మహిళా ఖైదీలు లింగ పక్షపాతాన్ని ఎదుర్కొంటారు, కలుషిత పరిస్థితుల్లో జీవిస్తున్నారు మరియు కస్టోడియల్ రేప్‌కు గురవుతారు Female prisoners face gender bias, are overcrowded, live in polluted conditions and suffer custodial rape

 

గత దశాబ్ద కాలం లో, “ప్రిజన్స్ స్టాటిస్టిక్స్ ఇండియా” నివేదికల ప్రకారం, భారతదేశంలో మహిళా ఖైదీల  సంఖ్య గణనీయంగా పెరిగింది.

·       మహిళా ఖైదీల  సంఖ్య 2010లో 15,037 నుండి 2015లో 17,834కి పెరిగింది మరియు 2022లో  అది 23,772కి చేరుకుంది.

·       మహిళా ఖైదీల  సంఖ్య 2010నుండి 2022 మద్య 58.09%  పెరిగింది.

·       పిల్లలతో ఉన్న మహిళా ఖైదీల పెరుగుదల స్వల్పంగా 2010లో 1515 నుండి 2022 నాటికి 1537కి పెరిగింది.

మహిళలు మాత్రమే ఉండే జైళ్ళు-వాటి సామర్ధ్యం:

·       కేవలం మహిళలు మాత్రమే ఉండే జైళ్ల సంఖ్య 2010లో 18 నుండి 2020లో 29కి మరియు 2022లో 34కి విస్తరించింది.

·       మహిళలు మాత్రమే ఉండే జైళ్ల లో ఉండే సౌకర్యాల సామర్థ్యం కూడా పెరిగింది, 2010లో 3600 నుండి 2020 నాటికి 6179కి పెరిగింది మరియు 2022లో 7071.

·       2022లో మహిళలకు మాత్రమే జైళ్ల వినియోగం 60.1%గా ఉంది అది  మొత్తం మహిళా ఖైదీల సంఖ్య లో 17.8% మాత్రమే.

·       భారతదేశంలోని రాష్ట్రాలు మరియు కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలలో కేవలం 16 మాత్రమే మహిళలకు జైళ్లను ఏర్పాటు చేశాయి.

·       రాజస్థాన్ మరియు తమిళనాడు వరుసగా 7 మరియు 5 మహిళ జైళ్లతో ముందంజలో ఉన్నాయి.

·       బీహార్, మహారాష్ట్ర, ఉత్తరప్రదేశ్ మరియు పశ్చిమ బెంగాల్ వంటి రాష్ట్రాలు, మహిళలకు మాత్రమే జైళ్లను కలిగి ఉన్నప్పటికీ, వారి మహిళా ఖైదీల జనాభాతో పోలిస్తే అవి పరిమిత సామర్థ్యాలను ప్రదర్శిస్తాయి

తక్కువ స్థలం, ఎక్కువ ఖైదీలు Less space, more inmates:

·       ఉత్తరప్రదేశ్‌లో 2022లో 4,809 మంది మహిళా ఖైదీలు ఉన్నారు, అయితే మహిళా జైల్స్ 540 మంది మహిళా ఖైదీలను ఉంచే  సామర్థ్యం కలిగి ఉన్నాయి, అనగా మొత్తం మహిళా ఖైదీల్లో కేవలం 11.2% మందికి మాత్రమే చోటు ఉంది..

·       బీహార్‌లో 202 మంది మహిళా ఖైదీలను ఉంచే  సామర్థ్యం ఉంది కానీ 2022లో 2938 మంది ఖైదీలను ఉంచారు.

·       రాజస్థాన్, తమిళనాడు మరియు కేరళ వంటి రాష్ట్రాలు తమ మహిళా ఖైదీలకు వసతి కల్పించడానికి తగిన సామర్థ్యాన్ని కలిగి ఉన్నాయి.

·       గణనీయమైన సంఖ్యలో మహిళా ఖైదీలు ఉన్నప్పటికీ, ఛత్తీస్‌గఢ్, హర్యానా మరియు మధ్యప్రదేశ్‌లలో మహిళలకు మాత్రమే జైళ్లు లేకపోవడం ఆశ్చర్యకరం.

·       ఛత్తీస్‌గఢ్, హర్యానా మరియు మధ్యప్రదేశ్‌ రాష్ట్రాల్లో అత్యధిక సంఖ్యలో మహిళా ఖైదీలు ఉన్నారు,

·       మధ్యప్రదేశ్ 2015లో 1312 నుండి 2020లో 1810 మంది మహిళా ఖైదీలు కలరు. ఛత్తీస్‌గఢ్ 2015లో 908 నుండి 2020లో 879కి మహిళా ఖైదీల సంఖ్య తగ్గింది.

మహిళా సిబ్బంది మరియు మహిళా ఖైదీల నిష్పత్తి:

మహిళా సిబ్బంది మరియు మహిళా ఖైదీల నిష్పత్తి 2015లో 4.06 నుండి 2022 నాటికి 2.7కి తగ్గినది.

·       2022లో 75.06% మహిళా సిబ్బంది జైలు కేడర్ సిబ్బంది. మహిళా మరియు శిశు అభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖ ద్వారా 2018 ఉమెన్ ఇన్ ప్రిజన్స్ నివేదిక మహిళా వైద్య సిబ్బంది యొక్క అసమర్థతను హైలైట్ చేసింది.

·       2022లో కూడా, మొత్తం మహిళా సిబ్బందిలో కేవలం 3.4% మంది మాత్రమే వైద్య నిపుణులను కలిగి ఉన్నారు.

·       గుజరాత్, హర్యానా, హిమాచల్ ప్రదేశ్ మరియు మేఘాలయతో సహా కొన్ని రాష్ట్రాలు రెసిడెంట్ లేదా మెడికల్ ఆఫీసర్లు లేరు.

తక్కువ ఉద్యోగాలు Fewer jobs:

స్టాండింగ్ కమిటీ నివేదిక, జైలు సంబంధిత ఉద్యోగాలలో, ముఖ్యంగా దిద్దుబాటు సిబ్బంది correctional staff పాత్రలలో మహిళల ప్రాతినిధ్యాన్ని పెంపొందించవలసిన అవసరాన్ని నొక్కి చెబుతుంది.

2022లో, భారతదేశం అంతటా దిద్దుబాటు సిబ్బంది సంఖ్య 174, వారు మొత్తం మహిళా సిబ్బందిలో 2% ఉన్నారు.

 ప్రత్యేక సౌకర్యాలు, మరింత మంది నిపుణులైన మహిళా వైద్యులు మరియు దిద్దుబాటు సిబ్బంది పాత్రలలో మహిళలకు ప్రాతినిధ్యం పెంచాలని కూడా కమిటీ సిఫార్సు చేసింది.

ముగింపు:

మహిళల రక్షణ కోసం చట్టాలు ఉన్నప్పటికీ, మహిళలు వివక్షను ఎదుర్కొంటున్నారని నివేదిక పేర్కొంది.

మహిళా ఖైదీలు లింగ వివక్ష, రద్దీ మరియు అపరిశుభ్రమైన పరిస్థితులు మరియు కస్టోడియల్ రేప్‌తో సహా అనేక సమస్యలను ఎదుర్కొంటారు.

 మహిళలకు మాత్రమే జైళ్లు మరియు సిబ్బందికి ప్రాధాన్యత ఇవ్వాలని నివేదిక రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలను కోరింది, పిల్లలతో ఉన్న మహిళలకు ప్రత్యేక సౌకర్యాలు పిల్లల మరియు నర్సింగ్-తల్లికి అనుకూలమైన రీతిలో రూపొందించబడాలి.

ఖైదు సమయంలో మహిళల ప్రాథమిక మానవ హక్కులు గౌరవించబడటం మరియు రక్షించబడటం యొక్క ప్రాముఖ్యతను నివేదిక నొక్కి చెబుతుంది

.ప్రిజన్ స్టాటిస్టిక్స్ ఇండియా 2022 సూచించినట్లుగా, గణనీయమైన నిష్పత్తిలో 82.2%, మహిళా ఖైదీలు సాధారణ జైళ్లలోనే నిర్బంధించబడ్డారు.

మహిళా ఖైదీలు లింగ వివక్ష, అధిక రద్దీ కారణంగా అపరిశుభ్ర పరిస్థితులకు గురికావడం మరియు కస్టోడియల్ రేప్ యొక్క భయంకరమైన ప్రమాదంతో సహా అనేక సవాళ్లను ఎదుర్కొంటున్నారు.

మహిళలకు మాత్రమే పరిమితమైన దిద్దుబాటు సౌకర్యాలు మరియు మహిళా సిబ్బంది సరిపోకపోవడం ఈ ఇబ్బందులను మరింత తీవ్రతరం చేస్తున్నాయి.

ఈ పరిస్థితుల దృష్ట్యా, రాష్ట్రాలు మరియు కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలు (UTలు) స్టాండింగ్ కమిటీ నివేదికలో పేర్కొన్న సిఫార్సులను అమలు చేయడం అత్యవసరం.