సైన్స్ గుర్తించిన ఉపవాస ఆరోగ్య ప్రయోజనాలు Fasting health benefits backed by science

లంఖణం దివ్యాఔషదo అనేది తెలుగునాట తరుచుగా వినపడే మాట. అజీర్ణం, జీర్ణాశయ సమస్యలకు అత్యుత్తమ గృహ వైద్యం లంఖణం లేదా ఉపవాసం.  ఇటీవలి కాలంలో ఉపవాసం పట్ల జనాదరణ పెరిగినప్పటికీ, ఉపవాసం అనేది శతాబ్దాల నాటిది మరియు ఇది అనేక సంస్కృతులు మరియు మతాలలో ప్రధాన పాత్ర పోషిస్తుంది.

మహమ్మదీయులు రమదాన్ మాసంలో ఉపవాసం పాటిస్తారు. క్రైస్తవులు  లేన్టిల్  సమయం లో  ఉపవాసం పాటిస్తారు. యూదులు అషురా రోజున ఉపవాసం పాటిస్తారు. హిందువులు పండుగుల సందర్భం లో మరియు గ్రహణ కాలం లో ఉపవాసం పాటిస్తారు. మాజీ ప్రధాని లాల్ బహుదూర్ శాస్త్రి వారంలో ఒక పూట ఉపవాసం పాటించమని దేశ ప్రజలకు పిలుపు ఇచ్చారు.

నిర్ణీత కాలoలో  అన్ని లేదా కొన్ని ఆహారాలు లేదా పానీయాలు సేవిoచకుండా ఉండుటను ఉపవాసం   అని నిర్వచించబడింది.

ఉపవాసానికి అనేక మార్గాలు ఉన్నాయి. సాధారణంగా, చాలా రకాల ఉపవాసాలు 24–72 గంటలలో నిర్వహిస్తారు. అడపాదడపా ఉపవాసం అనగా తినడం మరియు ఉపవాసం చేసే కాలాల మధ్య సైక్లింగ్ ఉంటుంది, కొన్ని సంధర్బాలలో ఉపవాసం కొన్ని గంటల నుండి కొన్ని రోజుల వరకు ఉంటుంది.

బరువు తగ్గడం నుండి మెరుగైన మెదడు పనితీరు మరియు మెరుగైన శరీర ఆరోగ్యం వరకు ఉపవాసం చాలా ఆరోగ్య ప్రయోజనాలను కలిగి ఉన్నట్లు తేలింది.

ఉపవాసం ఇన్సులిన్ నిరోధకతను తగ్గించడం ద్వారా రక్తంలో చక్కెర నియంత్రణను ప్రోత్సహిస్తుంది:

అనేక అధ్యయనాలు ఉపవాసం రక్తంలో చక్కెర నియంత్రణను మెరుగుపరుస్తుందని కనుగొన్నాయి, ఇది మధుమేహం ప్రమాదం ఉన్నవారికి ముఖ్యంగా ఉపయోగపడుతుంది. వాస్తవానికి, టైప్ 2 డయాబెటిస్ ఉన్న వారిలో  స్వల్పకాలిక అడపాదడపా ఉపవాసం రక్తంలో చక్కెర స్థాయిలను గణనీయంగా తగ్గిస్తుంది.

ఉపవాసం ఇంఫ్లమేషన్(inflammation) తో  పోరాడటం ద్వారా మంచి ఆరోగ్యాన్ని ప్రోత్సహిస్తుంది.

అక్యూట్ ఇంఫ్లమేషన్ అనేది అంటువ్యాధులతో పోరాడటానికి ఉపయోగించే సాధారణ రోగనిరోధక ప్రక్రియ అయితే, క్రానిక్ ఇంఫ్లమేషన్ మీ ఆరోగ్యానికి హాని కలిగిస్తుంది. గుండె జబ్బులు, క్యాన్సర్ మరియు రుమటాయిడ్ ఆర్థరైటిస్ వంటి దీర్ఘకాలిక పరిస్థితుల అభివృద్ధిలో ఇంఫ్లమేషన్ పాత్ర ఉండవచ్చునని పరిశోధనలో తేలింది. కొన్ని అధ్యయనాలు ఉపవాసం ఇంఫ్లమేషన్ స్థాయిని తగ్గించడానికి మరియు మంచి ఆరోగ్యాన్ని ప్రోత్సహించడంలో సహాయపడుతుందని కనుగొన్నారు.

ఉపవాసం రక్తపోటు, ట్రైగ్లిజరైడ్స్ మరియు కొలెస్ట్రాల్ స్థాయిలను మెరుగుపరచడం ద్వారా గుండె ఆరోగ్యాన్ని మెరుగుపరుస్తుంది

గుండె ఆరోగ్యం విషయానికి వస్తే మీ దినచర్యలో ఉపవాసాలను చేర్చడం చాలా ప్రయోజనకరంగా ఉంటుందని కొన్ని పరిశోధనలు కనుగొన్నాయి. ఒక అధ్యయనం ప్రకారం, ఎనిమిది వారాల ప్రత్యామ్నాయ-రోజు ఉపవాసం “చెడు” ఎల్‌డిఎల్ కొలెస్ట్రాల్ మరియు బ్లడ్ ట్రైగ్లిజరైడ్స్ స్థాయిలను వరుసగా 25% మరియు 32% తగ్గించింది.

ఉపవాసం మెదడు పనితీరును పెంచవచ్చు మరియు న్యూరోడెజెనరేటివ్ డిజార్డర్స్ నివారించవచ్చు

ఉపవాసం మెదడు ఆరోగ్యంపై శక్తివంతమైన ప్రభావాన్ని చూపుతుందని అనేక అధ్యయనాలు కనుగొన్నాయి. ఎలుకలలో ఒక అధ్యయనం ప్రకారం 11 నెలల పాటు అడపాదడపా ఉపవాసం పాటించడం వాటి మెదడు పనితీరు మరియు మెదడు నిర్మాణం రెండింటినీ మెరుగుపరిచింది.

 .
ఎందుకంటే ఉపవాసం ఇంఫ్లమేషణ్ నుండి ఉపశమనం పొందడంలో సహాయపడుతుంది, ఇది న్యూరోడెజెనరేటివ్ డిజార్డర్స్ నివారించడంలో కూడా సహాయపడుతుంది. ముఖ్యంగా, జంతువులలోని అధ్యయనాలు అల్జీమర్స్ వ్యాధి మరియు పార్కిన్సన్స్ వంటి పరిస్థితుల నుండి ఉపవాసం రక్షణ మరియు ఫలితాలను మెరుగుపరుస్తుందని సూచిస్తున్నాయి. అయినప్పటికీ, మానవులలో మెదడు పనితీరుపై ఉపవాసం యొక్క ప్రభావాలను అంచనా వేయడానికి మరిన్ని అధ్యయనాలు అవసరం.

ఉపవాసం  కేలరీల తీసుకోవడం  పరిమితం చేయడం  మరియు జీవక్రియను పెంచడం ద్వారా బరువు తగ్గడానికి సహాయపడుతుంది

న్యూరోట్రాన్స్మిటర్ లేదా ఎపినెఫ్రిన్ (neurotransmitter and epinephrine) స్థాయిలను పెంచడం ద్వారా స్వల్పకాలిక ఉపవాసం జీవక్రియను పెంచుతుందని కొన్ని పరిశోధనలు కనుగొన్నాయి, ఇది బరువు తగ్గడాన్ని పెంచుతుంది. వాస్తవానికి, ఒక అధ్యయనం ప్రకారం, రోజంతా ఉపవాసం శరీర బరువును 9% వరకు తగ్గించగలదని మరియు గణనీయంగా 12-24 వారాలలో శరీర కొవ్వు తగ్గుతుంది .

మరొక సమీక్ష ప్రకారం  క్యాలరీలు తగ్గడానికి మరియు శరీర బరువు మరియు కొవ్వు ద్రవ్యరాశి వరుసగా 8% మరియు 16% వరకు తగ్గడానికి 3–12 వారాలలో అడపాదడపా ఉపవాసం ప్రభావవంతంగా ఉంటుంది.

.

ఉపవాసం వలన గ్రోత్ హార్మోన్ స్రావం పెరుగుతుంది, ఇది పెరుగుదల, జీవక్రియ, బరువు తగ్గడం మరియు కండరాల బలానికి కీలకమైనది

హ్యూమన్ గ్రోత్ హార్మోన్ (HGHహెచ్‌జిహెచ్) అనేది ఒక రకమైన ప్రోటీన్ హార్మోన్, ఇది మీ ఆరోగ్యానికి సంబంధించిన అనేక అంశాలకు కేంద్రంగా ఉంటుంది. వాస్తవానికి, ఈ కీ హార్మోన్ పెరుగుదల, జీవక్రియ మరియు బరువు తగ్గడం మరియు కండరాల బలంతో సంబంధం కలిగి ఉందని పరిశోధన చూపిస్తుంది. అనేక అధ్యయనాలు ఉపవాసం సహజంగా HGH ను పెంచుతుందని కనుగొన్నాయి.

.

ఉపవాసం వృద్ధాప్యాన్ని ఆలస్యం చేయవచ్చు మరియు దీర్ఘాయువును పెంచుతుంది.

అనేక జంతు అధ్యయనాలు ఉపవాసం యొక్క జీవితకాలం-విస్తరించే ప్రభావాలపై మంచి ఫలితాలను కనుగొన్నాయి. దీర్ఘాయువు మరియు మనుగడ రేట్లు పెంచడంలో ఉపవాసం ప్రభావవంతంగా ఉంటుంది.అయినప్పటికీ, ప్రస్తుత పరిశోధన ఇప్పటికీ జంతు అధ్యయనాలకే పరిమితం. ఉపవాసం మానవులలో దీర్ఘాయువు మరియు వృద్ధాప్యాన్ని ఎలా ప్రభావితం చేస్తుందో అర్థం చేసుకోవడానికి మరిన్ని అధ్యయనాలు అవసరం.

క్యాన్సర్ నివారణకు సహాయపడవచ్చు మరియు కీమోథెరపీ యొక్క ప్రభావాన్ని పెంచుతుంది

జంతు మరియు టెస్ట్ -ట్యూబ్ అధ్యయనాలు ఉపవాసం క్యాన్సర్ చికిత్స మరియు నివారణకు ప్రయోజనం అని సూచిస్తున్నాయి. వాస్తవానికి, ఎలుకపై జరిగిన  అధ్యయనం ప్రత్యామ్నాయ-రోజు ఉపవాసం కణితి ఏర్పడటాన్ని  నిరోధిస్తున్నదని కనుగొంది.

ఉపవాసం ఎలా ప్రారంభించాలి

అనేక రకాల ఉపవాసాలు ఉన్నాయి, మీ జీవనశైలికి సరిపోయే పద్ధతిని కనుగొనoడి. ఉపవాసం యొక్క అత్యంత సాధారణ రకాలు ఇక్కడ ఉన్నాయి

నీటి ఉపవాసం: నిర్ణీత సమయం వరకు కేవలం  నీరు మాత్రమే తాగడం.

జ్యూస్ ఉపవాసం: ఒక నిర్దిష్ట కాలానికి కూరగాయలు లేదా పండ్ల రసం మాత్రమే తాగడం

అడపాదడపా ఉపవాసం: పాక్షికంగా లేదా పూర్తిగా కొన్ని గంటలు లేదా  కొన్ని రోజుల పాటు పరిమితం చేయబడుతుంది మరియు ఇతర రోజులలో సాధారణ ఆహారం తిరిగి ప్రారంభించబడుతుంది

 పాక్షిక ఉపవాసం: ప్రాసెస్ చేసిన ఆహారాలు, జంతు ఉత్పత్తులు లేదా కెఫిన్ వంటి కొన్ని ఆహారాలు లేదా పానీయాలు నిర్ణీత కాలానికి ఆహారం నుండి తొలగించబడతాయి.

కేలరీల పరిమితి: ప్రతి వారం కొన్ని రోజులు కేలరీలు పరిమితం చేయబడతాయి


ఈ వర్గాలలో కూడా మరింత నిర్దిష్ట రకాల ఉపవాసాలు కూడా ఉన్నాయి

ఉదాహరణకు, అడపాదడపా ఉపవాసాలను ప్రత్యామ్నాయ-రోజు ఉపవాసం వంటి ఉపవర్గాలుగా విభజించవచ్చు, ఇందులో ప్రతిరోజూ తినడం లేదా పరిమితం చేయబడిన సమయం లోనే ఆహారం తిసుకోవబడటం జరుగుతుంది, ఇది ప్రతిరోజూ కొన్ని గంటలకు పరిమితం చేయబడుతుంది.. ప్రారంభించడానికి, మీకు ఏది ఉత్తమంగా ఉంటుందో తెలుసుకోవడానికి వివిధ రకాల ఉపవాసాలతో ప్రయోగాలు చేయడానికి ప్రయత్నించండి.

ఉపవాసం ప్రయోజనాలు మరియు దుష్ప్రభావాలు

ఉపవాసంతో అనేక ఆరోగ్య ప్రయోజనాలు  ఉన్నప్పటికీ, ఇది అందరికీ సరైనది కాకపోవచ్చు. మీరు డయాబెటిస్ లేదా తక్కువ రక్త చక్కెరతో బాధపడుతుంటే, ఉపవాసం మీ రక్తంలోని  చక్కెర స్థాయిలలో చిక్కులు మరియు క్రాష్లకు దారితీస్తుంది, ఇది ప్రమాదకరం.

మీకు ఏవైనా అంతర్లీన ఆరోగ్య సమస్యలు ఉంటే లేదా 24 గంటలకు మించి ఉపవాసం ఉండాలని ఆలోచిస్తున్నట్లయితే మొదట మీ వైద్యుడితో మాట్లాడటం మంచిది. వృద్ధులు, కౌమారదశ లో ఉన్నవారికి  లేదా తక్కువ బరువు ఉన్నవారికి వైద్య పర్యవేక్షణ లేకుండా ఉపవాసం సాధారణంగా సిఫారసు చేయబడదు.

మీరు ఉపవాసం ఉండాలని నిర్ణయించుకుంటే, ఆరోగ్యకరమైన ప్రయోజనాలను పొందడానికి బాగా హైడ్రేటెడ్ గా ఉండి, పోషక-సంపన్న  ఆహారాన్ని మీరు తినే సమయంలో తీసుకోండి. అదనంగా, ఎక్కువసేపు ఉపవాసం ఉండదలచుకొంటె , తీవ్రమైన శారీరక శ్రమను తగ్గించండి మరియు విశ్రాంతి తీసుకోండి.

ముగింపు:

ఉపవాసం అనేది బరువు తగ్గడం, అలాగే మెరుగైన రక్తంలో చక్కెర నియంత్రణ, గుండె ఆరోగ్యం, మెదడు పనితీరు మరియు క్యాన్సర్ నివారణతో సహా అనేక రకాల ఆరోగ్య ప్రయోజనాలతో ముడిపడి ఉంది.

నీటి ఉపవాసం నుండి అడపాదడపా ఉపవాసం మరియు కేలరీల పరిమితి వరకు, దాదాపు ప్రతి జీవనశైలికి సరిపోయే అనేక రకాల ఉపవాసాలు ఉన్నాయి

పోషక ఆహారం మరియు ఆరోగ్యకరమైన జీవనశైలితో కలిపి మీ దినచర్యలో భాగంగా ఉపవాసాలను చేర్చడం మీ ఆరోగ్యానికి మేలు చేస్తుంది