జాతీయ కవి ఇక్బాల్ యొక్క “సారే జహాన్ సే అచ్ఛా” వెనుక ఉన్న వ్యక్తి లాలా హర్దయాల్. Lala Hardayal was the man behind Iqbal's “Sare Jahan se Achcha”

 

భారతదేశంలో ఇప్పటివరకు వ్రాయబడిన అత్యంత ప్రజాదరణ పొందిన దేశభక్తి గీతం "సారే జహాన్ అచ్చా హిందూస్తాన్ హమారా"ను ఎన్నడూ పాడని భారతీయుడిని మీరు కనుగొనగలరా? ఈ కవితను ప్రఖ్యాత ఉర్దూ కవి ముహమ్మద్ ఇక్బాల్ రచించారని అందరికీ తెలిసిందే. అయితే ఇక్బాల్ అలా రాయడానికి కారణం చాలా మందికి తెలియదు. లాలా హర్దయాల్ నుండి ఇక్బాల్ ప్రేరణ పొందారని చెప్పవచ్చు.

1904లో, ముహమ్మద్ ఇక్బాల్ లాహోర్‌లోని ప్రభుత్వ కళాశాలలో బోధిస్తున్నారు, అక్కడ హర్దయాల్ M.A. చదువుతున్నారు.  లాహోర్‌లో యంగ్ మెన్స్ క్రిస్టియన్ అసోసియేషన్ (YMCA) అనే యూత్ క్లబ్‌ కలదు. యంగ్ మెన్స్ క్రిస్టియన్ అసోసియేషన్ (YMCA) లో 20 ఏళ్ల హర్దయాల్ కూడా సభ్యుడు. భారతీయులు యూరోపియన్ నేతృత్వంలోని YMCA నుండి విడిగా క్లబ్‌ను కలిగి ఉండాలని హర్దయాల్ త్వరలోనే గ్రహించాడు. భారతీయ విద్యార్థుల్లో దేశభక్తిని పెంపొందించేందుకు హర్దయాల్ యంగ్ మెన్స్ ఇండియన్ అసోసియేషన్ (YMIA)ని ఏర్పాటు చేశారు.

హర్దయాల్, ఇక్బాల్ కంటే 7 సంవత్సరాలు చిన్నవాడు మరియు ఇద్దరూ మంచి స్నేహితులు. ఆ సమయంలో ఇక్బాల్ ఉర్దూ కవిగా పేరు తెచ్చుకోలేదు. YMIA ప్రారంభ సమావేశానికి అధ్యక్షత వహించాలని హర్దయాల్ ఇక్బాల్‌ను ఆహ్వానించారు. ఇక్బాల్‌ను ఆహ్వానించినప్పుడు తన ప్రసంగాన్ని సిద్ధం చేయడానికి ఇక్బాల్‌కి కొన్ని గంటల సమయం ఉంది. ఇక్బాల్‌ ఆత్రుతగా మరియు ఉద్వేగంగా ఉన్నాడు.

సయ్యద్ జాఫర్ హష్మీ YMIA సమావేశానికి హాజరైన నూర్ ఎలాహి యొక్క కధనంను ఇలా రాశారు. “హర్దయాల్ YMIA క్లబ్ ప్రారంభ సమావేశాన్ని ఏర్పాటు చేసినప్పుడు, హర్దయాల్ ఇక్బాల్‌ను కార్యక్రమానికి అధ్యక్షత వహించమని ఆహ్వానం పంపాడు. మధ్యాహ్నం 3 గంటలకు సమావేశం జరగాల్సి ఉంది. కానీ అది నిజానికి సాయంత్రం 6 గంటలకు ప్రారంభమైంది. సమావేశం ప్రారంభమైనప్పుడు, ఇక్బాల్ తన అధ్యక్ష ప్రసంగానికి బదులుగా తన జాతీయ గీతం సారే జహాన్ సే అచ్ఛా హిందుస్థాన్ హమారాను పఠించారు. ప్రేక్షకులు మంత్రముగ్ధులయ్యారు.”

 “సారే జహాన్ సే అచ్ఛా” కవిత తరువాత ఉర్దూ వారపత్రిక ఇత్తిహాద్‌లో ప్రచురించబడింది.

“ఒక క్లబ్ (YMIA) స్థాపించబడింది, దీని యొక్క ముఖ్యమైన పని భారతదేశంలోని అన్ని వర్గాల మధ్య సామరస్యాన్ని పెంపొందించడం, తద్వారా వారందరూ దేశ సంక్షేమం మరియు అభివృద్ధి వైపు ఏకగ్రీవంగా ఆకర్షితులవుతారు.. ఈ ఫంక్షన్‌లో, పంజాబ్‌కు చెందిన ప్రసిద్ధ మరియు మృదు మనస్తత్వం గల కవి షేక్ ముహమ్మద్ ఇక్బాల్ ఒక చిన్న మరియు ఉద్వేగభరితమైన కవితను చదివారు, ఇది ప్రేక్షకుల హృదయాలను గెలుచుకుంది మరియు అందరి అభ్యర్థనపై, ఇది ఫంక్షన్ ప్రారంభంలో మరియు ముగింపులో కూడా చదవబడింది. ఈ కవిత ఐక్యతా సాధనలో విజయం సాధించినందున, మా పాత మిత్రుడు మరియు మౌల్వీ ముహమ్మద్ ఇక్బాల్‌కు కృతజ్ఞతలు తెలుపుతూ ‘ఇత్తెహాద్’లో ప్రచురిస్తున్నాం...”

మరుసటి సంవత్సరం, 1905లో, హర్దయాల్ మరియు ఇక్బాల్ ఇద్దరూ భారతదేశం నుండి యూరప్ వెళ్ళారు. ఇక్బాల్ మూడు సంవత్సరాల తర్వాత తిరిగి వచ్చాడు మరియు ముస్లిం లీగ్‌కు సైద్ధాంతిక వ్యక్తిగా ఉర్దూ కవిగా స్థిరపడ్డాడు మరియు హర్దయాల్ జాతీయవాద విప్లవకారుడు అయ్యాడు.

బ్రిటీష్ వ్యతిరేక కార్యకలాపాలకు సంబంధించి అనేక ఇంటెలిజెన్స్ నివేదికలు ఉన్నప్పటికీ, హర్దయాల్ కు ఇంగ్లాండ్‌లో చదువుకోవడానికి స్కాలర్‌షిప్ మంజూరు చేయబడింది. ఇంగ్లండ్‌లో, హర్దయాల్ ఇండియా హౌస్ సబ్యుడు శ్యామ్‌జీ కృష్ణ వర్మతో అనుబంధం పెంచుకున్నాడు. ఆచార్య మొదలైన విప్లవకారులతో కలిసి పనిచేశాడు. తరువాత, హర్దయాల్ USA వెళ్లి గదర్ ఉద్యమం స్థాపనలో ముఖ్యమైన పాత్ర పోషించాడు.