భారతదేశ స్వాతంత్ర్య పోరాటానికి ముస్లింల సహకారం Contribution of Muslims to India’s Freedom Struggle

 

భారతదేశ స్వాతంత్ర్య చరిత్ర ముస్లింల రక్తంతో వ్రాయబడినది. చారిత్రక సూచనల ప్రకారం, భారతదేశ స్వాతంత్ర్యం కోసం బ్రిటిష్ వారికి వ్యతిరేకంగా నిలబడి, పోరాడిన మరియు  ఆత్మత్యాగం చేసిన వారిలో 65% మంది ముస్లిం స్వాతంత్ర్య సమరయోధులు.

అన్ని మతాలు మరియు కులాలకు చెందిన ప్రజలు పెద్ద సంఖ్యలో స్వాతంత్ర్య పోరాటంలో నిస్సందేహంగా పాల్గొన్నారు. అనేకమందికి, భారతదేశ స్వాతంత్య్రానికి దోహదపడిన మరియు తమ జీవితాలతో సహా అన్నింటినీ త్యాగం చేసిన అనేక మంది ముస్లిం ప్రముఖుల పోరాటాలు చాలా తక్కువగా తెలుసు.

బ్రిటీష్ వారిని ఎదిరించడంలో ముస్లింలు ముందంజలో ఉన్నారు మరియు వారికి వ్యతిరేకంగా పోరాడుతున్నప్పుడు ఇతర వర్గాల ప్రజలతో భుజం భుజం కలిపి నిలిచారు. స్వాతంత్ర్యం పొందడం అంత సులభం కాదు, మనం ఇప్పుడు అనుభవిస్తున్న స్వేచ్ఛను పొందేందుకు మన పూర్వీకులు ఎన్నో పోరాటాలు మరియు కష్టాలను ఎదుర్కోవలసి వచ్చింది.

Ø బ్రిటీష్‌ను వ్యతిరేకించడానికి మొదటి పిలుపు:

1750వ దశకంలో, నవాబ్ సిరాజ్-ఉద్-దౌలా బ్రిటీష్‌కు వ్యతిరేకంగా నిలబడిన మొట్టమొదటి భారతీయ పాలకుడు. నవాబ్ సిరాజ్-ఉద్-దౌలా మీర్ జాఫర్ (నవాబు సైన్యాధ్యక్షుడు) ద్రోహం కారణంగా 1757లో ప్లాసీ యుద్ధంలో ఓడిపోయాడు. దీనితో, సిరాజ్-ఉద్-దౌలా పాలన భారతదేశంలో చివరి స్వతంత్ర పాలనకు ముగింపు పలికింది మరియు తరువాతి రెండు వందల సంవత్సరాల పాటు నిరాటంకంగా ఉన్న ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ పాలనకు నాంది పలికింది.

Ø ముస్లిం పాలకుల తొలి స్వాతంత్య్ర పోరాటం:

1780 మరియు 90లలో మైసూర్ పాలకులు హైదర్ అలీ మరియు అతని కుమారుడు టిప్పు సుల్తాన్ బ్రిటిష్ వారికి వ్యతిరేకంగా మొదటి స్వాతంత్ర్య పోరాటం ప్రారంభించారు. బ్రిటిష్ ఆక్రమణదారులకు వ్యతిరేకంగా హైదర్ అలీ మరియు అతని కుమారుడు టిప్పు సుల్తాన్ మొదటి ఇనుప-కేస్డ్ రాకెట్లు మరియు ఫిరంగులను సమర్థవంతంగా ఉపయోగించారు.

టిప్పు సుల్తాన్ ఈస్టిండియా కంపెనీకి వ్యతిరేకంగా భీకర మరియు ధైర్య పోరాటానికి భారతదేశపు మొదటి స్వాతంత్ర్య సమరయోధులలో ఒకరిగా పరిగణించబడ్డాడు. టిప్పు సుల్తాన్ దక్షిణ భారతదేశంలో బ్రిటిష్ వారి విజయాన్ని ప్రతిఘటించాడు. టిప్పు సుల్తాన్ బ్రిటీష్ వారిని దేశం నుండి తరిమికొట్టడానికి నాలుగు యుద్ధాలు చేసిన ఏకైక భారతీయ పాలకుడు.

Ø భారతదేశ స్వాతంత్ర్య పోరాటంలో పాల్గొన్న ముస్లిం పాలకురాలు:

బేగం హజ్రత్ మహల్, భారతదేశ స్వాతంత్ర్య యుద్ధంలో చాలా ముఖ్యమైన పాత్ర పోషించింది. బేగం హజ్రత్ మహల్ 1857లో బ్రిటిష్ ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీకి వ్యతిరేకంగా తిరుగుబాటుకు నాయకత్వం వహించింది. బేగం హజ్రత్ మహల్ బ్రిటిష్ సైన్యాధిపతి సర్ హెన్రీ లారెన్స్‌ను కాల్చి చంపింది మరియు 1857లో చిన్‌హాట్ వద్ద జరిగిన నిశ్చయాత్మక యుద్ధంలో బ్రిటిష్ సైన్యాన్ని ఓడించింది.

1857లో జరిగిన గొప్ప తిరుగుబాటులో దాదాపు 225 మంది ముస్లిం మహిళలు తిరుగుబాటులో తమ ప్రాణాలను అర్పించారు. దేశ స్వాతంత్య్రం కోసం నినదించి, రక్తాన్ని చిందించి, ప్రాణాలర్పించిన ముస్లిం మహిళా స్వాతంత్య్ర సమరయోధులను ఇప్పుడు మరిచిపోయారు.

Ø భారతదేశ స్వాతంత్ర్య పోరాటంలో పాల్గొన్న ముస్లిం మహిళలు:

చాలా మంది స్వాతంత్ర్య సమరయోధులు దేశానికి పేరులేని సేవ చేసారు అబాది బానో బేగం (బి అమ్మ). అబయ ధరించి రాజకీయ ర్యాలీలో ప్రసంగించిన మొదటి మహిళ బి అమ్మ. అబాది బానో బేగం జాతీయ స్వాతంత్ర్య పోరాటాలు, ఖిలాఫత్ ఉద్యమంలో పాల్గొని హిందూ-ముస్లిం ఐక్యతను ప్రచారం చేసింది. మహాత్మా గాంధీ సలహాను అనుసరించి, బి అమ్మ. స్వాతంత్య్ర ఉద్యమంలో, స్వదేశీ ఉద్యమాలలో పాల్గొనేలా మహిళలను ప్రోత్సహించడంలో కీలక పాత్ర పోషించింది.

బీ అమ్మ, అలీ బ్రదర్స్ అని ప్రసిద్ది చెందిన  ముహమ్మద్ అలీ జౌహర్ మరియు షౌకత్ అలీల తల్లి, , బీ అమ్మ, చిన్నతనంలో తన భర్త మరణించిన తర్వాత పిల్లలను స్వంతంగా పెంచింది.

ముహమ్మద్ అలీ జౌహర్ భార్య మరియు బి అమ్మ యొక్క కోడలు, అమ్జాది బేగం, మరొక ముస్లిం మహిళా స్వాతంత్ర్య సమరయోధురాలు. మహాత్మా గాంధీ అమ్జాది బేగం పై 'ఎ బ్రేవ్ వుమన్' అనే శీర్షికతో ఒక కథనాన్ని అంకితం చేశారు, గాంధీజీ అమ్జాది బేగం ను ధైర్యవంతుడి భార్య అని ప్రశంసించాడు.

45 సంవత్సరాల వయస్సులో, మరచిపోయిన మరో ముస్లిం మహిళ అస్ఘరీ బేగం 1857 తిరుగుబాటులో పాల్గొని ప్రస్తుత ఉత్తరప్రదేశ్‌లో బ్రిటిష్ పాలనను సవాలు చేసింది. అయితే, అస్ఘరీ బేగం ను 1858లో బ్రిటిష్ వారు బంధించి సజీవ దహనం చేశారు.

హబీబా అనే ముస్లిం మహిళ 1857లో ముజఫర్‌నగర్‌లో బ్రిటిష్ వారికి వ్యతిరేకంగా అనేక పోరాటాలు చేసింది. హబీబా 25 ఏళ్ల వయసులో 11 మంది మహిళా యోధులతో పాటు పట్టుబడి ఉరితీయబడింది.

Ø 1857 యొక్క గొప్ప తిరుగుబాటు:

1857 మహా తిరుగుబాటు సమయంలో, చివరి మొఘల్ చక్రవర్తి బహదూర్ షా జాఫర్ నాయకత్వంలో హిందువులు మరియు ముస్లింలు భారతదేశం నుండి బ్రిటిష్ వారిని తరిమికొట్టడానికి ప్రయత్నించారు. చాలా మంది హిందూ సిపాయిలు స్వాతంత్ర్య యుద్ధంలో తమకు నాయకత్వం వహించాలని  మొఘల్ చక్రవర్తి జాఫర్‌ను అభ్యర్థించారు. అనేక కారణాల వల్ల తిరుగుబాటు విఫలమైనప్పటికీ, బ్రిటిష్ వారిని ఎదిరించేందుకు ముస్లింలు ఎప్పుడూ ముందు వరుసలో నిలిచారు.

భారత మాజీ ప్రధాని రాజీవ్ గాంధీ బహదూర్ షా సమాధిని సందర్శించినప్పుడు సందర్శకుల పుస్తకంలో ఇలా వ్రాశారు: “మీకు (బహదూర్ షా) భారతదేశంలో భూమి లేకపోయినా, మీకు ఇక్కడ ఉంది; మీ పేరు సజీవంగా ఉంది... భారతదేశ ప్రథమ స్వాతంత్య్ర సంగ్రామానికి సంబంధించిన చిహ్నానికి మరియు ర్యాలీకి నేను నివాళులు అర్పిస్తున్నాను…”

ముస్లింలు భారతదేశానికి వచ్చి 800 సంవత్సరాలకు పైగా ఇక్కడ పాలించారు, అయితే వారు బ్రిటిష్, డచ్ మరియు ఫ్రెంచ్ వారు చేసినట్లుగా ఇక్కడ నుండి ఏమీ దొంగిలించలేదు. భారతీయ సాహిత్యం, వాస్తుశిల్పం, న్యాయవ్యవస్థ, రాజకీయ నిర్మాణం, ప్రభుత్వ యంత్రాంగం మరియు నిర్వహణ నిర్మాణంలో పుష్కలంగా జ్ఞానాన్ని తీసుకురావడం ద్వారా, వారు భారతదేశం ఏకీకృత మరియు నాగరిక దేశంగా అభివృద్ధి చెందడానికి సహాయపడ్డారు.

Ø 1857తిరుగుబాటు యొక్క లైట్ హౌస్ మౌలవీ అహమదుల్లా షా:

1857లో "మొదటి భారత స్వాతంత్ర్య పోరాట" నిర్వాహకుడు మరియు నాయకుడు మౌలవీ అహమదుల్లా షా అని మనలో ఎంతమందికి తెలుసు. అవధ్‌లో 'లైట్‌హౌస్ ఆఫ్ తిరుగుబాటు'గా పేరుగాంచిన మౌలవీ అహమదుల్లా షా జూన్ 5, 1858న బ్రిటీష్ ఏజెంట్ల చేతిలో మరణించే వరకు దాదాపు ఒక సంవత్సరం పాటు ఫైజాబాద్‌ను బ్రిటిష్ పాలన నుండి విడిపించాడు.

“మౌలవీ అహమదుల్లా షా ఫైజాబాద్ యొక్క మతపరమైన ఐక్యత మరియు గంగా-జమున సంస్కృతికి కూడా ప్రతిరూపం. 1857 తిరుగుబాటులో, కాన్పూర్‌కు చెందిన నానా సాహిబ్, అర్రాకు చెందిన కున్వర్ సింగ్ వంటి వారు మౌలవి అహ్మదుల్లా షాతో కలిసి పోరాడారు. పరిశోధకుడు మరియు చరిత్రకారుడు రామ్ శంకర్ త్రిపాఠి ప్రకారం, ప్రసిద్ధ చిన్హాట్ యుద్ధంలో మౌలవీ యొక్క 22వ పదాతిదళ రెజిమెంట్‌కు సుబేదార్ ఘమండి సింగ్ మరియు సుబేదార్ ఉమ్రావ్ సింగ్ నాయకత్వం వహించారు.

Ø 1857తిరుగుబాటులో ముస్లింలు ముఖ్యమైన పాత్ర వహించారు.  .

 నవాబులు, మైసూరు రాజు, చివరి మొఘల్ రాజు, యువరాజులు, భూస్వాములు, ఉలేమాలు, మేధావులు, ఉర్దూ జర్నలిస్టులు, సామాన్య ప్రజలతో సహా, ముస్లిం సమాజంలోని అందరూ భారతదేశ స్వాతంత్ర్యం కోసం గొప్ప త్యాగాలు చేశారు.

1857 తిరుగుబాటు తిరుగుబాటులో, వేలాది మంది ఉలేమాలు హతమయ్యారు మరియు ఢిల్లీ మొత్తం ముస్లింలను ఖాళీ చేయించారు, సయ్యద్ ఉబైదుర్ రెహమాన్ పుస్తకం బయోగ్రాఫికల్ ఎన్‌సైక్లోపీడియా ఆఫ్ ఇండియన్ ముస్లిం ఫ్రీడమ్ ఫైటర్స్ నుండి సారాంశాల ప్రకారం. వారు తమ ఇళ్లకు తిరిగి రావడానికి మరియు వారి ఆస్తులను తిరిగి పొందేందుకు కూడా అనుమతించలేదు.

Ø 1857 తిరుగుబాటు సమయంలో తన జీవితాన్ని త్యాగం చేసిన మొదటి జర్నలిస్ట్ మౌల్వీ ముహమ్మద్ బాకీర్:

1857లో జరిగిన తిరుగుబాటు తర్వాత ఉరితీయబడిన మొదటి జర్నలిస్టు మౌల్వీ ముహమ్మద్ బాకీర్, భారతీయ స్వాతంత్ర్య ఉద్యమకారుడు. ఉర్దూ వార్తాపత్రికల సంపాదకుడు, ఢిల్లీ ఉర్దూ అఖ్బర్ 1857 సెప్టెంబరు 16న జాతీయవాద కథనాలను వ్రాసినందుకు కాల్చి చంపబడినాడు..

భారతదేశానికి 1947 ఆగస్టు 15న స్వాతంత్య్రం వచ్చినప్పటికీ, స్వాతంత్ర్య పోరాటానికి పునాది 1857కి ముందే పడింది. భారత స్వాతంత్య్ర పోరాటానికి నాందిగా భావించే 1857 తిరుగుబాటు సమయం నుండి, ముస్లిం నాయకత్వం భారత స్వాతంత్ర్య పోరాటానికి నాయకత్వం వహిస్తుంది.

Ø ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీకి వ్యతిరేకంగా కుట్ర పన్నినందుకు ఉరి తీయబడిన మొదటి ముస్లిం షహీద్ అష్ఫాఖుల్లా ఖాన్:

27 సంవత్సరాల వయస్సులో, బ్రిటిష్ రాజ్‌కు వ్యతిరేకంగా కుట్ర చేసినందుకు ఉరి తీయబడిన మొదటి ముస్లిం షహీద్ అష్ఫాఖుల్లా ఖాన్. ఖాన్‌ను డిసెంబర్ 19, 1927న ఉరిటీయబడినాడు.. షహీద్ అష్ఫాఖుల్లా ఖాన్ దేశంపై ఉన్న ప్రేమ మరియు అచంచలమైన స్ఫూర్తి కారణంగా దేశ ప్రజలలో అమరవీరుడు మరియు లెజెండ్ అయ్యాడు.

Ø రేష్మీ రుమాల్ తెహ్రీక్ (ది సిల్క్ మూవ్‌మెంట్):

ముస్లింలు తిరుగుబాటులో నాయకత్వం వహించడమే కాకుండా, భారతదేశంలోని బ్రిటిష్ వలస పాలనను పడగొట్టడానికి అన్ని ఇతర ప్రయత్నాలలో కూడా ముందు వరుసలో నిలిచారు.

1857 తిరుగుబాటు తరువాత, ముస్లిం నాయకులు దేశవ్యాప్తంగా విద్యా సంస్థలను స్థాపించడం ద్వారా తమ ప్రతిఘటన వ్యూహాన్ని మార్చుకున్నారు. రేష్మీ రుమాల్ తెహ్రీక్ లేదా ది సిల్క్ లెటర్ మూవ్‌మెంట్ (1913-1920) అనేది బ్రిటీష్ సామ్రాజ్యాన్ని కూల్చివేయడానికి దేవబంది నాయకులు మౌలానా మహమూద్ హసన్ మరియు మౌలానా ఉబైదుల్లా సింధీల చొరవ.

బ్రిటిష్ ఇంటెలిజెన్స్ దాని గురించి తెలుసుకున్నప్పుడు, సిల్క్ లెటర్ మూవ్‌మెంట్ యొక్క వందలాది మంది సానుభూతిపరులు ఎటువంటి విచారణ లేకుండా అరెస్టు చేయబడి సంవత్సరాల తరబడి జైలులో ఉంచబడ్డారు. మౌలానా మహమూద్ హసన్‌తో సహా అగ్రనేతలు మరియు అతని అనుచరులలో అరడజను మంది విచారణ తర్వాత మాల్టాకు బహిష్కరించబడ్డారు..

Ø కాంగ్రెస్ జరిపిన పోరాటంలో ముస్లింల పాత్ర:

జస్టిస్ అబ్బాస్ త్యాబ్జీ, గుజరాత్ నుండి భారత స్వాతంత్ర్య సమరయోధుడు మరియు మహాత్మా గాంధీ సహచరుడు, భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ పార్టీకి మొదటి ముస్లిం అధ్యక్షుడు. 1930లో గాంధీ అరెస్టు తర్వాత ఉప్పు సత్యాగ్రహానికి నాయకత్వం వహించినందుకు జస్టిస్ త్యాబ్జీ కూడా ప్రసిద్ధి చెందారు.

వలసవాద సమయంలో మరొక కాంగ్రెస్ అధ్యక్షుడు మౌలానా అబుల్ కలాం ఆజాద్, వలసవాద వ్యతిరేక జాతీయవాద ఉద్యమం యొక్క ముఖ్య ముస్లిం నాయకులలో ఒకరు. మౌలానా అబుల్ కలాం ఆజాద్ 35 సంవత్సరాల వయస్సులో 1923లో భారత జాతీయ కాంగ్రెస్‌కు అతి పిన్న వయస్కుడైన అధ్యక్షుడయ్యాడు. మౌలానా అబుల్ కలాం ఆజాద్ అనేక సార్లు జైలు పాలు అయ్యాడు..

జస్టిస్ తయాబ్జీ నుండి మౌలానా అబుల్ కలాం ఆజాద్ వరకు, భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ స్వాతంత్ర్య ఉద్యమంలో ఎనిమిది మంది ముస్లిం నాయకులు ఉన్నారు. ముహమ్మద్ అలీ జౌహర్, షౌకత్ అలీ, మౌలానా ఆజాద్, డాక్టర్ ముఖ్తార్ అన్సారీ, హకీమ్ అజ్మల్ ఖాన్, మౌలానా మహమూద్ హసన్ మరియు అనేక ఇతర ప్రముఖ ముస్లిం నాయకులు ఉన్నారు. వలస పాలనను అంతమొందించే లక్ష్యం కోసం వారు త్యాగం చేశారు.

Ø సరిహద్దు గాంధీ ఖాన్ అబ్దుల్ గఫార్ ఖాన్:

ఖాన్ అబ్దుల్ గఫార్ ఖాన్ భారతదేశంలో బ్రిటిష్ రాజ్ పాలనను అంతం చేయాలని ప్రచారం చేసిన పష్టూన్ స్వాతంత్ర్య కార్యకర్త. ఖాన్ అబ్దుల్ గఫార్ ఖాన్ భారతదేశంలో బ్రిటిష్ వలస పాలనకు వ్యతిరేకంగా ఖుదాయి ఖిద్మత్గర్ ప్రతిఘటన ఉద్యమాన్ని స్థాపించాడు. అహింసా సూత్రాలు మరియు గాంధీతో స్నేహం కోసం ఖాన్ అబ్దుల్ గఫార్ ఖాన్ ఫ్రాంటియర్ గాంధీ అని కూడా పిలువబడ్డాడు. ఖాన్ అబ్దుల్ గఫార్ ఖాన్ ఐక్య, స్వతంత్ర, లౌకిక భారతదేశం ఏర్పాటుకు కృషి చేశారు.

Ø "జై హింద్"నినాద సృష్టి కర్త జైన్-ఉల్ అబిదీన్ హసన్:

"జై హింద్" అనే దేశభక్తి నినాదాన్ని మొదట జైన్-ఉల్ అబిదీన్ హసన్ రూపొందించారు మరియు దానిని నేతాజీ సుభాష్ చంద్రబోస్ స్వీకరించారు. జై హింద్ ఇప్పుడు భారతదేశం అంతటా నమస్కార౦గా ఉపయోగించబడుతుంది. దీని అర్థం ఆంగ్లంలో "విక్టరీ టు ఇండియా".

Ø జాతీయ జెండా సృష్టి సూరయ్య త్యాబ్జీ.:

మనలో చాలా మందికి, ప్రస్తుత జాతీయ జెండాను పింగళి వెంకయ్య రూపొందించారు. అయితే, ఈ రోజు జెండా తుది రూపాన్ని రూపొందించిన ముస్లిం మహిళ సూరయ్య త్యాబ్జీ.

 

భారతదేశ స్వాతంత్ర్య పోరాటానికి దోహదపడిన అనేక మంది ముస్లింల పేర్లను వివరించినప్పటికీ, బ్రిటిష్ రాజ్‌కు వ్యతిరేకంగా వీధుల్లో పోరాడిన వారు అనేక వేల మంది ఉన్నారు.