1962 నుండి ఖాదీ తో జాతీయ జెండాను రూపొందిస్తున్న ముస్లిము హస్త కళాకారులు

 

బీహార్‌లోని గయా జిల్లా మాన్‌పూర్ పట్టణంలోని లఖీబాగ్ ప్రాంతంలోని ఖాదీ గ్రామ ఉద్యోగ్ సంస్థలో పనిచేస్తున్న ముస్లిం హస్తకళాకారుల చిన్న సమూహం ఆరు దశాబ్దాలకు పైగా 1962 నుండి ఖాదీ వస్త్రంతో భారత జాతీయ జెండాను రూపొందిస్తున్నారు.

ఈ ప్రాంతంలో జాతీయ జెండా తయారీ చరిత్ర 1960ల ప్రారంభంలో ఖాదీ గ్రామ ఉద్యోగ్‌లో మొదటి హస్తకళాకారుడు ముహమ్మద్ జహూర్ హుస్సేన్ ప్రారంభించాడు. జహూర్ హుస్సేన్ తన నైపుణ్యాలు మరియు విలువలను అతని పెద్ద కుమారుడు ముహమ్మద్ ముస్తఫాకు అందించాడు, ముస్తఫా ఇప్పుడు జెండా తయారీ ప్రయత్నాలకు నాయకత్వం వహిస్తున్నాడు.

ముస్తఫా గత 42 సంవత్సరాలుగా జాతీయ జెండా తయారీ ఈ ప్రక్రియలో నిమగ్నమై ఉన్నాడు. ముస్తఫా తన తండ్రి నుండి జాతీయ జెండాను కత్తిరించడం మరియు కుట్టడం నేర్చుకున్నాడు. "మన దేశం యొక్క కీర్తిని సూచించే పనిలో పని చేయడం గౌరవప్రదమైన విషయం" అని ముస్తఫా చెప్పాడు. ఖాదీ గ్రామ్ ఉద్యోగ్‌లోని కళాకారులు జాతీయ జెండాలను మరియు  గాంధీ క్యాప్‌లను తయారు చేస్తారు.

జాతీయ జెండాను తయారు చేసే ప్రక్రియ శ్రమతో కూడుకున్నది, నేత మరియు రంగు వేయడం నుండి కటింగ్ మరియు కుట్టు వరకు అనేక దశలను కలిగి ఉంటుంది. ప్రతి చేతివృత్తిదారుడు రోజుకు 40 నుండి 50 జెండాలను ఉత్పత్తి చేయగలడు. హస్త కళాకారులు ఈ పనిని కేవలం జీవనోపాధిగా కాకుండా జాతీయ విధిగా భావిస్తారు.

ఖాదీ గ్రామ్ ఉద్యోగ్‌లో జెండా తయారీ సంప్రదాయం కుటుంబ వారసత్వం. ముస్లిం హస్త కళాకారులు ప్రతి ఒక్కరు లోతైన దేశభక్తి భావంతో జాతీయ చిహ్నాన్ని ఉత్పత్తి చేయడంలో సహకరిస్తున్నారు.

గయాలోని ముస్లిం కళాకారులకు, జాతీయ జెండాను తయారు చేయడం భారతదేశ స్వాతంత్ర్యం కోసం వారి పూర్వీకులు చేసిన త్యాగాలకు నివాళి. ముస్లిం హస్త కళాకారుల కృషి దేశం పట్ల వారి అచంచలమైన అంకితభావానికి నిదర్శనంగా నిలుస్తుంది.