మదర్సా-ఇ-అలియా - రాజులు మరియు సామాన్యులు చదువూ కొన్నారు.

 

మదరసా-ఇ-అలియా స్థాపన యొక్క 150 సంవత్సర వేడుకలు జనవరి,2023న  జరుపుకుంటారు.

మదర్సా-ఇ-అలియా అనేది 1872లో ప్రభువుల పిల్లల కోసం స్థాపించబడిన తొలి పాఠశాలల్లో ఒకటి. మదర్సా-ఇ-అలియా ఆ రోజుల్లో అత్యుత్తమ ఉపాధ్యాయులు, మౌలిక సదుపాయాలు మరియు వాతావరణం కలిగిన ఉన్నత పాఠశాల. మదర్సా-ఇ-అలియా కింగ్ కోఠి ప్రాంతంలోని బ్రిటీష్ వ్యాపారవేత్త హోరేస్ రంబోల్డ్ యొక్క భవనంలో ఉంది. తర్వాత 1896లో కులీనుడైన ఫఖర్ ఉల్ ముల్క్‌కు చెందిన అసద్ బాగ్ (ప్రస్తుత నిజాం కళాశాల)లోని ఒక భాగానికి మార్చబడింది.

మీర్ తురాబ్ అలీ ఖాన్ బహదూర్, సాలార్ జంగ్ I, మదరసా-ఇ-అలియాను స్థాపించారు. నవాబ్ నాసిర్ ఉద్ దౌలా బహదూర్ (1829-1857), నవాబ్ అఫ్జల్ ఉద్ దౌలా బహదూర్(1857-1869)  మరియు 6వ నిజాం, మీర్ మహబూబ్ అలీ ఖాన్ (1869-1911) పాలనలో మీర్ తురాబ్ అలీ ఖాన్ బహదూర్, సాలార్ జంగ్ I, 30 సంవత్సరాల పాటు హైదరాబాద్ రాజ్యానికి  ప్రధాన మంత్రిగా పనిచేశారు. హైదరాబాదులో ఆధునిక విద్యావిధానం, మీర్ తురాబ్ అలీ ఖాన్ బహదూర్, సాలార్ జంగ్ I, కృషి వల్లనే అని చాలా మంది భావిస్తున్నారు. మహిళా విద్య వాది అయిన  మీర్ తురాబ్ అలీ ఖాన్ బహదూర్, సాలార్ జంగ్ I, హైదరాబాద్‌లో ఓరియంటల్ కాలేజీ (దార్-ఉల్-ఉలూమ్)ని స్థాపించాడు.

మీర్ తురాబ్ అలీ ఖాన్ బహదూర్, సాలార్ జంగ్I, ప్రాథమికంగా తన కుమారులు మరియు హైదరాబాద్ ప్రభువుల విద్య కోసం అలియాను ఒక ప్రైవేట్ పాఠశాలగా స్థాపించాడు. పిల్లలు ఇంగ్లీషు ట్యూటర్, పార్నెల్, B.A కింద చదువుకున్నారు. (కాంట్రబరి.) చాలా మంది తల్లిదండ్రులు తమ పిల్లలను ఇక్కడ చదివించాలనే కోరికను వ్యక్తం చేసినప్పుడు, సాలార్ జంగ్ పబ్లిక్ స్కూల్‌ని ప్రారంభించాలని నిర్ణయించుకున్నారు. ప్యాలెస్ పాఠశాల కింగ్ కోఠి ప్యాలెస్ వెలుపల ఉన్న రంబోల్డ్స్ కోఠికి మార్చబడింది. ప్యాలెస్ పాఠశాల ప్రధానోపాధ్యాయుడు మిస్టర్ క్రోన్ ఆధ్వర్యంలో పనిచేసింది. ముస్లిం మరియు హిందూ ప్రభువుల కుమారులకు ఆంగ్లం మరియు ప్రాచ్య విద్యపై మంచి జ్ఞానాన్ని అందించాలనే ఆలోచన ఉంది. మొదటి నుండి పాఠశాల సెమీ రేసిడేన్షియల్ గా  ఉంది.

1881లో క్రోన్ తర్వాత H.P హడ్సన్ మరుసటి సంవత్సరం E.A. సీటన్‌ అసిస్టెంట్‌ హెడ్‌మాస్టర్‌గా నియమితులయ్యారు. 6వ నిజాం, మీర్ మహబూబ్ అలీఖాన్  పాఠశాల అభివృద్ధిపై వ్యక్తిగతంగా ఆసక్తి కనబరిచారు. బోర్డ్ ఆఫ్ గవర్నర్స్ పాఠశాలను నిర్వహించేవారు మరియు విద్యార్థులను మద్రాసు విశ్వవిద్యాలయం యొక్క మెట్రిక్యులేషన్ పరీక్షకు సిద్ధం చేశారు.

1881లో చాదర్‌ఘాట్ కళాశాల పునరుద్ధరించబడింది మరియు మదర్సా-ఇ-అలియాతో విలీనం చేయబడింది. సంయుక్త సంస్థను నిజాం కళాశాల అని పిలిచేవారు. శ్రీ హడ్సన్ నిజాం కాలేజీకి మొదటి ప్రిన్సిపాల్ అయ్యాడు.

1887 నుండి 1947 వరకు ఇక్కడ కిండర్ గార్టెన్ నుండి పోస్ట్ గ్రాడ్యుయేషన్ వరకు విద్య అందించబడింది. 1914లో పాఠశాల మరియు కళాశాల రెండూ అప్పటి అసద్ బాగ్ అని పిలువబడే ప్రస్తుత నిజాం కళాశాల ప్రాంగణానికి మార్చబడ్డాయి. ఇది నవాబ్ ఫఖర్ ఉల్ ముల్క్ బహదూర్II నివాసం. 1949లో పాఠశాల నవాబ్ ఫఖర్ ఉల్ ముల్క్ నివాసo అయిన ప్రస్తుత ప్రాంగణానికి మార్చబడింది. కొంతకాలం పాటు ఈ స్థలం హోం సెక్రటేరియట్‌గా పనిచేసింది. అక్టోబరు 1947లో పాఠశాల విద్యాశాఖకు బదిలీ చేయబడింది, నిజాం కళాశాల ఉస్మానియా విశ్వవిద్యాలయానికి అనుబంధంగా ఉంది.

కాంపౌండ్ వాల్‌ను పెంచడంతో పాఠశాల షిఫ్టు పద్ధతిలో పనిచేయవలసి వచ్చింది మరియు పాఠశాల ఉన్న అమర్ జుల్‌ఖాదర్ మాన్షన్‌లోని కొంత భాగాన్ని 1966లో ప్రభుత్వం వ్యవసాయ డైరెక్టర్ కార్యాలయానికి అప్పగించింది. VI మరియు VII తరగతులు అలియా ప్రాథమిక పాఠశాలకు తరలించబడ్డాయి.

800 మంది విద్యార్ధులతో  VIII నుండి X తరగతులు ఉదయం పని చేయగా, 650 మంది విద్యార్థులు ఉన్న కళాశాల మధ్యాహ్నం షిఫ్ట్‌లో పనిచేసింది. పాఠశాల క్రీడలలో, ముఖ్యంగా క్రికెట్, ఫుట్‌బాల్, టేబుల్ టెన్నిస్, బ్యాడ్మింటన్ మరియు టెన్నిస్‌లలో అద్భుతమైన రికార్డును కలిగి ఉంది.

నీలం మరియు పసుపు అనేది అలియా స్కూల్‌ యొక్క రంగులు మరియు దాని ఎంబ్లం షీల్డ్‌ పై యునికార్న్ రకం జంతువు ఉంటుంది. సత్యం శివం సుందరం అనేది నినాదం. అలియా స్కూల్‌ ‘తరానా అలియా’ అనే గీతం కలిగి ఉంది. దీనిని ఉర్దూ ఉపాధ్యాయుడు, దివంగత హమీద్ ఖాన్ హిందీ రాశారు.

‘తరానా అలియా’ ప్రారంభ పంక్తులు ఇలా ఉన్నాయి:

అయియే మదరసా-ఇ-అలియా కే వీర్ నేహలో

వీరోన్ కి తర్హా పర్చాం ఆలీ కో సంభాలో

Aiye Madrasa-i-Aliya ke veer nehalo
Veeron ki tarha parcham Aali ko sambhalo

 

అలియా స్కూల్‌ విద్యార్థులలో  ప్రసిద్ధి చెందిన కొంతమంది ఉపాధ్యాయులు: మన్సూర్ ఉల్ హసన్ హషామీ, శ్రీమతి D.J. కాటిల్, ప్రధానోపాధ్యాయురాలు, హిందీ, ఉర్దూ బోధించిన రహమతుల్లా, ఆంగ్ల ఉపాధ్యాయులు హనుమంతరావు, శామ్యూల్, ఉర్దూ ఉపాధ్యాయురాలు  శ్రీమతి ఖాన్, ఫిజికల్ ట్రైనింగ్ టీచర్ మహ్మద్ అబ్దుల్ బాసిత్, ప్రిన్సిపాల్ సయ్యద్ అసదుద్దీన్.

అలియా వ్యవస్థాపకుడు, మీర్ తురాబ్ అలీ ఖాన్, గొప్ప నిర్వాహకుడు మరియు హైదరాబాద్ చరిత్రను రూపొందించడంలో కీలక పాత్ర పోషించాడు,

వారసత్వ కట్టడం అయిన రెండంతస్తుల అలియా స్కూల్ భవనం బ్రిటీష్ కలోనియల్ ఆర్కిటెక్చర్‌ను ప్రతిబింబిస్తుంది. ముందు ముఖభాగం నేల మరియు మొదటి అంతస్తును కప్పి ఉంచే ఎత్తైన పైకప్పుకు మద్దతునిచ్చే టుస్కాన్ శైలి వృత్తాకార నిలువు వరుసలను కలిగి ఉంది. భవనం మధ్యలో ఒక ఎత్తైన సీలింగ్ పోర్టికో ఉంది, దీనికి జంట టస్కాన్ కాలమ్ మద్దతు ఉంది.

ఆ రోజుల్లో ఏకైక ఇంగ్లీష్ మీడియం పాఠశాల, అలియా కొంతమంది ప్రముఖ విద్యార్థులను కలిగి ఉంది. వారిలో ప్రముఖుడు 7వ నిజాం, ఆధునిక హైదరాబాద్ వాస్తుశిల్పి మీర్ ఉస్మాన్ అలీఖాన్ మరియు అతని ఇద్దరు మనుమలు, మీర్ బర్కత్ అలీ ఖాన్ మరియు మీర్ కరామత్ అలీ ఖాన్ ఇక్కడే చదువూ కొన్నారు. చివరి అసఫ్ జాహీ పాలకుడు 1918లో ఉర్దూ బోధనా మాధ్యమంగా ఉస్మానియా విశ్వవిద్యాలయాన్ని స్థాపించారు

ఇతర ప్రముఖ పూర్వ విద్యార్థులు: నవాబ్ ఫఖర్ ఉల్ ముల్క్, మహారాజా సర్ కిషన్ ప్రసాద్ (ప్రధాన మంత్రి), నవాబ్ మీర్ లైక్ అలీ ఖాన్, సాలార్ జంగ్ II, నవాబ్ మీర్ యూసుఫ్ అలీ ఖాన్, సాలార్ జంగ్ III, నవాబ్ అలీ నవాజ్ జంగ్ (ఇంజనీర్), నవాబ్ అలీ యావర్ జంగ్, నవాబ్ సర్ అకీల్ జంగ్ (ప్రధాన మంత్రి), నవాబ్ బహదూర్ యార్ జంగ్, నవాబ్ మెహదీ నవాజ్ జంగ్, నవాబ్ నిజామత్ జంగ్, నవాబ్ జైన్ యార్ జంగ్, హషీమ్ అమీర్ అలీ, డా. ఒమర్ ఖలీద్ (పండితులు), సయ్యద్ అలీ అక్బర్ (విద్యావేత్త), ఆలం యార్ జంగ్ (ప్రధాన న్యాయమూర్తి), డాక్టర్ డెన్నిస్ గే, ప్రొఫెసర్ హుస్సేన్ అలీ ఖాన్, సలేహ్ అక్బర్ హైదరీ (గవర్నర్), రాజా నర్సింగ్ రాజ్, జస్టిస్ హషీమ్ అలీ ఖాన్, రాజా ప్రతాబ్గీర్, అబిద్ హుస్సేన్, అడ్మిరల్ అహ్సన్, ఎయిర్ మార్షల్ I. H. లతీఫ్, F.C. మెహతా, లెఫ్టినెంట్ జనరల్ M.A. జకీ, బ్రిగ్. ఎం.ఎం. జాకీ, బ్రిగ్. యాకూబ్ అలీ, జస్టిస్ సర్దార్ అలీ ఖాన్, సియాసత్ డైలీ వ్యవస్థాపకుడు, అబిద్ అలీ ఖాన్ మరియు దాని ప్రస్తుత ఎడిటర్, జాహిద్ అలీ ఖాన్, మాజీ రెహ్నుమా-ఎ-డెక్కన్ ఎడిటర్, సయ్యద్ వికారుద్దీన్. మరొక ప్రసిద్ధ పూర్వ విద్యార్థి డాక్టర్ అనీసుర్ రెహమాన్, పరమాణు గతిశాస్త్రం (molecular dynamics) లో మార్గదర్శకుడు. డాక్టర్ అనీసుర్ రెహమాన్ US లో ఫిజిక్స్ ప్రొఫెసర్‌గా పనిచేశాడు మరియు భౌతిక శాస్త్రంలో నోబెల్ బహుమతికి ఎంపికయ్యాడు

క్రికెటర్లు, గులాం అహ్మద్, S.M. హదీ,  నవాబ్ మహ్మద్ హుస్సేన్, ఎడుల్జీ బుజోర్జి ఐబారా మరియు భారత ఫుట్‌బాల్ జట్టు మాజీ కెప్టెన్ షబ్బీర్ అలీ మరియు పాకిస్థాన్ క్రికెట్ జట్టు మాజీ కెప్టెన్ ఆసిఫ్ ఇక్బాల్ రిజ్వీ అందరూ అలియా బాయ్స్ స్కూల్ పూర్వ విద్యార్ధులే. వారిలో దేశానికి వివిధ రంగాలలో సేవలందించిన వారు అసంఖ్యాకంగా ఉన్నారు.

ఆంగ్లో ఇండియన్స్ చేత నిర్వహించబడుతున్న ఆలియా పాఠశాల ఉన్నత విద్యా ప్రమాణాలను కలిగి ఉంది. తరువాత అలియా పాఠశాలలో ప్రవేశం సామాన్యులకు కల్పించబడినది.

1970లో ప్రభుత్వం దాని ప్రాంగణంలో ఒక జూనియర్ కళాశాలను ప్రారంభించింది, ఇది జంట నగరాల్లో మొదటిది. ఆలియా పాఠశాల ఈ ఉన్నత స్థాయి సంస్థ ఆలియా పాఠశాల 1972లో శతాబ్ది ఉత్సవాలను జరుపుకుంది. ముకర్రం జా బహదూర్ మరియు మహారాష్ట్ర మాజీ గవర్నర్ నవాబ్ అలీ యావర్ జంగ్ వేడుకలకు హాజరైన వారిలో ఉన్నారు.

గత 150 సంవత్సరాలలో అలియా రాష్ట్రం మరియు దేశంలో అనేక సామాజిక మరియు రాజకీయ మార్పులను చూసింది. ఇది అడ్డంకులు మరియు సమస్యలను ఎదుర్కొంటూ తన  ప్రయాణం కొనసాగిస్తుంది.

సౌజన్యం: సియాసత్ డైలీ