ఖాసిం నానౌతావి : విద్య ద్వారా ముస్లింలను జాగృతం చేసిన పండితుడు Qasim Nanautawi : The Scholar who awakened Muslims through educati

  

దారుల్ ఉలూమ్ దేవబంద్

 

ఖాసిం నానౌతావి నిజంగా భారత స్వాతంత్ర్య ఉద్యమంలో మరచిపోయిన యోధుడు. ఖాసిం నానౌతావి పేరు చాలా తక్కువ మందికి తెలుసు, కానీ చరిత్ర పుటలను పరిశోధించండి మరియు అతను మెరుగైన స్థానానికి అర్హుడని మీరు గ్రహిస్తారు.

బ్రిటీష్ వారికి మరియు వలసవాద వ్యతిరేక ఉలేమాలకు మధ్య జరిగిన షామ్లీ యుద్ధంలో, 1857లో జరిగిన భారతీయ తిరుగుబాటులో మహమ్మద్ ఖాసిం నానౌతావి పాల్గొన్నాడు. ఆ యుద్ధంలో ఉలేమాలు చివరికి ఓడిపోయారు.

ఉత్తరప్రదేశ్‌లోని సహరాన్‌పూర్ సమీపంలోని నానౌటా అనే పట్టణంలోని సిద్ధిఖీ కుటుంబంలో 1832లో జన్మించాడు.నానౌటాలో నానౌతావి చదువుకున్నాడు, అక్కడ అతను దివ్య ఖురాన్ కంఠస్థం చేసాడు మరియు అరబిక్ కాలిగ్రఫీ నేర్చుకున్నాడు.

తొమ్మిదేళ్ల వయసులో, నానౌటవి దేవ్‌బంద్‌కు వెళ్లాడు, అక్కడ నానౌటవి కరామత్ హుస్సేన్ మదర్సాలో చదువుకున్నాడు. ఈ మదర్సాలో ఉపాధ్యాయుడు మెహతాబ్ అలీ,  అతను మహమూద్ హసన్ దేవబంది మామ. మెహతాబ్ అలీ దగ్గిర నానౌటవి అరబిక్ వ్యాకరణం మరియు వాక్యనిర్మాణం యొక్క ప్రాథమిక పుస్తకాలను అద్యయనo చేశాడు.

ఆ తర్వాత, నానౌటవి తన తల్లి సూచన  మేరకు సహరాన్‌పూర్‌ వెళ్ళాడు అక్కడ అతను తన మాతామహుడు ప్రసిద్ద ఉర్దూ మరియు పర్షియన్ కవి అయిన వాజిహుద్దీన్ వాకిల్ ఇంట నివసించారు.

వకీల్ తన మనవడిని ప్రముఖ పెర్షియన్ పండితుడు ముహమ్మద్ నవాజ్ సహరన్‌పురి యొక్క పర్షియన్ తరగతిలో చేర్పించాడు,  ముహమ్మద్ నవాజ్ సహరన్‌పురి వద్ద  పన్నెండేళ్ల వయసున్న నానౌతావి పర్షియన్ అధ్యయనాలను పూర్తి చేశాడు.

1844లో నానౌటవి ఢిల్లీ కాలేజీలో చేరాడు. కళాశాలలో నమోదు చేయబడినప్పటికీ, అతను కళాశాలకు బదులుగా తన ఉపాధ్యాయుల ఇంటి వద్ద ప్రైవేట్ తరగతులు తీసుకునేవాడు.

నానౌటవి దాదాపు ఐదు లేదా ఆరు సంవత్సరాలు ఢిల్లీలో ఉండి 17 సంవత్సరాల వయస్సులో పట్టభద్రుడయ్యాడు.తన విద్యాభ్యాసం పూర్తయిన తర్వాత, నానౌతావి మత్బా-ఎ-అహ్మదీలో ఉన్న ప్రెస్‌కి సంపాదకుడయ్యాడు.ఈ కాలంలో, సహీహుల్ బుఖారీలోని చివరి కొన్ని భాగాలపై , నానౌతావి ఒక అద్యయనం scholium వ్రాసాడు.

దారుల్ ఉలూమ్ దేవబంద్ స్థాపనకు ముందు, నానౌతావి ఛత్తా మసీదులో కొంతకాలం బోధించాడు. ప్రింటింగ్ ప్రెస్‌లో నానౌతావి అతను ఉపన్యాసాలు ఇచ్చేవాడు. పూర్వం షా అబ్దుల్ ఘనీ కాలం లో  నిష్ణాతులైన ఉలమాల ను తయారు చేసినట్లు నానౌతావి బోధనలు  మంచి పండితులైన ఉలేమాలను తయారు చేసింది.

1860లో, నానౌతావి హజ్ చేసాడు మరియు తిరిగి వచ్చిన తరువాత, మీరట్‌లోని మత్బా-ఎ-ముజ్తబాలో పుస్తకాలను సేకరించే వృత్తిని స్వీకరించాడు. నానౌటవి 1868 వరకు ఈ ప్రెస్‌తో అనుబంధంగా ఉన్నాడు.

మే 1876లో, షాజహాన్‌పూర్ సమీపంలోని చందాపూర్ గ్రామంలో ఒక ధార్మిక ఉత్సవం జరిగింది.ఆ ఉత్సవం లో క్రైస్తవులు, హిందువులు మరియు ముస్లింలు హాజరై తమ మతాల సత్యాన్ని నిరూపించుకోవాలని పోస్టర్ల ద్వారా ఆహ్వానించారు.

ప్రముఖ ఉలమాలు అందరూ జాతరలో ప్రసంగాలు చేశారు. నానౌటవి త్రిత్వ సిద్ధాంతాన్ని తిరస్కరించాడు, ఇస్లామిక్ దేవుని భావనకు మద్దతుగా మాట్లాడాడు.జాతరలో జరిగిన చర్చ లో ఇస్లాం విశ్వాసులు లేవనెత్తిన అభ్యంతరాలకు క్రైస్తవులు సమాధానం ఇవ్వలేదు, అయితే ముస్లిం పండితులు మాత్రం   క్రైస్తవుల అన్ని ప్రశ్నలకు/వాదనకు  సమాధానం చెప్పి విజయం సాధించారు.

భారతదేశంలోని ముస్లిం రాజ్యాలు మరియు భారతీయ సమాజంలోని ముస్లిం ధనవంతుల ఆర్థిక సహాయం మరియు నిధులతో 1866లో మహ్మద్ ఖాసిం నానౌతావి దారుల్ ఉలూమ్ దేవబంద్‌ను స్థాపించారు.

నానౌతావి కృషి పలితంగా దేవబంద్‌లో ఒక ప్రముఖ మదర్సా స్థాపించబడింది మరియు 1868లో ఒక మసీదు నిర్మించబడింది. నానౌతావి ప్రయత్నాల ద్వారా, అనేక ఇతర ప్రదేశాలలో కూడా ఇస్లామిక్ పాఠశాలలు స్థాపించబడ్డాయి.

భారతదేశంలో మత శాస్త్రాల పునరుజ్జీవనం కోసం విద్యా ఉద్యమం పునరుద్ధరణ మరియు మదారీలకు (పాఠశాలలు) మార్గదర్శక సూత్రాలను రూపొందించడం నానౌతావి సాధించిన గొప్ప విజయం.నానౌతావి ప్రేరణ మరియు అతని పర్యవేక్షణలో, అనేక ప్రాంతాలలో మదారీలు స్థాపించబడ్డాయి

ముహమ్మద్ ఖాసిం నానౌత్వి మార్గదర్శకత్వంలో, ఈ మతపరమైన పాఠశాలలు, ప్రారంభంలో, రాజకీయాలకు దూరంగా ఉండి, ముస్లిం పిల్లలకు మతపరమైన విద్యను అందించడానికి మాత్రమే తమ సేవలను అంకితం చేశాయి.

నానౌటవి 15 ఏప్రిల్ 1880న 47 సంవత్సరాల వయస్సులో మరణించాడు. నానౌటవి సమాధి దారుల్-ఉలూమ్‌కు ఉత్తరాన ఉంది.

ఖాసిం నానౌతావి ఖననం చేయబడిన ప్రదేశాన్ని ఖబ్రస్తాన్-ఎ-ఖాసిమి అని పిలుస్తారు, ఇక్కడ లెక్కలేనన్ని దేవబంది పండితులు, విద్యార్థులు మరియు ఇతరులు ఖననం చేయబడ్డారు.

విశేషమేమిటంటే, దేవబంద్ పెద్దలు దేశ స్వాతంత్ర్య పోరాటంలో మరింత ఎక్కువగా పాల్గొన్నారు.దారుల్-ఉలూమ్ స్థాపన తర్వాత, భారత జాతీయోద్యమ కాలం ప్రారంభమైంది.ఆ కాలం లో దారుల్-ఉలూమ్- డియోబంద్, విప్లవం మరియు రాజకీయ, శిక్షణ కేంద్రంగా ఉంది. దారుల్-ఉలూమ్, డియోబంద్ విద్యార్ధులు  ముస్లింల మేధో స్తబ్దతను పోగొట్టి,  బ్రిటిష్ సామ్రాజ్యవాదాన్ని విచ్ఛిన్నం చేశారు మరియు సమకాలీన నిరంకుశ శక్తులతో పోరాడి, దేశవాసుల  యొక్క మనస్సుల నుండి భయం మరియు ఆందోళనను తొలగించారు. స్వేచ్ఛ యొక్క కొవ్వొత్తిని వెలిగించారు.

ఇరవయ్యో శతాబ్దపు ఆరంభంలో రగిలిన రాజకీయ చైతన్యం దేవ్‌బంద్‌కు మరియు దేశంలోని మరికొన్ని విప్లవాత్మక ఉద్యమాలకు రుణపడి ఉందని, మరియు దేవబంద్ లో తలెత్తిన స్వాతంత్ర్య ప్రేమికుల ఆలోచనా భావాలు విప్లవాత్మక ఆలోచనలకు మూలం అనేది చారిత్రక వాస్తవం. .

విభజన తర్వాత, దేవ్‌బంద్‌కు చెందిన భారతీయ నాయకులు పూర్తిగా ప్రతికూల పరిస్థితులలో భారతీయ ముస్లింలకు మార్గనిర్దేశం చేశారు మరియు వారి దశను మెరుగు పరచడం లో  సహాయపడ్డారు.