక ముహమ్మద్ సల్లల్లాహు అలైహివ సల్లం ప్రశంసలను పాడింది, ఉనికి యొక్క ఖాళీ పేజీలో, నా కథ అది లేస్తుంది.)

 

Ø ప్రఖ్యాత ఉర్దూ కవి కమ్లాపత్ సహాయ్ మహిర్ బిల్గ్రామి ప్రవక్త ముహమ్మద్ సల్లల్లాహు అలైహివ సల్లం ముందు భక్తిని ప్రకటించారు.:

సిర్ఫ్ ఇస్లాం హీ కా తో నహిం తు పాయ్‌ఘంబర్, / తేరా ఎహసాన్ హై హర్ కవామ్ పే, హర్ మిలత్ పర్

(మీరు ఒక్క ఇస్లాం ప్రవక్త కాదు; మీ కృప ప్రతి దేశానికి, ప్రతి ప్రజలకు విస్తరించింది).

 

Ø ప్రవక్త పవిత్ర వ్యక్తిత్వం మానవాళి అందరికీ ప్రియమైనదని, ముస్లింలు మాత్రమే కాకుండా ముహమ్మద్ యొక్క అంగీకి కట్టుబడి ఉన్నారని శిష్ చందర్ సక్సేనా నొక్కిచెప్పారు:

యే జాత్-ఎ-ముఖద్దాస్ టు హర్ ఇన్సాన్ కో హై మహబూబ్, / ముస్లిం హి నహిన్ వబస్త-ఎ-దామన్-ఎ-ముహమ్మద్

క్యా దర్స్-ఎ-మసావత్ దియా నౌ'-ఎ-బషర్ కో, ఉత్రే గా నా సర్ సే కభీ ఎహ్సాన్-ఎ-ముహమ్మద్

(మీరు మానవాళికి ఇచ్చిన సమానత్వ పాఠం, ముహమ్మద్ యొక్క అనుగ్రహం మా మనస్సును ఎప్పటికీ వదిలిపోదు).

 

Ø ప్రవక్త ముహమ్మద్ అనుచరులలో ముస్లింలను మాత్రమే లెక్కించాల్సిన అవసరం లేదని రోహింద్ర వీందర్ జైన్ వ్యాఖ్యానించారు;

ఆప్ కే మన్నె వాలోన్ మే జరూరీ తో నహిన్ / సిర్ఫ్ షామిల్ హోన్ ముసల్మాన్ రసూల్-ఎ-అక్రం.

 

Ø ప్రవక్త సల్లల్లాహు అలైహివ సల్లం యొక్క గొప్పతనాన్ని గుర్తిస్తూ క్రిషన్ మోహన్, ఆయన ఉన్నత స్థాయికి చలించిపోయిన బ్రాహ్మణులు కూడా ఆయనను ఎంతో గౌరవిస్తారని పేర్కొన్నారు.

కర్ రహే హైన్ ఉస్ కి అజ్మత్ కే సబాబ్, / బ్రాహ్మణ్ భీ ఎహతేరామ్-ఎ-ముస్తఫా

 

Ø ప్యారే లాల్ రోనాక్ దేహ్లావి దేవుని దూత పట్ల తనకున్న భక్తిని మరియు ప్రేమను వ్యక్తపరిచాడు, రోనాక్ దేహ్లావి ప్రవక్త యొక్క అమితమైన ప్రేమికుడని, ప్రవక్త ఉన్నతమైన ఉనికికి ముందు మొత్తం విశ్వం ఒక చిన్న కణం మాత్రమే అని చెప్పాడు:

ఆషిక్ హూన్ ఉస్ జనాబ్-ఎ-రిసాలత్ మాబ్ కా, / కౌనైన్ ఏక్ జర్రా హై జిస్ కి జనాబ్ కా

పై కవిత్వం ప్రవక్త సల్లల్లాహు అలైహివ సల్లం పట్ల ముస్లిమేతరుల గౌరవం అంతులేనిది మరియు ప్రగాఢమైనది, శతాబ్దాలు మరియు దేశాలలో విస్తరించి ఉంది.

 

మరికొందరు కవుల నుండి మరిన్ని జంటలు Couplets/ద్విపదలు :

Ø ఆనంద్ పండిట్ జగన్ నాథ్ ప్రసాద్:

మద్-ఎ-హుస్న్-ఎ-ముస్తఫా హై ఏక్ బహర్-ఏ-బీ-క్రాన్, / ఉస్ కే సాహిల్ తక్ కోయి షీరీన్-బయాన్ పహుంచా నహీ

(ముస్తఫా అందం యొక్క ప్రశంసలు అంతులేని సముద్రం; ప్రతిభావంతులైన నాలుక దాని దూరాన్ని చేరుకోదు).

Ø ఆజాద్ సోనిపాటి రాధా కిషన్:

ఉసి కే దామ్ సే దునియా మే ఉరుజ్-ఎ-అదామియత్ హై / ముహమ్మద్ ముష్టఫా సే ముజ్ కో భీ దిల్ సే అకిదత్ హై

 

Ø తమీజ్ లఖ్నవి గంగా సహాయ్:

హర్ దామ్ తసవ్వూర్-ఎ-షా-బాలా జనాబ్ హో, / ల్యాబ్ పె హమేషా జిక్ర్-ఎ-రిసాలత్ మాబ్ హో

(మహోన్నతమైన వ్యక్తి యొక్క దర్శనం నా దృష్టిని ఎప్పటికీ దయ చేస్తుంది మరియు నా పెదవులపై అతని (ప్రవక్త) ఆశీర్వాద ప్రస్తావన పగలు మరియు రాత్రి ఉంటుంది).

Ø డాక్టర్ ధర్మిందర్ నాథ్:

సాహెబ్-ఎ-దిల్ హై సనా-ఖ్వాన్-ఎ-రసూల్ / దిల్ హీ క్యా జో నా హో ఖుర్బాన్-ఎ-రసూల్

(ప్రవక్త సల్లల్లాహు అలైహివ సల్లం యొక్క ప్రశంసలతో హృదయాలు ప్రతిధ్వనించేవారే నిజమైన భక్తులు, ఎందుకంటే హృదయం పూర్తిగా ఆయనకు అంకితం చేస్తే తప్ప నిజమైన విలువ ఉండదు.)

 

Ø రాజ్ లైల్‌పురి ధనపత్ రాయ్ థాపర్:

ఆషిక్ నహీన్ హూన్ హుస్న్-ఎ-జహాన్ ఖరాబ్ కా, / షీదా హూన్ దిల్ సే మెయిన్ టు రిసాలత్ మాబ్ కా

 

Ø ఆషిక్ హోషియార్‌పురి మున్షీ రంజా:

తఖత్ కహాన్ బషర్ కి లిఖే షాన్-ఎ-ముస్తఫా , / మేరీ హజార్ జాన్ హో ఖుర్బాన్-ఎ-ముస్తఫా

ఆషిక్-ఎ-నబీ కే ఇష్క్ మేన్ జర్ కి తో బాత్ క్యా / మేరీ హజార్ జాన్ హో ఖుర్బాన్-ఎ-ముషఫా

(ప్రవక్త సల్లల్లాహు అలైహివ సల్లంను పూర్తిగా గౌరవించడానికి మానవ శక్తి సరిపోదు; ఆయన భక్తిలో వెయ్యి మంది ప్రాణాలను కూడా త్యాగం చేస్తారు, ఎందుకంటే ప్రవక్త సల్లల్లాహు అలైహివ సల్లం యొక్క ప్రేమలో భౌతిక సంపదకు ఎటువంటి ప్రాముఖ్యత లేదు).

 

ముహమ్మద్ ప్రవక్త (స) పట్ల ముస్లిమేతరులు చారిత్రాత్మకంగా చూపిన గౌరవాన్ని గుర్తుంచుకోవడం విలువైనది. ముస్లిమేతర నాత్ కవులు లోతైన భక్తి మరియు వాక్చాతుర్యాన్ని వ్యక్తం చేశారు, ప్రవక్త (స) పట్ల ప్రేమ విశ్వాసం మరియు కులాన్ని మించిందని చూపించారు.

 

సాధు టి.ఎల్. వాస్వానీ తన పుస్తకం ది ప్రొఫెట్ ఆఫ్ అరేబియాలో “హిందువు ఇస్లామిక్ సంస్కృతి మరియు నాగరికత యొక్క లోతైన విలువలను అభినందించాలి.” అని అన్నారు.

 

 

No comments:

Post a Comment