బహదూర్ షా జాఫర్ Bahadur Shah Zafar 24 October 1775-7 November 1862 (aged 87)

చరిత్రలో బహదూర్ షా జాఫర్ అని పిలువబడే బహదూర్ షా II 1837 నుండి 1857 వరకు అధికారంలో ఉన్న చివరి మొఘల్ చక్రవర్తి. బహదూర్ షా జాఫర్ లేదా బహదూర్ షా II (మీర్జా అబూ జాఫర్ సిరాజ్-ఉద్-దిన్ ముహమ్మద్) గా 1775 అక్టోబర్ 24 న జన్మించాడు మరియు అక్బర్ షా II కుమారుడు. డిల్లి సింహాసనం అధిరోహించినప్పుడు ఆయన వయసు అరవై దాటింది మరియు  మొఘల్ పాలనలో ఉన్న ప్రాంతం గణనీయంగా తగ్గింది, ఆయనను డిల్లి  రాజు' అని మాత్రమే పిలుస్తారు.

బహదూర్ షా జాఫర్ ఉర్దూ భాషా పారంగతుడు. జాఫర్ అతని కవితా కలం పేరు. అతని ఆస్థానం అప్పటి గొప్ప ఉర్దూ కవుల నివాసంగా ఉంది అతను చాలా మంచి ఉర్దూ కవి, కాలిగ్రాఫర్ మరియు అతని ఏకైక ఆసక్తి కవిత్వం. జాఫర్ అందమైన గజల్స్ రాశాడు ఇతని ప్రథమ గురువు 'ఇబ్రాహీం జౌఖ్'. ఇతని ఆస్థానంలోని  ప్రముఖ కవులు ఇబ్రాహీం జౌఖ్, మిర్జా గాలిబ్, డాగ్ మరియు  ముమిన్. 

బహదూర్‌షా జఫర్ ఒక సూఫీ. " ఢిల్లీ ఉర్దూ అక్బార్ " వార్తాపత్రిక ఆయనను ఆకాలానికి చెందిన ముఖ్యమైన సూఫీ సన్యాసులలో ఒకరని వర్ణించింది. జాఫర్ హిందూయిజం, ఇస్లాం మతసారం ఒకటేనని అభిప్రాయపడ్డాడు.  ఇది హిందూ- ముస్లిం మిశ్రిత సంస్కృతికి నాంది అయింది.

బహదూర్ షా అధికారం కేవలం డిల్లి నగరానికి (షాజహానాబాద్) మాత్రమే పరిమితం చేయబడింది. బహదూర్ షాకు రాజ్యవ్యవహారాల /స్టేట్‌క్రాఫ్ట్ పట్ల ఆసక్తి లేదు లేదా "సామ్రాజ్య ఆశయం" లేదు.1857 తిరుగుబాటులో ఆయన పాల్గొన్నారు.

1857 తిరుగుబాటులో షాకు ప్రధాన పాత్ర ఉంది. తిరుగుబాటుదారులు ఢిల్లీ చేరినప్పుడు తిరుగుబాటు సైన్యం సాధించిన భూభాగానికి అధీనునిగా, చక్రవర్తిగా బహదూర్ షా జఫర్ని ఉంచారు. అయితే చాలామంది చరిత్రకారులు బహదూర్ షా జఫర్ తన ఇష్టపూర్వకంగా కాక, తిరుగుబాటు నాయకుల చేతిలో ఒక కీలుబొమ్మ రాజుగా ఉన్నారని పేర్కొన్నారు. మరికొందరు చరిత్రకారుల దృష్టిలో మాత్రం ఆయన తిరుగుబాటు నాయకుల్లో ఒకరు మరియు ఒక ప్రధాన ఏకీకృత శక్తిగా పరిగణించబడినాడు భారతపోరాట వీరుల్లో ఒకనిగా గుర్తింపు పొందారు

బహదూర్ షా జాఫర్  పాలనలో అత్యంత ముఖ్యమైన సంఘటన 1857 నాటి తిరుగుబాటు. భారతదేశ ప్రజలు తమ దేశాన్ని విదేశీ ఆక్రమణ నుంచి  విముక్తి కల్పించడానికి గట్టి ప్రయత్నం చేశారు. మీరట్ నుండి తిరుగుబాటు పుట్టుకొచ్చింది తిరుగుబాటు వ్యాప్తి చెందడంతో అనేక  సిపాయి రెజిమెంట్లు డిల్లి  లోని మొఘల్ కోర్టుకు చేరుకున్నాయి.జాఫర్ యొక్క తటస్థ అభిప్రాయాల కారణంగా, చాలా మంది భారతీయ రాజులు మరియు రెజిమెంట్లు అతన్ని భారత చక్రవర్తిగా ప్రకటించారు మరియు తమ విధేయతను కూడా ప్రకటించారు

చక్రవర్తి తన కుమారుడు మీర్జా మొఘల్‌ను సాయుధ దళాల కమాండర్ ఇన్ చీఫ్‌గా నామినేట్ చేశాడు. చివరికి తిరుగుబాటును బ్రిటిష్ వారు అణచివేశారు. బహదూర్ షా జాఫర్ హుమాయున్ సమాధిలో ఆశ్రయం పొందాడు, మేజర్ విలియం హడ్సన్ 1857 సెప్టెంబర్ 19 న, హుమాయున్ సమాధి నుండి చక్రవర్తిని, అతని భార్యలు మరియు యువరాజులతో పాటు అరెస్టు చేసాడు. మరుసటి రోజు అతని కుమారులు మీర్జా మొఘల్, మీర్జా ఖిజ్జర్ సుల్తాన్ మరియు మనవడు మీర్జా అబూబకర్లను ఉరితీశారు

బహదూర్ షా జాఫర్ పై విచారణ 1858 జనవరి 27 న ఉదయం 11 గంటలకు ప్రారంభమైంది. 9 మార్చి 1858 న, చక్రవర్తి బ్రిటిష్ కోర్టు అన్ని ఆరోపణలకు దోషిగా తెల్చినది.బహదూర్ షా జాఫర్‌ను అతని కుటుంబంలో కొంతమందితో కలిసి బర్మాలోని యాంగోన్‌కు  బహిష్కరించారు అక్కడ జాఫర్ 1862 లో 87 సంవత్సరాల వయస్సులో మరణించాడు.  భారతదేశంలో మొఘల్ పాలన ముగిసింది.

బహదూర్ షా జాఫర్ కథ అతని భార్య జీనత్ మహల్ యొక్క వివరణ లేకుండా అసంపూర్ణంగా ఉంతుంది.. జాఫర్ 1840 లో జీనత్ మహల్ ను వివాహం చేసుకున్నాడు, ఆమె చక్రవర్తిపై చాలా ప్రభావం చూపింది మరియు ఆమె భారతదేశ వాస్తవ పాలకురాలు అయింది.  మొదటి భారత స్వాతంత్ర యుద్ధం 1857 ముగిసిన తరువాత  ఆమె తన కొడుకుతో పాటు రంగూన్‌కు బహిష్కరించబడింది, అక్కడ ఆమె 1886 లో మరణించింది.

మరణం

బర్మాలోని రంగూన్‌ లో చివరి మొఘల్ చక్రవర్తి జాఫర్ 87 సంవత్సరాల వయస్సులో 1862 నవంబరు 7 శుక్రవారం ఉదయం 5 గంటలకు మరణించాడు.అదేరోజు సాయంకాలం 4 గంటలకు జాఫర్ భౌతికకాయం సమాధి చేయబడింది.