భారతదేశములో విద్యా, రచన, సామాజిక సేవ, రాజకీయ రంగం లో ముస్లిం స్త్రీల సేవలు

 

  

భారత దేశం లోని ముస్లిం మహిళలు  తమ దయనీయ స్థితిని ఆర్ధిక లేమిని పిత్రుస్వామిక అహంకారాన్ని ఎదుర్కొంటూ సంకల్పం మరియు ఆత్మవిశ్వాసం ద్వారా, పేదరికపు అడ్డంకులను అధిగమించి ఇస్లాంను ఉదారవాద స్ఫూర్తితో అనుసరించి అపూర్వమైన విజయాన్ని సాధించారని చాలామందికి తెలియదు.

“స్వాతంత్ర్యానికి పూర్వం ప్రధాన గాంధీ ఉద్యమాలలో లేదా విద్యా వ్యాప్తి రంగంలో లేదా సాహిత్య కార్యకలాపాలలో ముస్లిం మహిళల రాజకీయ మరియు సామాజిక సహకారం, చరిత్ర నుండి తుడిచివేయబడదు."  రాజకీయ కార్యకర్త మరియు కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా సభ్యురాలు  అయిన రాషిదా జహాన్ యొక్క జీవితం స్ఫూర్తిదాయకమైనది.

ముస్లిం మహిళలు రచయితలు, ఉపాధ్యాయులు, కళాకారులు, శాస్త్రవేత్తలు, న్యాయవాదులు, విద్యావేత్తలు, రాజకీయ కార్యకర్తలు, పార్లమెంటు మరియు అసెంబ్లీలలో శాసనసభ్యులుగా ఉన్నారు మరియు ఇప్పటికీ ఉన్నారు.

ఫాతిమా బీవి 1989లో బాధ్యతలు స్వీకరించిన మొదటి మహిళా సుప్రీంకోర్టు న్యాయమూర్తి, సురయా త్యాబ్జీ (1947లో మన జాతీయ పతాకాన్ని రూపొందించినది. బేగం అక్తర్ (మహిళా గాయని పొందిన గజల్ క్వీన్ అనే సానియా మీర్జా ATS టెన్నిస్ టైటిల్‌ను గెలుచుకున్న మొదటి భారతీయ మహిళా,  రోఖయా సఖ్వత్ హుస్సేన్, (1905లో మొదటి మహిళా సైన్స్ ఫిక్షన్  నవల “సుల్తానాస్ డ్రీమ్ రచియిత్రి, ఇస్మత్ చుగ్తాయ్, రషీద్ జహాన్, అంగారే దత్, ఖురతుల్ ఐన్ హైదర్, రజియా సుల్తానా, చాంద్ బీబీ మరియు భోపాల్‌ ను పరిపాలించిన  బేగమ్స్ వంటి ముస్లిం మహిళలు, ముఖ్యంగా సుల్తాన్ జహాన్, వంటి ప్రముఖ పాలకులు  ఉన్నప్పటికీ సామూహిక జీవితానికి వారి సహకారం తగినంతగా నమోదు చేయబడలేదు.

స్వాతంత్ర్య పోరాట సమయంలో మరియు తరువాత ప్రజా జీవితంలోని వివిధ రంగాలలో ముస్లిం మహిళలు సాధించారు. వాస్తవానికి, భారతీయ ముస్లిం మహిళలు, గతంలో మరియు వర్తమానంలో, కళ, విజ్ఞాన శాస్త్రం, దేశ నిర్మాణం లేదా రాజకీయాలు మొదలగు  రంగాలలో మార్గనిర్దేశం చేయడం, పాల్గొనడం మరియు అభివృద్ధికి సహకరించడం వంటి పనులు చేసారు.

భారత ముస్లిం మహిళలు-రాజకీయ రంగం లో సేవలు :ముస్లిం మహిళా వేదిక వ్యవస్థాపకురాలు సయీదా ఖుర్షీద్ వంటి పలువురు కాంగ్రెస్ పార్టీ తరపున చురుకుగా ప్రచారం చేశారు. హమీదా హబీబుల్లా మహిళా కాంగ్రెస్ అధ్యక్షురాలు. అజీజా ఫాతిమా ఇమామ్, ఫాథోమ్ ఇస్మాయిల్, అనిస్ కిద్వాయ్, సిద్ధికా కిద్వాయ్ మరియు ఖుద్సియా ఐజాజ్ రసూల్ వంటి కొద్దిమంది సంవత్సరాల తరబడి పార్లమెంట్ మరియు శాసన సభలలో సభ్యులుగా ఉన్నారు.రాజ్యాంగ పరిషత్‌లోని ఏకైక ముస్లిం మహిళా సభ్యురాలు కూడా ఐజాజ్ రసూల్.

షరీఫా హమీద్ అలీ ఆల్ ఇండియా ఉమెన్స్ కాన్ఫరెన్స్ (AIWC)ని సరోజినీ నాయుడు, రాణి రాజ్‌వాడే మరియు కమలాదేవి ఛటోపాధ్యాయ వంటి వారితో స్థాపించారు మరియు మసుమా హొసైన్ అలీ ఖాన్ మరియు హజ్రా బేగం వంటి వారితో కలిసి ఆల్ ఇండియా ఉమెన్స్ కాన్ఫరెన్స్ (AIWC) పనిలో నిమగ్నమయ్యారు - వీరు భారతీయ మహిళలు జాతీయ సమాఖ్యను కూడా స్థాపించారు.

ముస్లిం మహిళల సృజనాత్మక నైపుణ్యం, అభ్యాసం మరియు ఊహాజనిత తెలివితేటలు దాదాపు ప్రతి సాహిత్యం మరియు నాన్-ఫిక్షన్‌లో  ప్రతిధ్వనిస్తాయి.

సయీదా ఖుర్షీద్, హమీదా హబీబుల్లా, అజీజా ఫాతిమా ఇమామ్, ఖుద్సియా జైదీ, మోఫిదా అహ్మద్, జెహ్రా అలీ యావర్ జంగ్, రజియా సజ్జాద్ జహీర్, త్యాబా ఖేదీవ్ జంగ్, అథియా ఫీజీ, షరీఫా హమీద్ అలీ, మాసు హమీద్ అలీ, ఖాన్, అనిస్ కిద్వాయ్, హజ్రా బేగం, ఖుద్సియా ఐజాజ్ రసూల్, ముంతాజ్ జహాన్ హైదర్, సిద్ధికా కిద్వాయ్, అత్తియా హోసేన్, సలీహా అబిద్ హుస్సేన్ మరియు సఫియా జాన్ నిసార్ అక్తర్ వంటి మహిళా ప్రముఖులు తమ తమ రంగాలలో విశేషంగా రాణించారు.

అజర్మీ దుఖ్త్ సఫావి, రక్షంద జలీల్, రానా సఫావి, అన్నీ జైదీ, సమీ రఫీక్, నజియా ఎరుమ్, రానా అయూబ్, గజాలా వహాబ్, హుమా ఖలీల్, జెహ్రా నఖ్వీ, రీమా అహ్మద్, నస్రా శర్మ, సాదికా నవాబ్ సాహెర్, మొదలగు రచయిత్రులు పెర్షియన్, ఉర్దూ, మరియు ఇంగ్లీషు రంగాలలో విజయం సాదించారు.

సయ్యదా హమీద్, రషీద్ కిద్వాయ్, మధు రాజ్‌పుత్, భారతీ హరిశంకర్, షాహిదా ముర్తాజా, సబీహా హుస్సేన్ అయేషా మునీరా, అజ్రా ముసావి, షియాంగిని టాండన్‌లతో సహా అనేక మంది ప్రముఖ రచయిత్రిలు మరియు విద్యావేత్తలు సాహిత్య అభివృద్దిలో తమ సహకారం అందించారు.

సయ్యదా హమీద్, సలీహా అబిద్ హుస్సేన్, అత్యంత ఉదారవాద మరియు మానవతా స్ఫూర్తితో రచనలను చేసారు.

ఖుద్సియా సికందర్, షాజాన్ మరియు సుల్తాన్ జహాన్ భోపాల్ బేగముల పాలన, న్యాయం, లింగ సమానత్వం శాంతి మరియు సంస్కరణలను చూసింది. సూరయ్య తయాబ్జీ అనే ముస్లిం మహిళ జాతీయ జెండాను రూపొందించారు. జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ ఈ పనిని తయాబ్జీకి అప్పగించారు.త్రివర్ణ పతాకాన్ని రూపొందించడంలో సూరయ్య తయ్యబ్జీ యొక్క అద్భుతమైన కళాత్మక నైపుణ్యం ప్రదర్శించారు. షాహిదా ముర్తాజా యొక్క విద్యాపరమైన ప్రతిభ గమనించదగినది.  ప్రముఖ రచయిత్రి మరియు కార్యకర్త బేగం అనీస్ రచనలు, అజ్రా ముసావి ఆత్మకథ ఆజాదీ కి చావోన్ మే (ఫ్రీడమ్ షేడ్‌లో) చదవదగినవి.

రోకేయా సఖావత్ హుస్సేన్ యొక్క సైన్స్ ఫిక్షన్ నవల “సుల్తానాస్ డ్రీం” స్త్రీవాద, రాజకీయ మరియు పర్యావరణ ఆదర్శధామం.  రోకేయా సఖావత్ హుస్సేన్ యొక్క సైన్స్ ఫిక్షన్ నవల “సుల్తానాస్ డ్రీం” లోని  స్త్రీ-పురుష పాత్రలు తారుమారు చేయబడతాయి, కానీ పరిసరాలు మాత్రం మారవు.

బేగం అక్తర్‌ గజల్, దాద్రా మరియు తుమ్రీలలో అత్యంత నిష్ణాతులైన గాయకులలో ఒకరు. బేగం అక్తర్‌ సంగీతం మరియు కవిత్వాన్ని అసాధారణమైన సౌలభ్యంతో మిళితం చేసింది.

ఇస్మత్ చుగ్తాయ్ మరియు ఖురతుల్ ఐన్ హైదర్ యొక్క స్త్రీవాద౦ మరియు ముస్లిం మహిళల విద్యకు మార్గదర్శకుడైన షేక్ అబ్దుల్లా, బేగం అబ్దుల్లా, సుప్రసిద్ధ విద్యావేత్త ముంతాజ్ జహాన్, ప్రముఖ రచయిత్రి రషీద్ జహాన్ మరియు ప్రముఖ నటి బేగం ఖుర్షీద్ మీర్జా (రేణుకా దేవి)ల సహకారాన్ని విశ్లేషదగినది.

ఫైజా అబ్బాసీ, మయూరి చతుర్వేది, చాంద్ బీ, తౌసీఫ్ ఫాతిమా, భారతీ హరి శంకర్, రేఖా పాండే, అబిదా క్వాన్సర్, మధు రాజ్‌పుత్, బిలాల్ వానీ, నసీమ్ షా, షిరిన్ షేర్వానీ, శివంద్గిని టాండన్, రుచిక వర్మ, అనమ్ వాసే, హుమా యాకూబ్ మరియు ఇతరుల  సహకారాలు గుర్తు ఉంచుకోదగినవి.

సాహిత్యం మరియు కళల రంగంలో, భారతీయ ముస్లిం  మహిళలు అనేక అవార్డులను గెలుచుకున్నారు. నెహ్రూ అవార్డు మరియు ఉత్తర ప్రదేశ్ రాష్ట్ర సాహిత్య అకాడమీ అవార్డు గ్రహీత అయిన రజియా సజ్జాద్ జహీర్ సార్-ఎ-షామ్, కాంటే మరియు సుమన్ వంటి నవలలు రాశారు. అనిస్ కిద్వాయ్ సాహిత్య కళా పరిషత్ అవార్డును అందుకున్నారు.

అట్టియా హొస్సేన్ పయనీర్, స్టేట్స్‌మన్ మరియు అట్లాంటిక్ మాసపత్రికలకు వ్రాసేవారు మరియు అనేక నవలలు రాశారు, ముఖ్యంగా సన్‌లైట్ ఆన్ ఎ బ్రోకెన్ కాలమ్ మరియు ఫీనిక్స్ ఫ్లెడ్ ​​అనే చిన్న కథా సంకలనం. అలియా ఫైజీ తన భర్తతో కలిసి ఇండియన్ మ్యూజిక్ (1914), ది మ్యూజిక్ ఆఫ్ ఇండియా (1925) మరియు సంగీత్ ఆఫ్ ఇండియా (1942) రాశారు.

ఖుద్సియా జైదీ పిల్లల కోసం పుస్తకాలు వ్రాసి అనువదించారు. ఖుద్సియా జైదీ 1954లో హిందుస్థానీ థియేటర్‌ను కూడా స్థాపించారు, ఇది స్వతంత్ర భారతదేశంలో మొదటి పట్టణ వృత్తిపరమైన థియేటర్ కంపెనీ.

భారతీయ ముస్లిం మహిళలు సామాజిక సేవ :

భారతీయ ముస్లిం మహిళలు సమాజంలోని పేద మరియు అట్టడుగు వర్గాలతో చురుకుగా పనిచేశారు, వారి ఆరోగ్యం మరియు విద్యను మెరుగుపరచడానికి ప్రయత్నిస్తున్నారు.

1973లో పద్మభూషణ్ అవార్డు పొందిన జెహ్రా అలీ యావర్ జంగ్, హైదరాబాద్ జైళ్లలో ఉన్న మహిళా ఖైదీల పరిస్థితిని మెరుగుపరిచేందుకు కృషి చేశారు మరియు నిరుపేద మహిళలకు శిక్షణ ఇచ్చి ఉపాధి కల్పించే మహిళా వర్క్‌షాప్‌కు అధ్యక్షత వహించారు. ఫాథమ్ ఇస్మాయిల్ పోలియోతో బాధపడుతున్న పిల్లల కోసం పునరావాస క్లినిక్‌లను ప్రారంభించడంలో సహాయపడ్డారు. అనిస్ కిద్వాయ్ విభజన తర్వాత శరణార్థి శిబిరాల్లో అవిశ్రాంతంగా పనిచేశారు.

భారతీయ  ముస్లిం మహిళలు – స్త్రీ విద్య – స్త్రీ సాధికారికత రంగం లో సేవలు:

1937లో అలీగఢ్ మహిళా కళాశాల ప్రిన్సిపాల్‌గా నియమితులైన ముంతాజ్ జహాన్ హైదర్ తన జీవితాంతం స్త్రీ విద్య కోసం పనిచేశారు.

షరీఫా ముస్లిం మహిళల కోసం చట్టపరమైన సంస్కరణలను ప్రచారం చేశారు, వివాహ వయస్సును పెంచడం మరియు మోడల్ వివాహ ఒప్పందాన్ని 'నిఖానామా’  రూపొందించడం చేసారు.