ఇబ్న్ అల్-షాతిర్1304–1375 Ibn Al-Shatir 1304–1375

 

 ఇబ్న్ అల్-షాతిర్ 14 ^వ శతాబ్దపు అత్యంత విశిష్ట ముస్లిం ఖగోళ శాస్త్రవేత్త. ఇబ్న్ అల్-షాతిర్ లేదా ఇబ్న్ అష్-షాతిర్ (అరబిక్: ابن الشاطر; 1304–1375) ఒక సిరియన్ అరబ్ ఖగోళ శాస్త్రవేత్త, గణిత శాస్త్రవేత్త మరియు ఇంజనీర్. ఇబ్న్ అల్-షాతిర్, కైరో మరియు అలెగ్జాండ్రియాలో ఖగోళ శాస్త్రాన్ని అధ్యయనం చేసాడు.  ఆతరువాత ఇబ్న్ అల్-షాతిర్ డమాస్కస్‌లోని ఉమయ్యద్ మసీదులో మువాక్కిత్ (موقت, టైమ్ కీపర్) గా పనిచేశాడు మరియు 1371/72లోమస్జిద్  మినార్ కోసం సూర్య గడియారాన్నిsundial నిర్మించాడు ఇబ్న్ అల్-షాతిర్ అనేక రకాల ఖగోళ పరికరాలను రూపొందించాడు. అనేక ఖగోళ పరిశీలనలు మరియు గణనలను చేశాడు

ఇబ్న్ అల్-షాతిర్ యొక్క అత్యంత ముఖ్యమైన ఖగోళ గ్రంథం “కితాబ్ నిహాయత్ అల్-సుల్ ఫి తషిహ్ అల్-ఉసుల్ kitab nihayat al-sul fi tashih al-usul  సూత్రాలను సరిదిద్దడానికి సంబంధించిన తుది అన్వేషణ The Final Quest Concerning the Rectification of Principles"). అందులో ఇబ్న్ అల్-షాతిర్ సూర్యుడు, చంద్రుడు మరియు గ్రహాల యొక్క టోలెమిక్ నమూనాలను సంస్కరించాడు. ఇబ్న్ అల్-షాతిర్ నమూనా ఉర్డి లెమ్మా Urdi lemma ను పోలి నికోలస్ కోపర్నికస్16వ శతాబ్దంలో  చేసిన దానికి గణితశాస్త్రపరంగా ఒకేలా కానీ (సంభావితంగా చాలా భిన్నమైనది) ఒక అదనపు ఎపిసైకిల్ (టుసి-జంట the Tusi-couple)ని ప్రవేశపెట్టడం ద్వారా సమానమైన అవసరాన్ని తొలగించింది eliminated the need for an equant ..

ఇబ్న్ అల్-షాతిర్ తన అనుభావిక పరిశీలనలతో మరింత స్థిరంగా ఉండే నమూనాను రూపొందించడం గురించి ఆలోచించినాడు.. ఉదాహరణకు, పరిశీలనా ఖచ్చితత్వం పట్ల ఇబ్న్ అల్-షాతిర్ ఆసక్తి టోలెమిక్ సోలార్ మోడల్‌లోని ఎపిసైకిల్‌ను మరియు టోలెమిక్ చంద్ర నమూనాలోని అన్ని అసాధారణతలు, ఎపిసైకిల్స్ మరియు సమానమైన వాటిని తొలగించడానికి దారితీసింది. ఇబ్న్ అల్-షాతిర్ నమూనా మునుపటి మోడల్ కంటే అనుభావిక పరిశీలనలతో మెరుగైనదిగా  ఉంది మరియు అనుభావిక empirical పరీక్షను అనుమతించిన మొదటిది కూడా.

1371లో ఇబ్న్ అల్-షాతిర్ సంవత్సరం పొడవునా సమాన సమయ నిడివి గల గంటలను ఉపయోగించాలనే ఆలోచన చేసాడు. ఇబ్న్ అల్-షాతిర్ "షండుక్ అల్-యవాకిత్" (రత్నాల పెట్టె) అని పిలిచే సమయపాలన పరికరాన్ని కూడా కనుగొన్నాడు, ఇది సార్వత్రిక సన్డియల్ మరియు అయస్కాంత దిక్సూచి రెండింటినీ కలిగి ఉంటుంది. ప్రార్థనల సమయాలను కనుగొనే ఉద్దేశ్యంతో ఇబ్న్ అల్-షాతిర్ దానిని కనుగొన్నాడు.  ఇబ్న్ అల్-షాతిర్ కనిపెట్టిన ఇతర ముఖ్యమైన సాధనాలలో రివర్స్డ్ ఆస్ట్రోలాబ్ మరియు ఆస్ట్రోలాబిక్ క్లాక్ ఉన్నాయి. 

ఖగోళ పరికరాల రూపకల్పనలో ఇబ్న్ అల్-షాతిర్ గణనీయమైన అభివృద్ధిని సాధించాడు. ఖగోళ శాస్త్రానికి ఇబ్న్ అల్-షాతిర్ అతిపెద్ద సహకారం ఇబ్న్ అల్-షాతిర్ గ్రహ సిద్ధాంతం. ఇస్లామిక్ ఖగోళ శాస్త్రంలో ఇబ్న్ అల్-షాతిర్ ప్రభావం విస్తృతంగా ఉంది 

ఇబ్న్ అల్-షాతిర్ కృషి ఖగోళ శాస్త్రంలో ఒక మలుపు తెచ్చింది మరియు దీనిని "పునరుజ్జీవనోద్యమానికి ముందు శాస్త్రీయ విప్లవం"గా పరిగణించవచ్చు. కోపర్నికస్ సిరియన్ ఖగోళ శాస్త్రవేత్త ఇబ్న్ అల్-షాతిర్‌పై ఆధారపడ్డాడు అని చెప్పవచ్చు"గ్రిఫిత్ విశ్వవిద్యాలయం." ఇబ్న్ అల్-షాతిర్ పేర పీహెచ్‌డీ స్కాలర్‌షిప్ ప్రకటించింది.