స్వామి సహజానంద సరస్వతి(1889-1950) Swami Sahajanand Saraswati(1889-1950)

 

స్వామి సహజానంద సరస్వతి (1889-1950) ఒక సన్యాసి, మేధావి, ప్రఖ్యాత జాతీయవాది, కిసాన్ ఆందోళన్ నాయకుడు. సామాజిక సంస్కర్త, చరిత్రకారుడు, తత్వవేత్త, రచయిత,  విప్లవకారుడు, రైతు హక్కుల కార్యకర్త మరియు రాజకీయవేత్త. స్వామి సహజానంద సరస్వతి భారతీయ ప్రజల రాజకీయ మరియు ఆర్థిక స్వాతంత్ర్యం కోసం తన జీవితాన్ని అంకితం చేశాడు. 

ఉత్తరప్రదేశ్‌లోని ఘాజీపూర్ జిల్లాలో1889లో  జన్మించిన సహజానంద సరస్వతి విద్యార్థిగా తెలివైనవాడు. సహజానంద సరస్వతి చిన్నతనం లోనే తన ఇంటిని మరియు కుటుంబాన్ని త్యజించి, సన్యాస మార్గాన్ని అవలంబిస్తూ, వారణాసికి వెళ్లాడు. అక్కడ సహజానంద సరస్వతి తొమ్మిది సంవత్సరాలు సంస్కృతం మరియు హిందూ తత్వశాస్త్రo  అధ్యయనo చేసాడు 

మహాత్మాగాంధీ రాకతో భారత దేశoలో  స్వాతంత్య్ర పోరాటం మరింత బలమైన రూపం దాల్చింది. గాంధీజీ ఉద్వేగభరితమైన ప్రసంగాలు, జాతీయ ఉద్యమం లోని సహాయ నిరాకరణ మరియు శాసనోల్లంఘన ఉద్యమాలు  దేశప్రజలకు స్ఫూర్తినిచ్చాయి మరియు స్వామి సహజానంద సరస్వతి మహాత్ముని పిలుపుతో తీవ్రంగా ప్రభావితమయ్యారు.

స్వామి సహజానంద సరస్వతి. బీహార్‌లోని షహాబాద్ జిల్లా మరియు ఉత్తరప్రదేశ్‌లోని ఘాజీపూర్‌ జిల్లా లో సహాయ నిరాకరణ ఉద్యమాన్ని నిర్వహించడంలో ప్రముఖ పాత్ర పోషించాడు. బహిరంగ సభలలో ప్రసంగించడం ద్వారా, జాతీయ ఉద్యమంలో చురుగ్గా పాల్గొనేలా ప్రజలను ప్రేరేపించడం ద్వారా మరియు తిలక్ స్వరాజ్ నిధిని సేకరించడం ద్వారా, స్వామి సహజానంద సరస్వతి జాతీయ ఉద్యమాన్ని వ్యాప్తి చేయడంలో గణనీయమైన కృషి చేసాడు. స్వామి సహజానంద సరస్వతి జాతీయ ఉద్యమం లో పాల్గొన్నందుకు అరెస్టు చేయబడ్డాడు మరియు ఒక సంవత్సరం పాటు కఠిన కారాగార శిక్ష అనుభవించాడు.

 1924 నుండి 1928 వరకు స్వామి సహజానంద సరస్వతి కార్యక్రమాలు ఖాదీ మరియు మద్య నిషేధం యొక్క ప్రచారంపై కేంద్రీకృతమై ఉన్నాయి. షహాబాద్ జిల్లాలోని సిమ్రి గ్రామం మరియు పాట్నా జిల్లాలోని బిహాటా స్వామి సహజానంద సరస్వతి కార్యకలాపాలకు రెండు ముఖ్యమైన కేంద్రాలుగా మారాయి. స్వామి సహజానంద సరస్వతి సిమ్రిలో ఖాదీ నేత కేంద్రాన్ని మరియు బిహాటాలో రాజకీయ మరియు సంస్కృత బోధన కోసం ఒక ఆశ్రమాన్ని స్థాపించాడు. కాంగ్రెస్ కోసం ఆయన చేసిన కృషికి గుర్తింపుగా, స్వామి సహజానంద సరస్వతి మొదట UPCC సభ్యునిగా మరియు తరువాత BPCC మరియు AICC సభ్యునిగా ఎన్నికయ్యాడు.

1929లో బీహార్ ప్రావిన్షియల్ కిసాన్ సభ (BPKS)ని స్థాపించిన సరస్వతి నాయకత్వంలో బీహార్‌లో ప్రావిన్షియల్ కిసాన్ సభ ఉద్యమం ప్రారంభమైంది, వారి ఆక్రమిత హక్కులపై జమీందారీ దాడులకు వ్యతిరేకంగా రైతుల మనోవేదనలను సమీకరించడానికి మరియు తద్వారా భారతదేశంలో రైతుల ఉద్యమాలకు దారితీసింది

ఏప్రిల్ 1936లో జరిగిన ఇండియన్ నేషనల్ కాంగ్రెస్, లక్నో సెషన్‌లో ఆల్ ఇండియా కిసాన్ సభ ఏర్పాటుతో క్రమంగా భారతదేశంలో నలుమూలలా రైతుల ఉద్యమాలు విస్తరించాయి.క్రమక్రమంగా రైతాంగ ఉద్యమం తీవ్రరూపం దాల్చి మిగిలిన భారతదేశమంతటా వ్యాపించింది. రైతు అనుకూల ఈ సమూల పరిణామాలన్నీ ఏప్రిల్ 1936లో భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ లక్నో సమావేశంలో అఖిల భారత కిసాన్ సభ (AIKS) ఏర్పాటుకు దారితీసింది, సరస్వతి దాని మొదటి అధ్యక్షురాలిగా ఎన్నికయ్యారు మరియు ఇందులో ప్రముఖ నాయకులు పాల్గొన్నారు. N. G. రంగా మరియు E. M. S. నంబూద్రిపాద్.

1936 ఆగస్టులో విడుదలైన కిసాన్ మ్యానిఫెస్టో జమీందారీ వ్యవస్థను రద్దు చేయాలని, గ్రామీణ రుణాలను రద్దు చేయాలని డిమాండ్ చేసింది. అక్టోబర్ 1937లో, AIKS ఎర్ర జెండాను తన బ్యానర్‌గా స్వీకరించింది.త్వరలో, దాని నాయకులు కాంగ్రెస్‌తో మరింత దూరమయ్యారు మరియు బీహార్ మరియు యునైటెడ్ ప్రావిన్స్‌లలోని కాంగ్రెస్ ప్రభుత్వాలతో పదే పదే ఘర్షణకు దిగారు

1936లో బీహార్ శాసనసభకు జరిగిన ఎన్నికలలో కాంగ్రెస్ విజయానికి మరియు  భూస్వాముల ఓటమికి స్వామి సహజానంద సరస్వతి ప్రారంభించిన కిసాన్ ఉద్యమం ఒక శక్తివంతమైన రాజకీయ శక్తిగా మారింది. 1936 ఎన్నికల ఫలితంగా బీహార్‌లో ఏర్పాటైన మొదటి కాంగ్రెస్ మంత్రివర్గం రైతులకు చాలా అవసరమైన ఉపశమనాన్ని అందించి అనేక కౌలు సంస్కరణలను చేపట్టినది..

స్వామి సహజానంద సరస్వతి 1937-1938లో బీహార్‌లో బకాష్ట్ ఉద్యమాన్ని నిర్వహించాడు. 'బకాష్ట్' అంటే స్వయంగా వ్యవసాయం చేయడం. ఈ ఉద్యమంలో  బీహార్ అద్దె చట్టం, బకాష్ట్ భూ ​​పన్నును ఆమోదించడానికి దారితీసింది. స్వామి సహజానంద సరస్వతి బిహతాలోని దాల్మియా షుగర్ మిల్‌లో విజయవంతమైన పోరాటానికి నాయకత్వం వహించాడు. ఇక్కడ రైతు-కార్మికుల ఐక్యత అత్యంత ముఖ్యమైన విషయం.

స్వామి సహజానంద సరస్వతి ఒక శక్తివంతమైన ఉద్యమకారుడు మరియు ప్రచారకర్త, మరియు అతని ప్రసంగాలు లక్షలాది మంది రైతుల హక్కుల రక్షణకు కృషి చేసాయి. స్వామి సహజానంద సరస్వతిని ఆయన కిసాన్ సభ అనుచరులు 'కిసాన్ ప్రాణ్' (రైతుల జీవితం) అని సంబోధించేవారు.

ఫార్వర్డ్ బ్లాక్ నాయకుడు సుభాష్ చంద్రబోస్, స్వామి సహజానంద సరస్వతి గురుంచి మాట్లాడుతూ: “స్వామి సహజానంద సరస్వతి, మన దేశంలో యువతను ప్రొత్సాహింప జేయువారిలో ప్రముఖులు. భారతదేశంలోని రైతు ఉద్యమానికి తిరుగులేని నాయకుడు, అతను నేడు బహుజనుల ఆరాధ్యదైవం మరియు కోట్లాది మందికి  వీరుడు. రామ్‌గఢ్‌లో జరిగిన అఖిల భారత రాజీ వ్యతిరేక సదస్సు Anti-Compromise Conference రిసెప్షన్ కమిటీ చైర్మన్‌గా స్వామి సహజానంద సరస్వతి పని చేయడం నిజంగా అరుదైన అదృష్టం. స్వామి సహజానంద సరస్వతి వామపక్ష ఉద్యమానికి అగ్రగామి నాయకుడు మరియు ఆయన ఫార్వర్డ్ బ్లాక్‌కు స్నేహితుడిగా, తత్వవేత్తగా మరియు మార్గదర్శిగా ఉండటం ఒక విశేషం మరియు గౌరవం. స్వామీజీ నాయకత్వాన్ని అనుసరించి, రైతు ఉద్యమానికి చెందిన ఫ్రంట్-ర్యాంక్ నాయకులు పెద్ద సంఖ్యలో ఫార్వర్డ్ బ్లాక్‌తో సన్నిహితంగా ఉన్నారు 

స్వామి సహజానంద సరస్వతి అరెస్టుకు నిరసనగా 19 ఏప్రిల్ 1940న బీహార్ అంతటా సహజానంద దినోత్సవాన్ని జరుపుకున్నారు. క్విట్ ఇండియా ఉద్యమంలో స్వామి సహజానంద సరస్వతి అరెస్ట్ గురించి విన్నప్పుడు, సుభాష్ చంద్రబోస్ మరియు ఆల్ ఇండియా ఫార్వర్డ్ బ్లాక్  అందుకు  నిరసనగా ఏప్రిల్ 28న అఖిల భారత స్వామి సహజానంద సరస్వతి దినంగా పాటించాలని నిర్ణయించారు

 

1949లో, స్వామి సహజానంద సరస్వతి మరణానికి ఒక సంవత్సరం ముందు, భారత దేశం స్వామి సహజానంద సరస్వతిని గౌరవించింది, స్వామి సహజానంద సరస్వతి వజ్రోత్సవాన్ని పురస్కరించుకుని, స్వామి సహజానంద సరస్వతి కు రూ. 60,000/- నగదు కానుకగా ఇవ్వబడినది.

స్వామి సహజానంద సరస్వతి రచయిత మరియు పాట్నా నుండి హిందీ వారపత్రిక “హుంకార్‌”ను నడిపాడు.

రైతు సమస్యలు మరియు పోరాటాలపై స్వామి సహజానంద సరస్వతి చేసిన ప్రముఖ రచనలు:

'ది అదర్ సైడ్ ఆఫ్ ది షీల్డ్', 'రెంట్ రిడక్షన్ ఇన్ బీహార్: హౌ ఇట్ వర్క్స్', 'గయా కే కిసానో కి కరుణ్ కహానీ' (గయాలోని కిసాన్‌ల దయనీయ కథలు), 'హౌ ది కిసాన్స్ ఫైట్  ' మరియు 'కిసాన్ సభ కే సంస్మరణ' (కిసాన్ సభ జ్ఞాపకాలు).

స్వామి సహజానంద సరస్వతి,  61ఏళ్ళ వయస్సు లో  1950 జూన్ 26న  పాట్నా, బీహార్, లో మరణించాడు.

ప్రభుత్వ గుర్తింపు:

·         భారత ప్రభుత్వం అప్పటి కేంద్ర మంత్రి రామ్ విలాస్ పాశ్వాన్ ద్వారా స్వామి సహజానంద సరస్వతి స్మారక పోస్టల్ స్టాంప్ విడుదల చేసింది.

·         ఇండియన్ కౌన్సిల్ ఆఫ్ అగ్రికల్చరల్ రీసెర్చ్ స్వామి సహజానంద సరస్వతి ఎక్స్‌టెన్షన్ సైoట్రిస్ట్/వర్కర్ అవార్డు ఇస్తుంది.

·          2001 లో  స్వామి సహజానంద సరస్వతి  112 జయంతి సందర్భంగా రెండు రోజుల కిసాన్ మహాపంచాయత్ నిర్వహించబడింది.

·         బీహార్ గవర్నర్ RS గవాయి స్వామి సహజానంద సరస్వతి 57వ వర్ధంతి సందర్భంగా ఒక పుస్తకం విడుదల చేసారు.

·         స్వామి సహజానంద సరస్వతి జ్ఞాపకార్థం స్వామి సహజానంద సరస్వతి పోస్ట్ గ్రాడ్యుయేట్ కళాశాల  ఘాజీపూర్(UP) లో స్థాపించబడినది.

 

 

 

 

1780 విజాగపట్నం తిరుగుబాటు కథ The story of Vizagapatam’s 1780 mutiny

 

ప్రధమ  భారత స్వాతంత్ర్య సంగ్రామానికి (1857) 77 సంవత్సరాల ముందు విజాగపట్నంలో జరిగిన 'మర్చిపోయిన తిరుగుబాటు' ఈ ప్రాంతం యొక్క వలస గతం యొక్క మనోహరమైన అధ్యాయాన్ని వెలుగులోకి తెస్తుంది.

విశాఖపట్నంలో సుమారు 243 సంవత్సరాల క్రితం జరిగిన ఒక ముఖ్యమైన సంఘటన చరిత్ర పుస్తకాలలో స్థానం పొందడంలో విఫలమైంది. స్మారక చిహ్నం లేదు మరియు స్థానిక నాయకులు మరియు రాజకీయ నాయకులతో సహా చాలా మందికి తెలియదు. 

మే 10, 1857లో మీరట్‌లోని సిపాయిల దండులో ప్రారంభమైన 1857 సిపాయిల తిరుగుబాటును భారత స్వాతంత్ర్య మొదటి సంగ్రామంగా పరిగణిస్తారు. ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ లేదా బ్రిటీష్ క్రౌన్ అణచివేత పాలనకు వ్యతిరేకంగా స్థానిక సిపాయిలు చేసిన మొదటి పెద్ద తిరుగుబాటు ఇది.

అప్పట్లో విశాఖపట్నం అని పిలువబడే విజాగపట్నం జిల్లా గెజిటీర్ ప్రకారం, ఈస్టిండియా కంపెనీకి చెందిన ఆంగ్లేయ దళాలపై స్థానిక సిపాయిలు చేసిన మొదటి తిరుగుబాటు అక్టోబర్ 3, 1780న విజాగపట్నం పట్టణంలో జరిగింది

చరిత్రకారులు   'మర్చిపోయిన తిరుగుబాటు'గా పిలిచే  విజాగపట్నం తిరుగుబాటు మీరట్‌లో జరిగిన సిపాయిల తిరుగుబాటుకు 77 సంవత్సరాల ముందుది. వాస్తవానికి, 1857కి ముందు బ్రిటిష్ పాలనలో జరిగిన పెద్ద సిపాయిల తిరుగుబాట్లను పరిశీలిస్తే బ్రిటీష్ రాజ్‌పై స్థానిక సిపాయిలు జరిపిన తోలి తిరుగుబాటుకు  ఉదాహరణగా విశాఖపట్నంలోని తిరుగుబాటును పరిగణించవచ్చు అని  ఆంధ్ర విశ్వవిద్యాలయం చరిత్ర విభాగం మాజీ అధిపతి, ప్రొఫెసర్ (రిటైర్డ్) కొల్లూరి సూర్యనారాయణ అన్నారు. అదేవిధంగా తమిళనాడులోని వెల్లూరులో 1806 జరిగిన తిరుగుబాటు మరియు 1824లో గోరఖ్‌పూర్‌లో జరిగిన 1824 తిరుగుబాటు కూడా చరిత్రలో మరుగున పడ్డాయి అని ప్రొఫెసర్ సత్యనారాయణ అన్నారు.

సంతాల్ తిరుగుబాటు అనేది బ్రిటీష్ క్రౌన్‌కు వ్యతిరేకంగా గిరిజన సంఘాలు చేసిన ఒక ముఖ్యమైన తిరుగుబాటు. ఇది  1855లో ఇప్పుడు జార్ఖండ్ రాష్ట్రంలోని అటవీ ప్రాంతాలలో జరిగింది. ఈ తిరుగుబాటు బ్రిటీష్ పాలనకు వ్యతిరేకంగా స్వదేశీ ప్రతిఘటనకు ప్రముఖ ఉదాహరణగా ప్రొఫెసర్ సూర్యనారాయణ పేర్కొన్నారు.

విశాఖ పట్నం జిల్లా గెజిటీర్‌లోని కొన్ని పేరాగ్రాఫ్‌లలో ప్రస్తావించబడటంతో పాటు, 1780లో విశాఖపట్నంలో జరిగిన సిపాయిల తిరుగుబాటు హికీస్ బెంగాల్ గెజిట్‌లో కూడా ప్రచురించబడినది. హికీస్ బెంగాల్ గెజిట్ వలస పాలనలో భారతదేశంలో ముద్రించిన మొదటి ఆంగ్ల వార్తాపత్రికగా గుర్తింపు పొందింది. అటువంటి ప్రచురణలో ఈ తిరుగుబాటును చేర్చడం వలన సంఘటనకు మరింత చారిత్రక డాక్యుమెంటేషన్ మరియు గుర్తింపు లభిస్తుంది.

సిపాయిల తిరుగుబాటు ఎలా ప్రారంభమైనది:

ఆ కలం లో బ్రిటిష్ ఈస్టిండియా కంపెనీ అధికారులు జిల్లాలో రెవెన్యూ వసూళ్లకు ఈ ప్రాంతంలోని మొఘల్ రాజుల సిపాయిలు మరియు ఫౌజ్దార్లు (అధికారులు)తో పూర్వీకుల సంబంధాలు కలిగి ఉన్న ముస్లిం సమాజానికి చెందిన స్థానికులను రిక్రూట్‌మెంట్‌ చేసుకొనేవారు.

సరిఅయిన వేతనాలు లబించక   మరియు బ్రిటీష్ ఉన్నతాధికారుల నుండి గౌరవం లేకపోవటం వలన స్థానిక సిపాయిలలో అసంతృప్తి వ్యాపించింది. హైదర్ అలీకి వ్యతిరేకంగా జరిగిన కర్నాటిక్ యుద్ధంలో ఇతర ఆంగ్లేయ దళాలతో చేరాలనే ఉద్దేశ్యంతో, ఓల్డ్ టౌన్ ప్రాంతంలోని పాత లైట్‌హౌస్‌కు సమీపంలో ఉన్న ఒక ఫ్రిగేట్‌/యుద్ద ఓడలో లో ఎక్కమని వారికి సూచించబడినప్పుడు ఈ అసంతృప్తి చివరికి అంతిమ స్థాయికి చేరుకుంది.

ఆ సమయంలో స్థానిక దళాల నాయకుడు షేక్ మహమ్మద్ అనే వ్యక్తి, మరియు సిపాయిలలో ఎక్కువ మంది అతని వర్గానికి చెందినవారు. అయితే, ఫ్రిగేట్ ఎక్కే ముందు, వారు హైదర్ అలీకి వ్యతిరేకంగా పోరాడటానికి నిరాకరించారు.

సిపాయిల ఈ నిర్ణయం హైదర్ అలీ పట్ల వారికున్న అభిమానం వల్ల ప్రభావితమైంది. కర్ణాటక యుద్ధంలో పాల్గొనడానికి నిరాకరించడం బ్రిటిష్ ఆదేశాలకు వ్యతిరేకంగా ఒక ముఖ్యమైన చర్య.

సెప్టెంబరు 14, 1780 నాటి మద్రాస్ ప్రెసిడెన్సీ గవర్నర్ జాన్ వైట్‌హాల్ నుండి వైజాగపట్నం మరియు మసులీపట్నంలో కంపెనీ స్థానిక చీఫ్ జేమ్స్ హెన్రీ కాసమాజర్‌ James Henry Casamajor,కు వచ్చిన లేఖ, కర్ణాటక యుద్ధంలో పాల్గొనడానికి స్థానిక దళాలను సిద్ధం చేయమని కాసమాజర్‌కు సూచించింది. కర్ణాటక లో కొనసాగుతున్న సంఘర్షణలో బ్రిటీష్ దళాలు గణనీయంగా బలహీనపడటం వలన ఈ ఉత్తర్వు ఇవ్వబడింది

 మద్రాస్ ప్రెసిడెన్సీ గవర్నర్ ఆదేశాన్ని అనుసరించి, కాసమాజర్ స్థానిక సిపాయిలను ఫ్రిగేట్ ఎక్కించమని ఆదేశించాడు. మసులీపట్నంలోని సిపాయిలు ఆదేశానికి కట్టుబడి ఉండగా, విశాఖపట్నంలో ఉన్నవారు ఆదేశానికి వ్యతిరేకంగా తిరుగుబాటు చేశారు.

అక్టోబరు 3, 1780న, ప్రారంభంలో, లైసాట్ అనే వ్యక్తి ఆధ్వర్యంలో ఆయుధాలు మరియు ఇతర అవసరమైన వస్తువులు పాక్షికంగా యుద్ధనౌకలో ఎక్కిoచబడినవి. అయితే, మధ్యాహ్నం 3 గంటలకు, మహ్మద్ నేతృత్వంలోని సిపాయిలు ఓడ ఎక్కేందుకు నిరాకరించారు.

ఆంగ్లేయ అధికారులు మరియు సిపాయిల మధ్య ఉద్రిక్తతలు అప్పటికే ఎక్కువగా ఉన్నాయి. షేక్ మొహమ్మద్ మరియు అతని సిపాయిలు, మస్కెట్లతో ఆయుధాలు ధరించి, ఆంగ్లేయ అధికారులపై విచక్షణారహితంగా కాల్పులు జరిపారు. అకస్మాత్తుగా చెలరేగిన హింస ఫలితంగా లెఫ్టినెంట్ క్రిస్ప్స్ కింగ్స్‌ఫోర్డ్ Lieutenant Crisps, Kingsford తక్షణo  మరణించాడు.

వెన్నెర్ (ఒక క్యాడెట్), మరియు రాబర్ట్ రూథర్‌ఫోర్డ్ (పేమాస్టర్). మరొక అధికారి, చార్లెస్ మాక్స్‌టోన్ Charles Maxtone మరియు లేన్ Lane అనే ఫ్రిగేట్ అధికారి కాల్పులలో తీవ్రంగా గాయపడి రక్షించబడ్డారు మరియు ఈదుకుంటూ యుద్ధనౌకకు చేరుకున్నారు. లెఫ్టినెంట్ బ్రౌన్, ఎల్లిస్ మరియు కాలిన్స్‌ Lt. Brown, Ellis, and Collins తో సహా మరికొందరు అధికారులు యుద్ధనౌకకు తిరిగి వచ్చారు.

నగరంలోని ఓల్డ్‌ టౌన్ ప్రాంతంలో ఉన్న ఓల్డ్ ఇంగ్లీష్ స్మశానవాటికలో క్యాడెట్ కింగ్స్‌ఫోర్డ్ వెన్నర్ సమాధి ఇప్పటికీ ఉంది. ఓల్డ్ ఇంగ్లీష్ స్మశానవాటిక ఆ సమయంలో జరిగిన చారిత్రక సంఘటనలను గుర్తు చేస్తుంది.

కొంతమంది ఆంగ్ల అధికారుల హత్యలతో సంతృప్తి చెందకుండా, తిరుగుబాటుదారులు విశాఖ పట్టణంపై నియంత్రణను స్వాధీనం చేసుకున్నారు మరియు అనేక ఇతర ఆంగ్ల అధికారులు మరియు సివిల్ సర్వెంట్స్ పాటు కాసమాజోర్‌ను స్వాధీనం చేసుకున్నారు. 

ఔత్సాహిక చరిత్రకారుడు  మరియు విశాఖపట్నం చరిత్ర యొక్క చరిత్రకారుడు ఎడ్వర్డ్ పాల్ ప్రకారం, తిరుగుబాటుదారులు ఫ్రెంచ్ దళాలకు గూఢచారి అనే అనుమానంతో బ్రిటిష్ వారి బందీగా ఉన్న ఒక ఫ్రెంచ్ వ్యక్తిని విడుదల చేశారు. ఫ్రెంచ్ వారు కర్ణాటక యుద్ధంలో హైదర్ అలీతో కలిసి పోరాడారు.

కొన్ని గంటల వ్యవధిలో, దాదాపు అందరు స్థానిక సిపాయిలు తిరుగుబాటులో చేరారు, ఫలితంగా ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ పాలన నుండి విశాఖ పట్టణం విముక్తి పొందింది. ఆ తర్వాత తిరుగుబాటుదారులు విధ్వంసానికి దిగారు, కంపెనీ సంపద నిల్వ స్థానాల గురించి సమాచారాన్ని సేకరించి, ఆ స్థలాలను దోచుకొన్నారు.

అందుబాటులో ఉన్న రికార్డులు మరియు తరువాత కాసమాజోర్ యొక్క ప్రకటన ప్రకారం, తిరుగుబాటుదారులు ఆయుధాగారం లేదా ఆయుధశాలలో నిల్వ చేసిన వస్తువులు, ఆయుధాలు మరియు మందుగుండు సామగ్రిని దోచుకోన్నారు.. వారు కంపెనీ నగదు సుమారు ₹21,999 కూడా స్వాధీనం చేసుకున్నారు.

జీవించి ఉన్న ఆంగ్లేయులు దిక్కుతోచని స్థితిలో తమ మిత్రులైన స్థానిక జమీందార్లు లేదా రాజుల ఇళ్లలో ఆశ్రయం పొందారు. మొత్తం దండు మొహమ్మద్ మరియు అతని అనుచరుల నియంత్రణలోకి వచ్చింది, పరిస్థితిపై వారి పట్టు మరింత పటిష్టం అయినది.

 తిరుగుబాటుదారులు చేసిన  తప్పు:

అక్టోబరు 4న హైదర్ అలీలో చేరడానికి మొహమ్మద్‌ తన బలగాలను నడిపిస్తున్నప్పుడు, స్థానిక జమీందార్ అయిన గజపతి నారాయణ్ డియో బందీలుగా ఉన్న ఆంగ్లేయ అధికారులను విడుదల చేయమని  ఒప్పించాడు. ఈ సంఘటనలు మహ్మద్ యొక్క వ్యూహాత్మక పొరపాటుగా నిరూపించబడ్డాయి.

అవకాశాన్ని చేజిక్కించుకుని, కాసమాజోర్ వేగంగా విశాఖ పట్టణానికి తిరిగి వచ్చాడు మరియు గ్రెనేడియర్స్ రెజిమెంట్ యొక్క కమాండర్ అయిన కెప్టెన్ ఎన్సైన్ బట్లర్‌ Captain Ensign Butler కు, జీవించి ఉన్న ఆంగ్ల సైనికులు, అధికారులు మరియు కొంతమంది నమ్మకమైన స్థానిక సిపాయిలను తిరిగి సమూహపరచడానికి ఆదేశాలు జారీ చేశాడు. తిరుగుబాటుదారులను వెంబడించడం మరియు వారికి తగిన శిక్ష  వేయడం ఆంగ్లేయుల లక్ష్యం.

ఈస్టిండియా కంపెనీలో ఆధీనం లో ఉన్న స్థానిక జమీందార్లు తమ భూభాగాల గుండా వెళుతున్నప్పుడు తిరుగుబాటుదారులకు మద్దతు ఇవ్వవద్దని కాసమాజర్ ఆదేశించాడు. ఈ ఆదేశం తిరుగుబాటుదారులకు ఆశ్రయం పొందే లేదా వారి మార్గంలో సహాయాన్ని పొందే సామర్థ్యాన్ని పరిమితం చేయడం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది.

కంపెనీ సైన్యం  అక్టోబరు 8న పాయకరావుపేటకు సమీపంలోని గుడ్డరల్లివంక సమీపంలోని కొండగట్టు వద్ద తిరుగుబాటుదారులు చుట్టుముట్టి మెరుపుదాడి చేశారు. ఈ ఘర్షణలో ఎక్కువ మంది తిరుగుబాటుదారులు చనిపోయారు, మొహమ్మద్ మరియు ఒక చిన్న సమూహం తప్పించుకోగలిగారు. అయినప్పటికీ, వారు చివరికి బంధించబడ్డారు మరియు నెలల తర్వాత ఉరితీయబడ్డారు.

 మిస్టర్ ఎడ్వర్డ్ పాల్ ప్రకారం, తిరుగుబాటు, స్వల్పకాలికమైనప్పటికీ, ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ పాలనపై గణనీయమైన ప్రభావాన్ని చూపింది. ఫలితంగా, కంపెనీ పరిపాలన, సైనిక కోటలు మరియు నిబంధనలలో మార్పుల శ్రేణిని వేగంగా అమలు చేసింది.

లండన్‌లోని బ్రిటీష్ లైబ్రరీలో కనుగొనబడిన భద్రపరచబడిన సాక్ష్యంలో తిరుగుబాటు యొక్క ప్రభావం ను కాసమాజోర్ స్వయంగా అంగీకరించాడని మిస్టర్ పాల్ వెల్లడించాడు. తన ప్రకటనలో, “గ్రెనేడియర్ల తిరుగుబాటు అన్ని విధాలుగా ప్రమాదకరమైన పరిణామాలకు దారితీసే సంఘటన. ఇది మన శక్తిని మరియు ప్రభావాన్ని గొప్ప స్థాయిలో నాశనం చేసింది. ఏమైనప్పటికీ, మేము ఒక ప్రభుత్వంగా దిగజారిపోయామని భావించేంత షాక్‌ని ఎదుర్కొన్నాము”. అని కాసమాజోర్ స్వయంగా ఒప్పుకున్నాడు,

W.J. విల్సన్ రచించిన "మద్రాస్ ఆర్మీ చరిత్ర" మరియు జాన్ వైట్‌హాల్, కాసమాజోర్ మరియు బ్రౌన్ మధ్య అక్టోబర్ 4 మరియు 9, 1780 తేదీలలో మిస్టర్ పాల్ గుర్తించిన లేఖలతో సహా వివిధ చారిత్రక మూలాలలో ఈ సంఘటన ప్రస్తావించబడింది.

కోల్పోయిన చరిత్ర:

1780లో వైజాగపట్నంలో జరిగిన తిరుగుబాటులో క్యాడెట్ కింగ్స్‌ఫోర్డ్ వెన్నర్ చంపబడ్డాడని తెలిపే సమాధి తప్ప, ఆ చారిత్రక సంఘటన వివరాలు తెల్పే  భౌతిక అవశేషాలు చాలా తక్కువ.

విశాఖపట్నంలో 1780 తిరుగుబాటులో కీర్తించని వీరుల గౌరవార్థం స్మారక చిహ్నం నిర్మించడంలో కేంద్ర లేదా రాష్ట్ర ప్రభుత్వం, అలాగే స్థానిక పరిపాలన చొరవ తీసుకోవడం చాలా ముఖ్యమని చాలా మంది చరిత్ర ఔత్సాహికులు మరియు వారసత్వ కార్యకర్తలు భావిస్తున్నారు.

1780 వైజాగపట్నం ఓల్డ్ లైట్‌హౌస్ వద్ద 1780 నాటి సిపాయిల తిరుగుబాటు జరిగినట్లు భావిస్తున్నారు.

 

వైజాగ్‌-చారిత్రిక ఘటనలు

 

1)వైజాగ్‌లో ప్రకృతి వైపరీత్యాలు/ తీవ్ర తుఫానులు:

1749, 1752, 1764, మరియు 1765లలో వైజాగ్‌లో సంభవించిన తీవ్ర తుఫానుల గురించి కొందరికే తెలుసు. అయినప్పటికీ, 1876లో అత్యంత విపత్తు తుఫాను సంభవించింది, దీని ఫలితంగా దాదాపు 600 ఇళ్లు కూలిపోయాయి లేదా కొట్టుకుపోయాయి, పట్టణంలో మొత్తం ఇళ్లలో దాదాపు 50 శాతం ఉన్నాయి. ఈ విపత్తులో దాదాపు 30 మంది ప్రాణాలు కోల్పోయారు.

2)సింహాచలం కొండ ఒకప్పుడు బౌద్ధ ఆరామం ?

సింహాచలం కొండ గతంలో బౌద్ధ ఆరామం  గా పనిచేసి ఉండవచ్చని సూచించడానికి ఆధారాలు ఉన్నాయి. త్రవ్వకాలలో, పరిశోధకులు కొండ శ్రేణిలో ఇటుక నిర్మాణాల అవశేషాలను కనుగొన్నారు. ఈ ఇటుక నిర్మాణాలు బౌద్ధ వాస్తుశిల్పంతో సారూప్యతను కలిగి ఉన్నాయి మరియు ఈ బౌద్ధ ఆరామం  3వ శతాబ్దం BC నాటిదని సూచిస్తున్నాయి.

3)టౌన్ హాల్ గొప్ప చరిత్ర:

విశాఖపట్నంలోని టౌన్ హాల్ నగరంలోని పురాతన కట్టడాల్లో ఒకటి. అప్పటి బొబ్బిలి మహారాజు విరాళంగా ఇచ్చిన ₹50,000 ఖర్చుతో దీనిని నిర్మించారు. ఇది 1904లో విశాఖపట్నం మునిసిపాలిటీకి అప్పగించబడింది. బిపిన్ చంద్ర పాల్ వంటి ప్రముఖ నాయకులు ఇక్కడ ఉపన్యాసాలు అందించారు, మరియు ఎం.ఎస్. సుబ్బులక్ష్మి యుక్తవయస్సులో ఉన్నప్పుడు కచేరీ చేసింది.

4)విశాఖపట్నం-తొలి మున్సిపాలిటీల్లో ఒకటి:

భారతదేశంలో మునిసిపల్ పట్టణంగా గుర్తింపు పొందిన తొలి పట్టణాలలో విశాఖపట్నం ఒకటి. 1858లో స్వచ్ఛంద పురపాలక సంఘాన్ని ఏర్పాటు చేసిన వాటిలో ఇది మొదటిది. ఈ సంఘం ప్రజాప్రతినిధులతో ఏర్పడింది మరియు 1850 నాటి XXVI భారత చట్టం కిందకు తీసుకురాబడింది. ఆ సమయంలో, పట్టణం కేవలం 76 చదరపు కి.మీ వైశాల్యం కలిగి ఉంది.

5)కంపెనీ ఆయుధశాల బాలికల పాఠశాలగా మారింది:

కోటవీధి సమీపంలోని క్వీన్ మేరీ బాలికల ఉన్నత పాఠశాలకు గొప్ప చరిత్ర ఉంది. వాస్తవానికి బాలికల ఉన్నత పాఠశాలకు ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ మొదట ఆయుధశాలగా నిర్మించింది, ఈ ఐకానిక్ భవనం 1874 కంటే ముందు ఉంది. ఇది కంపెనీకి ఆయుధశాలగా మరియు తరువాత కలెక్టర్ కార్యాలయాన్ని కలిగి ఉంది. ప్రారంభంలో, పాఠశాల యువతులు  లేదా బాల వితంతువులకు ప్రత్యేకంగా ఏర్పడినది, కానీ తరువాత బాలికలందరినీ చేర్చడానికి దాని పరిధిని విస్తరించింది.

 

సౌజన్యం:హిందూ, ఏప్రిల్ 29, 2023