గుజరాతీ ముస్లింలు Gujarati Muslims

 

 

గుజరాత్ / ఉగాండా / న్యూయార్క్, USA :

 

మొఘల్ ఓడరేవుల నుండి డచ్ యుద్ధాల వరకు, బొంబాయి వ్యాపార రాజవంశాల వరకు, గుజరాతీ ముస్లింలు ఒకప్పుడు హిందూ మహాసముద్ర వ్యాపార ప్రపంచాన్ని శాసించినారు. గుజరాతీ ముస్లింల వారసులలో ఒకరైన  జోహ్రాన్ మమ్దానీ నేడు న్యూయార్క్‌ నగర మేయర్ గా ఎన్నికైనారు.

చారిత్రాత్మకంగా, గుజరాతీ ముస్లిం సమాజాలు హిందూ మహాసముద్ర వాణిజ్యంలో ఆధిపత్యం చెలాయించారు, యూరోపియన్ శక్తులను సవాలు చేశారు మరియు విభిన్న వ్యాపార సంబంధాలను పెంపొందించారు. ఖోజాలు వంటి సమూహాలు "కార్పొరేట్ ఇస్లాం" (జమాత్‌లు) స్వీకరించాయి, ప్రపంచవ్యాప్తంగా శక్తివంతమైన ఆర్థిక శక్తులుగా మారాయి.

గుజరాతీ ముస్లిం సమాజాలు ఒకప్పుడు ఇండోనేషియాలో ఆధిపత్యం కోసం డచ్‌వాళ్ళను సవాలు చేశారు; జపాన్ నుండి అరేబియా వరకు పాఠశాలలు, ఆసుపత్రులు మరియు ప్రింటింగ్ ప్రెస్‌లలో డబ్బును కుమ్మరించారు; మరియు బ్రిటిష్ సామ్రాజ్యం ఆఫ్రికాపై తన పట్టును బలోపేతం చేసుకోవడానికి సహాయపడినారు..

చరిత్రకారిణి రూబీ మలోని తన 'ఆగ్నేయాసియాతో గుజరాత్ వాణిజ్యం (16వ మరియు 17వ శతాబ్దాలు)' అనే పత్రంలో, గుజరాత్‌లోని ఖంభత్ అనే గొప్ప నౌకాశ్రయాo"రెండు చేతులు విస్తరించింది - ఒకటి ఆడెన్ వైపు, మరొకటి మలక్కా వైపు" అని వర్ణించారు. ఆ సమయంలో గుజరాతీ ముస్లిం వ్యాపారులు మలక్కాలో  వాణిజ్యంలో ఆధిపత్యం చెలాయించారు, అహ్మదాబాద్‌లోని తయారీ సంస్థల నుండి ఆగ్నేయాసియా సుదూర ప్రాంతాలలో సుగంధ ద్రవ్యాల కోసం వ్యాపారం చేయడానికి చౌకైన బ్లాక్-ప్రింట్ వస్త్రాలను రవాణా చేశారు.

చరిత్రకారుడు జావైద్ అక్తర్ తన 'ది కల్చర్ ఆఫ్ మర్కంటైల్ కమ్యూనిటీస్ ఇన్ మొఘల్ టైమ్స్' అనే పత్రంలో భారతదేశ పశ్చిమ తీరంలో అత్యంత ఆకర్షణీయమైన ఓడరేవు అయిన సూరత్‌లో అర్మేనియన్ వ్యాపారులు, పార్సీలు మరియు ముస్లింలతో వ్యాపారంలో ఉన్నారు; హిందూ భాటియాలు, సముద్రం దాటడం నిషేధించబడినప్పటికీ, ముస్లింలతో కలిసి సరుకు మరియు ఓడలను కలిగి ఉన్నారు. 1669లో సూరత్‌లోని దాదాపు 8,000 మంది వ్యాపారులు  వారి హక్కుల ఉల్లంఘనకు నిరసనగా భరూచ్‌కు వలస వచ్చారు.

గుజరాతీ ముస్లింలు ఆగ్నేయాసియాలో తమ వాణిజ్య ఆధిపత్యానికి యూరోపియన్లను ముప్పుగా త్వరగా గుర్తించారు. డచ్ ఆంక్షలను తీవ్రంగా ధిక్కరించి టిన్ కొనుగోలు చేసిన వ్యాపారి హాజీ జాహిద్ బేగ్ కు చెందిన ఓడలను జోహోర్ సుల్తానేట్ స్వాగతించింది. డచ్ వారు ఇండోనేషియాలో ఎక్కువ భాగాన్ని బలవంతంగా వలసరాజ్యం చేసినప్పుడు మాత్రమే గుజరాతీ ముస్లింలు మలక్కాలో తమ పట్టును కోల్పోయారు..

18వ శతాబ్దంలో మొఘల్ సామ్రాజ్యం పతనం  ప్రారంభించడంతో, సూరత్, బొంబాయిలోని కొత్త ఓడరేవు నుండి పోటీని ఎదుర్కొంది.

చిన్న వ్యాపారులుగా ఉన్న మూడు గుజరాతీ ముస్లిం సమాజాలు - బోహ్రాలు, మెమోన్లు మరియు ఖోజాలు - మారుతున్న రాజకీయ దృశ్యం నుండి ప్రయోజనం పొందేందుకు ఆదర్శంగా నిలిచారు.

బోహ్రాలు, మెమోన్లు మరియు ఖోజాలు "ఉజ్జయిని వరకు తూర్పున, కరాచీ వరకు పశ్చిమాన, పూనా వరకు దక్షిణాన మరియు ఉదయపూర్ వరకు విస్తరించారు... వారు  గ్రేట్ బ్రిటన్ మరియు ఐర్లాండ్ కంటే పెద్ద ప్రాంతంలో నివసించారు, వారి ఉమ్మడి మాతృ భాష [గుజరాతీ] మధ్య మరియు పశ్చిమ భారతదేశంలో ప్రధాన వ్యాపార భాషగా పనిచేస్తున్నది."

బోహ్రాలు, మెమోన్లు మరియు ఖోజాలు అందరూ 15వ శతాబ్దంలో ఇస్లాం మతంలోకి మారారు, కానీ వారి సామాజిక మరియు సాంస్కృతిక పద్ధతులు చాలా వైవిధ్యంగా ఉన్నాయి. ఉప సమూహాలు వివిధ సున్నీ మరియు షియా వర్గాలతో అనుబంధంగా ఉన్నాయి; కొందరు ఇస్మాయిలీలు మరియు అగా ఖాన్‌లను గౌరవించారు, మరికొందరు సూఫీ సాధువులను ఆరాధించారు.

గుజరాతీ ముస్లిం జమాత్‌లు 19వ శతాబ్దపు చివరి మరియు 20వ శతాబ్దపు ప్రారంభంలో అత్యంత శక్తివంతమైన భారతీయ ఆర్థిక శక్తులలో ఒకరిగా  ఉద్భవించాయి. గుజరాతీ ముస్లింలు, మరాఠాలు మరియు బ్రిటిష్ వారితో చర్చలు జరిపారు, నల్లమందు యుద్ధాల నుండి ప్రయోజనం పొందారు మరియు త్వరలోనే ముఖ్యంగా బొంబాయిలో అన్ని రకాల వాణిజ్య వస్తువులను తయారు చేయడానికి మారారు.

1840లలో, గుజరాతీ ముస్లింలు గుజరాతీలో ముద్రిత గ్రంథాలను - చైనా వంటి కొత్త మార్కెట్ల కోసం ప్రయాణ కథనాలు మరియు సాంస్కృతిక ప్రైమర్‌లను కూడా ప్రారంభించారు. వారి పెరుగుతున్న సంపద సిధ్‌పూర్‌లోని అద్భుతమైన భవనాలకు కూడా నిధులు సమకూర్చింది.

తూర్పు ఆఫ్రికాలో బ్రిటిష్ రాజ్ యొక్క ఆర్థిక మౌలిక సదుపాయాలను నిర్మించినది గుజరాతీలు. ఇస్మాయిలీ ఖోజాలు గౌరవించే అగా ఖాన్, విభజనకు ముందు ఇరాన్ నుండి బొంబాయికి తన స్థానాన్ని మార్చుకున్నాడు.

వలసవాద భారతదేశంలో మొట్టమొదటి ముస్లిం బారోనెట్ ఖోజా మరియు మొదటి ముస్లిం ఐసిఎస్ అధికారి సులైమానీ బోహ్రా.  బద్రుద్దీన్ త్యాబ్జీ మరియు రహీంతూలా సయానీ కాంగ్రెస్ పార్టీకి మొదటి ఇద్దరు ముస్లిం అధ్యక్షులు. సర్ ఆదంజీ పీర్‌భోయ్ కరాచీలో ముస్లిం లీగ్ యొక్క మొదటి సమావేశానికి అధ్యక్షత వహించారు.