విదేశీ భూములపై భారతీయ విప్లవకారులు The Indian revolutionaries on foreign lands

 

24 ఏప్రిల్ 1918న USAలోని శాన్ ఫ్రాన్సిస్కోలోని కోర్టు హాలులో రామ్ చంద్రను రామ్ సింగ్ కాల్చి చంపాడు. కొద్ది క్షణాల తర్వాత ఓ పోలీసు రామ్ సింగ్‌పై కాల్పులు జరిపాడు. అసలు ఈ భారతీయులు ఎవరు? రామ్ చంద్ర మరియు రామ్ సింగ్ USAలో విప్లవ గదర్ పార్టీకి నాయకులు. వారు జర్మన్ ప్రభుత్వ సహాయంతో బ్రిటిష్ సామ్రాజ్యానికి వ్యతిరేకంగా యుద్ధం చేయాలని యోచిస్తున్నారు. రామ్ సింగ్, రామ్ చంద్రను దేశద్రోహిగా అనుమానించాడు మరియు విచారణ చివరి రోజున రామ్ చంద్రను చంపాడు.

ముస్లింలు మరియు సిక్కులు కూడా కుట్రలో భాగమని ఆరోపించబడినప్పటికీ, కొన్ని కారణాల వల్ల ఈ కేసును హిందూ జర్మన్ కుట్ర కేసు అని పిలుస్తారు. జర్మన్ హైకమిషనర్ విప్లవకారులకు డబ్బు మరియు ఆయుధాలు అందించారని ఆరోపించబడినది..

ఛార్జ్ షీట్‌లో రవీంద్రనాథ్ ఠాగూర్ కూడా ఉన్నారు. రవీంద్రనాథ్ ఠాగూర్ USAలోని విప్లవకారుల నుండి డబ్బు తీసుకొని ఆయుధాల ఏర్పాటు కోసం జపాన్ ప్రభుత్వానికి అందజేసినట్లు ఆరోపణలు వచ్చాయి. అప్పటి వరకు USAలో వాదించిన అత్యంత ఖరీదైన కోర్టు కేసు ఇది.

బ్రిటిష్ సామ్రాజ్యానికి వ్యతిరేకంగా యుద్ధం చేయడానికి భారతీయ విప్లవకారులు ఎల్లప్పుడూ విదేశీ భూభాగాలను ఉపయోగించారు. 1845లో సహరాన్‌పూర్‌కు చెందిన హాజీ ఇమ్దాదుల్లా ముహాజిర్ మక్కీ మక్కా లో ఉండాలనే ప్రణాళికతో హజ్‌కు వెళ్లాడు. హాజీ ఇమ్దాదుల్లా ముహాజిర్ మక్కాలో బోధించాలనుకున్నాడు. మరొక భారతీయుడు అయిన  మౌలానా ఇషాక్ మక్కాలో హాజీ ఇమ్దాదుల్లా ముహాజిర్ ని కలుసుకున్నారు మరియు హాజీ ఇమ్దాదుల్లా భారతదేశానికి తిరిగి రావాలని మరియు ఇంగ్లీష్ ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ పాలనకు వ్యతిరేకంగా యుద్ధం చేయాలని మౌలానా ఇషాక్ కోరారు. యాత్రికులలో వలసవాద వ్యతిరేకతను బోధించడానికి మక్కా మరియు మదీనాలలో నివసించిన అనేక మంది భారతీయ ఉలేమాలలో మౌలానా ఇషాక్ ఒకరు.

ఇమ్దాదుల్లా భారతదేశానికి తిరిగి వచ్చాడు, అనేక మంది నాయకులతో కలసి తిరుగుబాటుకు ప్రణాళిక వేసాడు మరియు 1857లో స్వాతంత్ర్య యుద్ధంలో పాల్గొన్నాడు.. ఆంగ్లేయులు తిరిగి స్వాధీనం చేసుకోవడానికి కొన్ని వారాల ముందు ఇమ్దాదుల్లా షామ్లీని విడిపించాడు. యుద్ధంలో వేలాది మంది ఇమ్దాదుల్లా అనుచరులు మరణించారు మరియు ఇమ్దాదుల్లా మక్కాకు వెళ్ళాడు.

ఇమ్దాదుల్లా మరో 30 సంవత్సరాలు జీవించాడు మరియు భారతదేశం నుండి వచ్చే హజ్ యాత్రికుల మధ్య జాతీయవాదాన్ని బోధించడానికి మరియు వివిధ వలస దేశాల మధ్య సంబంధాలను ఏర్పరచడానికి మక్కాను ఒక స్థావరంగా ఉపయోగించాడు.

ఆర్యసమాజ్ నాయకుడు శ్యామ్‌జీ కృష్ణవర్మ స్వాతంత్ర్య పోరాటంలో విద్యావంతులైన విప్లవకారులకు శిక్షణ ఇచ్చేందుకు లండన్‌లో ఇండియా హౌస్‌ను స్థాపించారు. వి.డి. సావర్కర్, వీరేంద్రనాథ్ ఛటోపాధ్యాయ, హైదర్ రజా, అలీ ఖాన్, బిపిన్ చంద్ర పాల్ మరియు ఆచార్య ఇండియా హౌస్‌ హాస్టల్‌లో శిక్షణ పొందిన కొంతమంది ప్రముఖ భారతీయ విప్లవకారులు. ఇంగ్లండ్‌లో చదువుకునేందుకు వారికి ఫెలోషిప్‌లు ఇచ్చారు. కోర్టులో భగత్ సింగ్ కేసును వాదించిన అసఫ్ అలీకి కూడా ఇండియా హౌస్‌తో సంబంధం ఉంది.

మదన్ లాల్ ధింగ్రా ఇండియా హౌస్‌ నుండి వచ్చిన ప్రముఖ విప్లవకారులలో ఒకరు. మదన్ లాల్ ధింగ్రా ఒక ఆంగ్ల అధికారిని హత్య చేశాడు, ఆ తర్వాత ఇండియా హౌస్‌ ని మూసివేయవలసి వచ్చింది. ఆ తరువాత,విప్లవకారులు బెర్లిన్, పారిస్ మొదలైన ప్రదేశాలకు తమ స్థావరాలను మార్చారు.

USAలో నివసిస్తున్న భారతీయులు, ప్రత్యేకించి పంజాబీలు, 1913లో గదర్ పార్టీని స్థాపించారు. గదర్ అనేది 1857 స్వాతంత్ర్య సమరానికి ఉపయోగించే పదం. ఆంగ్ల సైన్యంలోని భారతీయ సిపాయిలు  తిరుగుబాటు చేయడం ద్వారా స్వాతంత్రం ను సాధించాలని గదర్ పార్టీ లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది.

విప్లవకారులు డబ్బు మరియు ఆయుధాల కోసం జర్మనీ మరియు టర్కీని సంప్రదించారు. తిరుగుబాటు కోసం భారతదేశంలో తేదీని నిర్ణయించారు. 1915లో వందలాది మంది విప్లవకారులు భారతదేశానికి తిరిగి వచ్చారు, రాష్ బిహారీ బోస్, జతిన్ బాఘా మరియు ఎమ్ ఎన్ రాయ్ కూడా ప్రణాళిక విజయవంతానికి కృషి చేశారు. ఒక దేశద్రోహి బ్రిటిష్ వారికి పథకం గురించి చెప్పాడు. మొదటి లాహోర్ కుట్రగా పిలవబడే దానిలో వందలాది మంది విప్లవకారులను పట్టుకుని ఉరితీశారు. ఉరి తీయబడిన వారిలో కర్తార్ సింగ్ శరభా అత్యంత ప్రసిద్ధుడు. జతిన్ బాఘా చంపబడ్డాడు. రాస్ బిహారీ బోస్ మరియు ఎమ్ ఎన్ రాయ్ దేశం విడిచి వెళ్ళవలసి వచ్చింది.

సింగపూర్‌లో తిరుగుబాటు చేయడంలో గదర్ పార్టీ విజయం సాధించింది. ఫిబ్రవరి 1915లో భారతీయ సైనికులు ఆంగ్లేయ అధికారులను చంపి సింగపూర్‌ ద్వీప దేశాన్ని స్వాధీనం చేసుకున్నారు. రష్యా మరియు జపాన్ సైన్యాల సహాయం తో బ్రిటిష్ వారి నుండి సింగపూర్‌ను స్వాధీనం చేసుకోవడానికి రెండు రోజులు పట్టింది. నాలుగు డజనుకు పైగా భారతీయులు బహిరంగ మరణశిక్షలో ఫైరింగ్ స్క్వాడ్ చేత చంపబడ్డారు. మరణించిన సైనికుల్లో కనీసం 40 మంది హర్యానాకు చెందిన ముస్లింలు.

రాజా మహేంద్ర ప్రతాప్ హత్రాస్‌కు చెందిన ఆర్యసమాజ్ కార్యకర్త. మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం ప్రారంభమైనప్పుడు రాజా మహేంద్ర ప్రతాప్ టర్కీ మరియు జర్మనీలకు ప్రయాణించాడు, అక్కడ సుల్తాన్ మరియు కైజర్ నుంచి కాబూల్‌లో భారతదేశం యొక్క తాత్కాలిక ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేయడానికి అధికార లేఖలను పొందారు.. రాజా మహేంద్ర ప్రతాప్ ఒక గదరైట్ బర్కతుల్లాతో ఆఫ్ఘనిస్తాన్ చేరుకున్నాడు, అక్కడ దేవబంది పండితుడు మౌలానా ఉబైదుల్లా సింధీ వారి కోసం వేచి ఉన్నాడు. కాబూల్‌లో రాష్ట్రపతిగా ప్రతాప్, ప్రధానమంత్రిగా బర్కతుల్లా మరియు హోం మంత్రిగా ఉబైదుల్లాతో తాత్కాలిక భారత ప్రభుత్వం ఏర్పడింది.

సైన్యాన్ని పెంచే ప్రణాళిక కూడా రూపొందించబడింది. దేవబంది పండితుడు మౌలానా మహమూద్ హసన్ మరియు మక్కా నుండి ప్రయత్నాలను మౌలానా హుస్సేన్ అహ్మద్ మదానీ సమన్వయం చేశారు. విప్లవకారులు కమ్యూనికేట్ చేయడానికి పట్టు వస్త్రంపై వ్రాసిన అక్షరాలు బ్రిటీష్ ఇంటెలిజెన్స్ కి దొరికాయి. . మౌలానా మహమూద్ మరియు మదానీలను మక్కా నుండి అరెస్టు చేసి యుద్ధ ఖైదీలుగా మాల్టాకు పంపారు. సిల్క్ లెటర్ కుట్రలో భాగంగా  వందలాది మందిని కూడా అరెస్టు చేశారు.

మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం ముగిసింది. M. N రాయ్, అందుల్ రబ్ మరియు MPT ఆచార్య USSRలోని తాష్కెంట్‌లో సైనిక పాఠశాలను స్థాపించారు. 1915లో తర్వాత ఆఫ్ఘనిస్తాన్‌కు వలస వచ్చిన ముస్లింలకు ఇది శిక్షణనిచ్చింది. ఇక్కడ శిక్షణ పొందిన ప్రజలు తర్వాత భారతదేశంలో విప్లవ కార్యకలాపాల్లో పాల్గొన్నారు. నేతాజీ సుభాష్ చంద్రబోస్ కోల్‌కతా (కలకత్తా) నుండి పెషావర్‌కు తప్పించుకోవడంలో మియాన్ అక్బర్ షా ప్రధాన పాత్ర వహించాడు. మియాన్ అక్బర్ షా 1941లో బోస్ తప్పించుకోవడానికి ప్లాన్ చేసి అమలు చేసిన అతి ముఖ్యమైన వ్యక్తిగా భావించబడుతోంది

ఉబైదుల్లా సింధీ USSR కి వెళ్లి 1930 లలో మక్కాలో స్థిరపడటానికి ముందు అనేక దేశాలకు వెళ్లారు.. 1938లో ఉబైదుల్లా సింధీ భారతదేశానికి తిరిగి వచ్చి నేతాజీ సుభాష్ చంద్రబోస్‌ను కలిశాడు. ఉబైదుల్లా సింధీ నేతాజీతో భవిష్యత్ సాయుధ చర్యను ప్లాన్ చేశాడు మరియు ఉబైదుల్లా సింధీ, బోస్ కు జపాన్ మరియు జర్మనీలతో అనేక పరిచయాలను ఇచ్చాడు. జపాన్‌లో అప్పటికే రాజ మహేంద్ర ప్రతాప్ మరియు రాష్ బిహారీ బోస్‌ వంటి సింధీ యొక్క  పాత సహచరులు ఉన్నారు.

అదే సమయంలో భగత్ సింగ్ మామ సర్దార్ అజిత్ సింగ్ మరియు ఇక్బాల్ షైదాయ్ ఇటలీలో సైన్యాన్ని ఏర్పాటు చేశారు. సర్దార్ అజిత్ సింగ్ మరియు ఇక్బాల్ షైదాయ్ మొదటి  ప్రపంచ యుద్ధం నుండి విదేశాలలో చురుకుగా ఉన్నారు.

నేతాజీ జర్మనీలో సైన్యాన్ని ఏర్పాటు చేసి, ఆ తర్వాత జపాన్‌లో రాస్ బిహారీ బోస్ ఏర్పాటు చేసిన ఆజాద్ హింద్ ఫౌజ్‌కు నాయకత్వం వహించిన కథ అందరికీ తెలిసిందే మరియు తిరిగి చెప్పాల్సిన అవసరం లేదు.